„Kurtyny” Jakuba Łącznego w BWA Galerii Sanockiej
![](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2022/11/jakub-laczny-125-fps-projekcja-filmu-na-kurtynie-2022-2-1440x964.jpg)
Światło na materii
Roland Barthes (2008,s.4) przekonuje, że to, co fotografia reprodukuje do nieskończoności wydarzyło się jedynie raz; fotografia mechanicznie powtarza to, co nigdy nie mogłoby zostać powtórzone egzystencjalnie. Film to paręset fotografii, inaczej to wielość mgnień obrazów. Proces powstawania obrazów Jakuba, przywołuje nieodparcie stan zanurzenia w powtarzalnej materii światła filmu i obrazu. Film na i w obrazie, materia światła krążąca pomiędzy nimi, scalająca, żywa i nie żywa otwierają potencjalnie niekończący się obraz przestrzenny może być jednym ze sposobów istnienia przestrzeni nie-wizualnej a świetlanej.
![Jakub Łączny 1,25 fps projekcja filmu na KURTYNIE 2022](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2022/11/jakub-laczny-125-fps-projekcja-filmu-na-kurtynie-2022-1-1440x959.jpg)
![](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2022/11/jakub-laczny-125-fps-projekcja-filmu-na-kurtynie-2022-1-200x133.jpg)
![Kurtyna 21,25 fps projekcja filmu na obraz 100 x 200 cm 2022](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2022/11/kurtyna-2125-fps-projekcja-filmu-na-obraz-100-x-200-cm-2022-1440x983.jpg)
![](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2022/11/kurtyna-2125-fps-projekcja-filmu-na-obraz-100-x-200-cm-2022-200x136.jpg)
KURTYNY (WIELOŚĆ MGNIEŃ)
Zainteresowanie artysty formą KURTYNY wynika ze zmiennych przemian rzeczywistości, która modulowana jest przez wielu reżyserów nierozpoznawalnych
i nieprzewidywalnych w swoich scenariuszach. Ich anonimowe role pełnią zarówno politycy, celebryci jak i blogerzy, bankierzy, osobiści trenerzy, a nawet
i aplikacje mobilne. Czuwają oni/one nad osobistym poczuciem szczęścia jednostki, nad jej kondycją, oraz nad tym co najważniejsze, nad dokonywaniem wyborów. Mimo to, osobiste poczucie komfortu jednostki, jej bezpieczeństwa i przewidywalności wydarzeń, a tym bardziej jej wpływu na poszczególne decyzje, jest znikome. Za każdym razem coraz częściej można minąć się ze spełnionym oczekiwaniem lub nawet prawdą. W niepewnej rzeczywistości łatwiej jest balansować pomiędzy, nie widząc i zatracając określony cel, spostrzeżenie, obraz czy widok. Krajobraz intymnych i własnych doświadczeń rozmywa się w tej zmiennej fali następujących po sobie wydarzeń. Społeczeństwo wydaje się wibrować gdzieś pomiędzy rzeczywistym obrazem a jego kolejną odsłoną, kurtyną. Pomiędzy rzeczywistym życiem a odizolowaną aurą czarnej kurtyny. To jakby być na czarnej scenie, w black cub i czekać na możliwość lepszego scenariusza, pewnego wyboru lub siedzieć na widowni z biernymi obserwatorami. Wielo-obraz, wielo-wyreżyserowany ciąg realnych zdarzeń, jest efektem totalnego braku kontroli, trwania w poczuciu nieustającego niepokoju. Ten chwilowy i ułudny obraz czasem może rozbłysnąć. Jak komentuje autor „Przestrzeń światła wymusza zmiany w scenariuszu”.
Wielość mgnień jest niczym blask reflektora emitowany przypadkowo na ślad ukrytego już starego świata albo raczej na to co już tylko może go zasłonić.
![KURTYNY - Jakub Łączny widok z wystawy BWA Galeria Sanocka](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2022/11/kurtyny-jakub-laczny-widok-z-wystawy-bwa-galeria-sanocka-2-1440x910.jpg)
![](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2022/11/kurtyny-jakub-laczny-widok-z-wystawy-bwa-galeria-sanocka-2-200x126.jpg)
![KURTYNY - Jakub Łączny widok z wystawy BWA Galeria Sanocka](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2022/11/kurtyny-jakub-laczny-widok-z-wystawy-bwa-galeria-sanocka-1-1440x959.jpg)
![](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2022/11/kurtyny-jakub-laczny-widok-z-wystawy-bwa-galeria-sanocka-1-200x133.jpg)
![KURTYNY - Jakub Łączny widok z wystawy BWA Galeria Sanocka](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2022/11/kurtyny-jakub-laczny-widok-z-wystawy-bwa-galeria-sanocka-1440x959.jpg)
![](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2022/11/kurtyny-jakub-laczny-widok-z-wystawy-bwa-galeria-sanocka-200x133.jpg)
Ruch światła wobec KURTYNY.
Bergson mówi, że obraz- ruch to ciągła modulacja przedmiotu w ruchu. Prowadzony przez artystę obraz poprzez ruch światła ma więc charakter filmowy. Co więcej, z semiotyki Peirce’a wynika iż „obraz-ruch” to „obraz-percepcja”, „obraz-uczucie”, „obraz-popęd”, „obraz-działanie”, „obraz-refleksja”, obraz „będący relacją”.(Odwołując się do Hegla dla artysty to też obraz wynikający z przeżycia estetycznego tzw. „światła oczu” i „schein”-pozoru ujawnionego, uświadomionego, realnego bytu). Ruch światła jakby pochodzenia scenicznego, filmowego, docelowo bardzo zbliżony ma być do naturalnego, lub oddawać ma kopię tego światła albo jego wyobrażenie. To sposób w jaki buduje się światło w filmie. Światło u Łącznego staje się narracją obrazu malarskiego. To prawie klasyczna narracja jaka wywodzi się z kompozycji całości następujących po sobie obrazów i z analogi określonego znaku (w tym przypadku kurtyny). Światło, podobnie jak wszyscy gracze sceny ( rzeczywistej i tej niewidocznej trwającej za kurtyną) wchodzi w rolę reżysera.
Obrazy Łącznego prowokować mogą widza do jednego z dwóch możliwych wyborów. Odbiorca, może współtworzyć/współreżyserować własny obraz z wyimaginowanych przedmiotów świata, tych niewidocznych, znajdujących się poza zasięgiem jego wzroku(czyli nawiązać relację z obrazem, uruchamiając własny wyimaginowany obraz za kurtyną),albo oddać się codziennemu realnemu obrazowi kreowanemu przez wieloosobowego nieznanego pochodzenia reżysera. Autor zaprasza widzów do poruszania się pomiędzy obrazami – kurtynami znajdującymi się w wyciemnionej przestrzeni galerii, nietypowej scenie, black cuba.
Magdalena Komborska
![Jakub Łączny 1,25 fps projekcja filmu na KURTYNIE 2022](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2022/11/jakub-laczny-125-fps-projekcja-filmu-na-kurtynie-2022-1440x959.jpg)
![](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2022/11/jakub-laczny-125-fps-projekcja-filmu-na-kurtynie-2022-200x133.jpg)
![Kurtyna 1,25fps projekcja filmu na obraz 100 x 200 cm 2022](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2022/11/kurtyna-125fps-projekcja-filmu-na-obraz-100-x-200-cm-2022-1440x959.jpg)
![](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2022/11/kurtyna-125fps-projekcja-filmu-na-obraz-100-x-200-cm-2022-200x133.jpg)
Kurtyny
Ale może być inaczej i to ruchomy obraz z projektora staje się owa kurtyną, przesłaniającą obraz, albo swoistą dla poznania tego obrazu „przeszkadzajką”, rozpraszaczem naszej uwagi. Tak dzieje się w innych pracach Jakuba Łącznego.
A wreszcie jest i inna scena sfilmowana przez Jakuba Łącznego – powiewająca na wietrze draperia. W zależności od sposobu skadrowania tego obrazu/filmu i zaprezentowania go, może być bardziej lub mniej wyabstrahowany, czyli może ujawniać więcej lub mniej detali z filmowanej rzeczywistości. Czyli albo jest zapisem konkretnej sytuacji przestrzenno-czasowo-geograficznej – autor ujawnia gdzie i kiedy nakręcił ten film; albo wprost odwrotnie – ukazuje jedynie powierzchnię falującego płótna. Powiewające w lekkim wietrze płótno zyskuje swoją całkowitą niezależność, wolność i obrazową samowystarczalność. Przestaje mieć jakiekolwiek znaczenie, gdzie wisiała, jakie miała znaczenie czy zastosowanie, czy wisiała dla dekoracji, a wręcz przeciwnie z praktycznych powodów. Ale w obiektywie autora, stała się jego autorską i w pełni indywidualną wizją artystyczną. Ciche, bo specjalnie pozbawione dźwięku falowanie draperii jest kolejnym pomysłem na ożywianie niegdyś nieruchomych obrazów. Film z projektora „zawieszony” w wyciemnionej przestrzeni galerii, zwraca uwagę, intryguje swoim niedopowiedzeniem. Malarze przez całe tysiąclecia chcieli by ich obrazy stały się ruchome, żywe, czy chociaż „jak żywe”, owo „jak” pojawiające się w wielu opisach sławnych obrazów, było ową namiastką ich ruchu, życia, stawania się obrazami konkurującymi z rzeczywistością widzialną i postrzegalną. Stąd owo uciekanie w stronę mimetyczności, iluzyjności, haptyczności malarstwa, które sprawiały, że odbiorcy zapierało dech w piersiach i chciał wykrzykiwać: Jak żywy! – przed nieożywionym obrazem.
![Kurtyna Bliźniacza1,25 fps projekcja filmu na obraz 100 x 200 cm 2022](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2022/11/kurtyna-blizniacza125-fps-projekcja-filmu-na-obraz-100-x-200-cm-2022-1-1440x959.jpg)
![](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2022/11/kurtyna-blizniacza125-fps-projekcja-filmu-na-obraz-100-x-200-cm-2022-1-200x133.jpg)
![Kurtyna Bliźniacza1,25 fps projekcja filmu na obraz 100 x 200 cm 2022](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2022/11/kurtyna-blizniacza125-fps-projekcja-filmu-na-obraz-100-x-200-cm-2022-1440x959.jpg)
![](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2022/11/kurtyna-blizniacza125-fps-projekcja-filmu-na-obraz-100-x-200-cm-2022-200x133.jpg)
Wróćmy jednak do historii sztuki i to dawnej, albo wręcz najdawniejszej w naszym obszarze kulturowym, czyli do greckiego antyku. Tam znajdziemy zapisaną przez historyka Pliniusza w jego „Historii naturalnej” anegdotę o pojedynku dwóch sławnych malarzy antycznych Parrazjosa i Zeuksisa, a która stała się jednym z ważniejszych toposów w sztuce zarówno nowożytnej, jak i nowoczesnej. Przywołajmy ją tutaj, bo zdaje się najlepszą ilustracją dla ukazania znaczenia zasłony w dziejach sztuki europejskiej i nie tylko. Otóż sławny malarz Zeuksis z Heraklei namalował winogrona, tak łudząco, że zlatywały się do nich ptaki. W odpowiedzi urodzony w Efezie Parrazjos wystawił obraz przedstawiający … zasłonę. Widząc go Zeuksis zażądał od konkurenta, by ten odsłonił wreszcie, ową draperię przesłaniającą temat obrazu. Gdy zrozumiał swoją pomyłkę, że tematem jest tylko i wyłącznie owa zasłona, zrozumiał natychmiast swoją pomyłkę, która był równoznaczna z jego klęską w tym pojedynku. On bowiem oszukał ptaki, a jego przeciwnik, świetnego malarza.
Jakub Łączny by sprostać owemu od antyku idącemu wyzwaniu zastosował zarówno perfekcyjny sposób malowania, sięgając po pomoc aerografu, ale również i owych projekcji filmowych, które wprowadzając ruchomy obraz na powierzchnię płótna i czyniąc z nich ów ekran. Ale ekran znaczący spowodował ożywienie owego toposu, owej myśli o idealnym złudzeniu, wraca do chęci odsłaniania, które staje się jeszcze jedną, kolejną zasłoną, kolejnym utrudniaczem poznania.
Bogusław Deptuła
Przypisy
Stopka
- Osoby artystyczne
- Jakub Łączny
- Wystawa
- Kurtyny
- Miejsce
- BWA Galeria Sanocka
- Czas trwania
- 19.11 – 09.12.2022
- Osoba kuratorska
- Magdalena Komborska
- Fotografie
- dzięki uprzejmości BWA Galerii Sanockiej
- Strona internetowa
- artinfo.pl/wydarzenia/jakub-laczny-kurtyny