Hans Arp, Podarte papiery, 1947, kolaż, kolorowe papiery, 60,2 × 56 × 3 cm; Stiftung Arp e.V., Berlin/Rolandswerth 003 176; © VG Bild-Kunst, Bonn 2017; fot. Wolfgang Morel
Hans Arp, Podarte papiery, 1947, kolaż, kolorowe papiery, 60,2 × 56 × 3 cm; Stiftung Arp e.V., Berlin/Rolandswerth 003 176; © VG Bild-Kunst, Bonn 2017; fot. Wolfgang Morel
Wystawa prezentuje ponad 60 dzieł Hansa Arpa ze wszystkich okresów twórczości artysty. Są to rzeźby, reliefy, rysunki, kolaże, grafiki oraz obrazy. Prace Arpa zostały skonfrontowane z dziełami wybranych artystów polskich współczesnych artyście jak Henryk Stażewski, Władysław Strzemiński czy Wanda Chodasiewicz-Grabowska oraz twórców, których realizacje wykazują pokrewieństwo zarówno z językiem formalnym Arpa, jak i jego teorią sztuki tj. Alina Szapocznikow, Maria Jarema, Andrzej Pawłowski, Iwona Demko, Aleksandra Ska czy Tomasz Marek.
Wystawa A-geometria. Hans Arp i Polska po raz pierwszy zestawia dzieła mistrza organicznej formy z realizacjami dwudziestu sześciu artystek i artystów polskich od lat 20. XX wieku do czasów obecnych.
Hans Arp, Uśmiechnięta maska, 1930, karton, relief malowany, 52,5 × 46,5 × 6 cm; Stiftung Arp e.V., Berlin/Rolandswerth, 002.568; © VG Bild-Kunst, Bonn 2017, fot./photo Wolfgang Morell
Hans Arp, Obieraczka owoców, 1952 brąz, odlew 3/3 (1978), 111 × 38 cm; Stiftung Arp e.V., Berlin/Rolandswerth, 001 931© VG Bild-Kunst, Bonn 2017; fot./photo Wolfgang Morell
Hans Arp, Konfiguracja | Configuration, 1930
relief, drewno polichromowane/painted wood, relief, 39 × 31 × 2,8 cm; Muzeum Sztuki w Łodzi, MS/SN/R/5; © VG Bild-Kunst, Bonn 2017; fot./photo Dział Dokumentacji Naukowej Muzeum Sztuki w Łodzi
Hans Arp, Gwiazda, 1956, brąz, odlew 0/3 (1976), 41,5 × 33 × 6,5 cm; Stiftung Arp e.V., Berlin/Rolandswerth, 003 185 © VG Bild-Kunst, Bonn 2017; fot./photo Wolfgang Morell
Hans Arp, Rysunek/drawing, 1932 (ilustracja do tomiku/Illustration to the book: J. Brzękowskiego pt. W drugiej osobie); tusz, papier/ink, paper, 26 × 21 cm; Muzeum Sztuki w Łodzi, MS-SN-Rys-0019; © VG Bild-Kunst, Bonn 2017; fot./photo Dział Dokumentacji Naukowej Muzeum Sztuki w Łodzi
Hans Arp, Rysunek/drawing, 1932 (ilustracja do tomiku/ Illustration to the book: J. Brzękowskiego pt. W drugiej osobie); tusz, papier/ink, paper, 26 × 21 cm; Muzeum Sztuki w Łodzi, MS-SN-Rys-0017; © VG Bild-Kunst, Bonn 2017; fot./photo Dział Dokumentacji Naukowej Muzeum Sztuki w Łodzi
W latach międzywojennych przedstawiciele polskiej awangardy nawiązali w Paryżu bezpośrednie kontakty z Arpem. Członkowie międzynarodowej grupy Abstraction Création, aktywni zarówno we Francji, jak i w Polsce, przybliżyli polskim odbiorcom twórczość tego wybitnego artysty. W 1931 roku Arp i jego żona Sophie Tauber-Arp, wraz z innymi członkami Abstraction Création oraz grupą a.r., wystawiali swoje dzieła w Muzeum Historii i Sztuki im. Juliana i Kazimierza Bartoszewiczów w Łodzi (obecnie Muzeum Sztuki). Ożywiony kontakt z Arpem utrzymywali głównie Władysław Strzemiński, Katarzyna Kobro i Henryk Stażewski oraz Jan Brzękowski, którego tomiki poezji Arp ilustrował. Historia sztuki nie przyswoiła pojęcia a-geometrii, autorstwa Brzękowskiego, sformułowanego w relacji do rzeźb Arpa. Opisuje ono poszukiwania formy odmiennej niż geometryczna.
Maria Pinińska-Bereś
Łakome sny | Gereedy Dreams, 1985
sklejka, tkanina, gąbka/plywood, cloth, sponge, 145 × 77 × 10 cm; Kolekcja Grażyny Kulczyk/Grażyna Kulczyk Collection
Iwona Demko, Dotknij mnie, z cyklu „Przytulanki” | Touch Me, from the Huddly Ones series, 2004
polar, gąbka, silikon/ fleece sweatshirt, sponge, silicone, 98 × 170 × 90 cm; wł. artystki/property of the artist; fot./photo Iwona Demko
Zbigniew Sałaj, Para, dwa obiekty mobilne | Couples, two mobile objects, 2016
technika własna, papier/own technique, paper; szary obiekt/gray object: 42 × 26 × 20 cm; biały obiekt/white object: 40 × 25 × 16 cm; wł. prywatna/private property
Aleksandra Ska,
Spinka | Pin, 2006
instalacja, technika własna/installation, own technique; Galeria Piekary w Poznaniu; fot./photo Grzegorz Melec
Maria Papa Rostkowska,
Różowy świt (Aube rose) | Pink Dawn, 1995,
różowy marmur portugalski, postument: czarny hiszpański marmur Marquina/pink Portuguese marble; plinth: black Spanish Marquina marble, wys./height 33 cm; wł. prywatna/private property; fot./photo Sławomir Obst, Pracownia Fotografii Cyfrowej MNP
Maria Jarema, Penetracje I | Penetrations I, 1957 tempera, monotypia, papier, płótno/tempera, monotype, paper, canvas, 75 × 97 cm; Muzeum Sztuki w Łodzi, MS-SN-M-255; fot./photo Dział Dokumentacji Naukowej Muzeum Sztuki w Łodzi
Aspekty a-geometrii i organiczności, tak charakterystyczne dla dorobku Arpa, były podejmowane przez polskich twórców także w następnych dekadach. Nie można wprawdzie mówić o jednolitym nurcie biomorficznym, lecz raczej wskazywać postawy artystyczne, w których forma organiczna odgrywa kluczową rolę. Kategorie, jakie w œuvre Arpa wciąż na nowo inspirują kolejne generacje twórców, to zatem organiczny charakter formy, jak również związana z tą kwestią jej haptyczna natura, uwodząca zmysł dotyku. Haptyczność nie eliminuje jednak działania wzroku, lecz uruchamia go we współpracy z dotykiem. Niebagatelne wydaje się również dążenie do tworzenia jak natura poza konwencjami ustanowionymi w obszarze sztuki.
Henryk Stażewski, Martwa natura | Still Life, ok./ca. 1960 technika mieszana, 58,5 × 73,5 cm; Muzeum Narodowe w Krakowie, MNK II-b-1697; fot./photo Przemysław Stanek; © Marek Stażewski, Marcin Mirosław Stażewski– właściciele autorskich praw majątkowych
Władysław Strzemiński, Kompozycja architektoniczna 4a | Architectural Composition 4a, 1927 olej, płótno/oil, canvas, 72 × 78 cm; Muzeum Sztuki w Łodzi, MS/SN/M/163; fot./photo: Dział Dokumentacji Naukowej Muzeum Sztuki w Łodzi; © Ewa Sapka Pawliczak – właściciel praw majątkowych do dzieł Władysława Strzemińskiego i Katarzyny Kobro
Samuel Szczekacz, Kompozycja abstrakcyjna | Abstract Composition, 1937 olej, płótno/oil, canvas, 34,6 × 49,8 cm; Galerie Berinson, Berlin; fot./photo Galerie Berinson, Berlin
Henryk Stażewski, Kompozycja zielona | Green composition, 1957/1959, olej, płótno
Martyna Pająk,
(Re)materia | (Re)matter, 2016, tworzywo sztuczne/synthetic material, 35 × 30 × 25 cm; wł. artysty/ property of the artist; fot./photo Martyna Pająk
Beata Szczepaniak , Porządek | Order, 2014
stal, silikon, tkanina, artystka/steel, silicone, textile, artist, 200 × 200 × 167 cm; wł. prywatna/private property; fot./photo Rafał Kotwis
Samuel Szczekacz, Kompozycja unistyczna | Unistic Composition, 1937 olej, sznurek, płótno/ oil, string, canvas, 54 × 70 cm; Galerie Berinson, Berlin; fot./photo Galerie Berinson, Berlin
Urszula Kluz-Knopek,
Bez tytułu | Untitled, 2016
skrzynka – płyta drewniana (80 × 80 × 80 cm) podświetlona (lightboxy), otwór u dołu; lustra weneckie, szkło zmatowione, lampy LED, śnieżnobiałe kamienie (greckich otoczaków)/box – wooden board (80 × 80 × 80 cm) lit up (lightboxes), aperture at the bottom; two-way mirrors, frosted glass, LED lamps, snow-white stones (Greek round pebbles); wł. artystki/property of the artist; fot./photo Urszula Kluz-Knopek
W odpowiedzi na specyfikę prezentowanej sztuki, rozlokowanie poszczególnych dzieł w przestrzeniach muzealnych nie ma charakteru chronologicznego, lecz problemowy. Zaaranżowane zostały liczne dialogi pomiędzy dorobkiem Arpa a realizacjami artystek i artystów polskich. Dialogi te bazują zarówno na podobieństwie formalnym, jak i na pokrewieństwie podejmowanej problematyki.
The exhibition presents more than 60 works by Hans Arp, from all periods of his artistic career. This includes sculptures, reliefs, drawings, collages, prints and paintings. Arp’s works are confronted with works of polish artists from the same time period, like Władysław Strzemiński, Henryk Stażewski, Wanda Chodasiewicz-Grabowska, as well as works by artsts in coherent relation with Arp’s formal language and his theory of art. These include Alina Szapocznikow, Maria Jarema, Andrzej Pawłowski, Iwona Demko, Aleksandra Ska and Tomasz Marek.
