Kwartalnik 21.09.2020 4 min

Szum 30/2020

Redakcja

udostępnij — facebook twitter/x link

To już trzydziesty numer „Szumu”! Radość z jubileuszu – który świętujemy okładką autorstwa Tomasza Kręcickiego – przyćmiewają niestety okoliczności, w jakich powstawał ten numer. Zamykamy go w momencie wzrostu liczby zachorowań – Polacy tymczasem tłumnie wyjeżdżają na wakacje, a rząd zamiast z wirusem walczy z osobami LGBTQ+. Można więc powiedzieć, że wróciliśmy do „normalności” i starych problemów, które wydają się jeszcze bardziej palące niż wcześniej. Dlatego też tematem trzydziestego numeru stała się jedna z najbardziej opóźnionych, a jednocześnie zaktualizowanych za sprawą COVID-19 wystaw ostatnich miesięcy, czyli Wiek półcienia w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.

Katastrofy na skalę globalną to jedno, ale nie tracimy też z oczu naszych lokalnych problemów, jak krytyczna sytuacja w BWA Wrocław, które zmaga się z problemami lokalowymi (oraz ignorancją miejskich włodarzy) i musi pożegnać się ze swoim wieloletnim dyrektorem Markiem Puchałą. O swojej barwnej drodze życiowej i zawodowej, obejmującej krótką karierę narciarza alpejskiego, granie na perkusji w legendarnym nowofalowym zespole Klaus Mitffoch, a wreszcie kierowanie wrocławskim BWA, opowiada on Stachowi Szabłowskiemu. W dziale „Interpretacje” znajdziecie też drugi materiał Szabłowskiego, czyli obszerne omówienie dorobku Zorki Wollny powstałe przy okazji jej retrospektywy w Trafostacji Sztuki w Szczecinie. Drugą artystką, której poświęcamy sporo uwagi, jest Teresa Tyszkiewicz. Zmarła na początku roku twórczyni nie doczekała niestety otwarcia swojej wystawy monograficznej w Muzeum Sztuki w Łodzi. Numer otwieramy więc osobistym pożegnaniem z artystką pióra kuratorki łódzkiej prezentacji, Zofii Machnickiej, a zamykamy recenzją Piotra Kosiewskiego.

W tych niepewnych czasach przyglądamy się też nietypowemu, bo fantomowemu, „Obiektowi kultury” – projektowi pomnika bitwy warszawskiej w formie łuku triumfalnego na Wiśle. I choć ten prawdopodobnie nigdy się nie zmaterializuje, warto przyjrzeć mu się jako fantasmagorycznej wizji modernizacyjnej, co na naszych łamach robi Karolina Majewska-Güde. Dla równowagi zerkamy też w przeciwną, historyczną stronę – w dziale „Teoretycznie” najnowszą książkę Andrzeja Turowskiego, proponującą przewartościowanie historii dwudziestowiecznej awangardy przez pryzmat kategorii biomorfizmu, omawia Agnieszka Rejniak-Majewska.

Zasięg artturystyki został obecnie mocno ograniczony, jeśli więc planowaliście międzykontynentalne podróże szlakiem tegorocznych biennale, warto skorygować kurs i wybrać się na przykład do naszych południowych sąsiadów. W dziale „Blok” niedawno otwarte nowe praskie biennale analizuje nasz czeski łącznik, Piotr Sikora, który pyta o miejsce imprezy na środkowoeuropejskiej scenie. Na „Stronach artystek” znajdziecie w tym numerze prace między innymi Gizeli Mickiewicz, Weroniki Wysockiej i Pameli Bożek, w „Do zobaczenia” cykl nowych, wspólnych prac Pawła Althamera i Przemysława Mateckiego, a we „Wskazanych” – rekomendacje Katarzyny Kozyry. Numer tradycyjnie zamykamy omówieniem najciekawszych wystaw ostatnich miesięcy – i tych spóźnionych, i tych otwartych zgodnie z planem. Pandemia pandemią, ale „Szum” jedzie dalej – i to powyżej 30 km/h!

SPIS TREŚCI

13
WSTĘP
tekst: Piotr Policht

34
IN MEMORIAM
Artystka obecna. Wspomnienie o Teresie Tyszkiewicz
tekst: Zofia Machnicka

38
TEMAT NUMERU
Sztuka postziemi
tekst: Piotr Policht

52
INTERPRETACJE
Zorka Wollny. Głos z przyszłości, która nadeszła
tekst: Stach Szabłowski

66
OBIEKT KULTURY
O Zonie i Łuku, czyli piąta nowoczesność
tekst: Karolina Majewska-Güde

74
TEORETYCZNIE
Organiczna korekta awangardy
tekst: Agnieszka Rejniak-Majewska

86
BLOK
Biennale czułe, biennale krytyczne
tekst: Piotr Sikora

98
DO WIDZENIA
Althamer / Matecki

104
ROZMOWA
Pewna lekkość sztuki
Z Markiem Puchałą rozmawia Stach Szabłowski
fotografie: Łukasz Rusznica

128
STRONA ARTYSTKI
Planeta, Dark Eros
Weronika Wysocka, Never Ending Stripe
Karolina Wojtas, z projektu Abzgram
Aleksandra Liput, Intergalactic Olympics Cup formed during an alien’s excretion process
Gizela Mickiewicz, Odłożone przeszłości
Pamela Bożek, Wasze Rzeczy / DAR SERCA

136
RECENZJE

176
WSKAZANE
Katarzyna Kozyra