„Fotoblok. Europa Środkowa w książkach fotograficznych” w Międzynarodowym Centrum Kultury
Historia XX wieku widziana przez pryzmat książek fotograficznych zapiera dech i intryguje. Utopijne wizje przyszłości, awangardowe marzenia, dążenia modernizacyjne i niepodległościowe, migawki z życia codziennego przeplatają się w nich z narracją propagandową, opowieścią o wojennej traumie czy nieoczywistych kosztach transformacji ustrojowych. Wystawa Fotoblok. Europa Środkowa w książkach fotograficznych w Galerii MCK przedstawia po raz pierwszy w tak rozległej panoramie i w ponad stuletniej perspektywie najważniejsze i najciekawsze photobooki z naszej części kontynentu.
Przez cały XX wiek albumy, broszury i książki fotograficzne towarzyszyły burzliwej historii regionu. Od dwóch dekad photobooki wzbudzają żywe zainteresowanie badaczy, a ich fenomen jest już znany zarówno w krytyce, jak i wystawiennictwie. Pojawiały się na wielu ekspozycjach, jednak jeszcze nikt nie spojrzał całościowo na to zagadnienie w kontekście Europy Środkowej.
Ekspozycja jest pierwszą wystawą tak przekrojowo i krytycznie ujmującą burzliwą historię Europy Środkowej analizowanej przez publikacje albumowe, artystyczne i propagandowe. Prezentujemy na niej ponad sto książek fotograficznych z Czech, Estonii, Litwy, Łotwy, Polski, Rumunii, Słowacji i Węgier pokazujących, jak fotografia odzwierciedlała procesy kształtowania się nowych tożsamości młodych państw Europy Środkowej i wpływała na ich wizerunek, ideologię, marzenia o modernizacji i przyszłości. Szeroka, ponadnarodowa perspektywa pozwala dostrzec wspólny los dzielony przez mieszkańców tej części kontynentu.
– Książki, które prezentujemy, opowiadają poprzez fotografie dzieje regionu, ale same w sobie są też dokumentami zmieniających się stosunków społecznych, wizji politycznych oraz powinności fotografii i sztuki. Wystawa otwiera się na współczesność, stawia pytania o tożsamość i przyszłość naszej części Europy – wyjaśniają pomysłodawcy projektu badawczego poświęconego photobookom i współkuratorzy ekspozycji Łukasz Gorczyca i Adam Mazur.
Książki fotograficzne to nieodkryty jeszcze do końca fenomen dla wszystkich zainteresowanych fotografią, grafiką, historią, polityką czy sztuką. To zarówno artystyczne albumy autorstwa najwybitniejszych mistrzów obiektywu: Czecha Františka Drtikola, jednego z najbardziej znanych na świecie polskich fotografów – Edwarda Hartwiga czy pochodzącej z Rumunii znakomitej fotografki – Hedy Löffler, jak i wstrząsające zbiory zdjęć dokumentujących najważniejsze momenty w historii poszczególnych narodów lub wspólnot. Układają się one w spójną, inspirującą poznawczo opowieść o mozaikowej historii i współczesności Europy Środkowej.
Narracja ekspozycji podzielona jest na sześć rozdziałów. Poprowadzi odbiorcę przez wiek XX od momentu pojawienia się pierwszych, drukowanych w masowych nakładach, książek ilustrowanych fotografiami, poprzez okres odradzających się i powstających państwowości, traumę II wojny światowej i zakrojoną na szeroką skalę modernizację. Swoją obecność na wystawie mają również publikacje dokumentujące zmieniające się życie codzienne, procesy społeczne i obyczajowe z lat 60. i 70. XX wieku, aż po czasy współczesne, epokę transformacji zarówno politycznej, kulturowej i przede wszystkim technologicznej.
Wystawa eksponuje nie tylko popularne i chętnie kolekcjonowane photobooki, lecz również kroniki filmowe, zdjęcia, grafikę oraz obiekty artystyczne. Zgromadzone egzemplarze książek można nie tylko oglądać, lecz również kartkować, czytać i dotykać. To być może ostatnia szansa na tak bezpośredni kontakt z książką fotograficzną – w erze cyfrowej obiektem coraz bardziej cenionym, poszukiwanym, a więc także nieuchronnie niedostępnym.
– Zainteresowania MCK koncentrują się wokół historii Środkowej, o której opowiadamy różnymi środkami, czasem poprzez fotografię. Wystawa »Fotoblok« jest wyjątkowa, bo przygotowana w międzynarodowym gronie specjalistów. Mamy świadomość nowości tematu, dlatego tym bardziej cieszę się, że Łukasz Gorczyca i Adam Mazur, najlepsi znawcy tematyki photobooków w Polsce, widzieli w nas partnerów do podjęcia współpracy nad środkowoeuropejskim kanonem książek fotograficznych – wyjaśnia Agata Wąsowska-Pawlik, dyrektorka MCK.
Stopka
| Wystawa | Fotoblok. Europa Środkowa w książkach fotograficznych |
| Miejsce | Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie |
| Czas trwania | 22.11.2019-01.03.2020 |
| Kuratorka / Kurator | Łukasz Gorczyca, Adam Mazur, Natalia Żak |
| Fotografie | Paweł Mazur; dzięki uprzejmości Międzynarodowego Centrum Kultury |
| Strona internetowa | mck.krakow.pl |
| Indeks | Adam Mazur Łukasz Gorczyca Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie Natalia Żak |
