SZUM
SZUM Wspieraj nas!
  • Działy
    • News
    • Krytyka
    • Rozmowy
    • Do zobaczenia
    • Na dobry początek
    • Eseje
    • Kwartalnik
    • Patronite
  • Archiwum
  • Podcast
  • Redakcja
  • Sklep
Piszemy o sztuce z całej Polski. Komentujemy najważniejsze wydarzenia, dowartościowujemy marginesy, dajemy głos osobom twórczym i specjalistom. Pomóż nam w robieniu SZUMU.
Wspieraj nas!
Newsletter Szumu
co piątek w Twojej skrzynce!
Do zobaczenia 11.04.2018 3 min

„Chłoporobotnik i boa grzechotnik” w Galerii Arsenał w Białymstoku

Redakcja
udostępnij — facebook   twitter/x   link
pobierz .pdf
„Chłoporobotnik i boa grzechotnik”, widok wystawy

Chłoporobotnik i boa grzechotnik to kolejna edycja wystawy prezentowanej w 2016 roku w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Pierwsza wersja badała konstruowane centralnie narzędzia awansu społecznego i miękką propagandę na przykładzie ilustrowanego czasopisma dla młodzieży z ośrodków wiejskich „Nowa Wieś” oraz sposób użycia przez ustrój totalitarny kultury jako napędu i kodyfikatora zmiany statusu jednostki.

Aktualna wystawa w Galerii Arsenał przygląda się kulturze rdzennej i akademickiej powstającej na Podlasiu – najmocniej zróżnicowanym etnicznie i klasowo regionie przedwojennej Polski. Ukazuje ją na tle kultury ogólnopolskiej – podziemnej i reżimowej, a także w świetle zmian społecznych zachodzących w wyniku reformy rolnej – powszechnego uwłaszczenia chłopów z 1944 roku. Właśnie to wydarzenie zostało wskazane jako fundamentalne dla współczesnego społeczeństwa polskiego (z jego podziałami klasowymi i nierównościami oraz resentymentami) w przełomowej dla dyskusji o historii Polski książce „Prześniona rewolucja” Andrzeja Ledera (2014). Rewolucja (II wojna światowa i konferencja jałtańska) wykonana niejako „cudzymi rękami” zapewniła stabilność, spokój społeczny i wzrost gospodarczy, ale zwolniła obywateli z odpowiedzialności za zmianę i pozbawiła ich szansy na akt politycznego upodmiotowienia.

Wystawa, zbudowana kubistyczną metodą realizmu kompozycyjnego, składa się z czterech chronopolitycznych opowieści: o przedwojniu, o czasie zaraz po II wojnie światowej, o momencie ustanowienia nowoczesnej mieszczańskiej kultury w Polsce i jej degradacji oraz o współczesności, czyli okresie po 1989 roku. Każda część powtarza mniej więcej tę samą historię, ale z perspektywy innego czasu: czy to powstania prac, czy momentu historycznego, o którym opowiada. Każda zestawia to, co realistyczne, nastawione na modernizację i postęp, z tym, co romantyczne, często sentymentalne – gdyż związane ze światem, który przeminął. Odwołuje się do przestrzeni związanych z przemocą, często nieuświadomionych, twórczo „przepracowanych” przez artystów. Przy czym realizm i sztuka realistyczna – za Györgyem Lukácsem – to sztuka, która daje odbiorcy możliwość identyfikowania się.

„Chłoporobotnik i boa grzechotnik”, widok wystawy
„Chłoporobotnik i boa grzechotnik”, widok wystawy
„Chłoporobotnik i boa grzechotnik”, widok wystawy
„Chłoporobotnik i boa grzechotnik”, widok wystawy
„Chłoporobotnik i boa grzechotnik”, widok wystawy
„Chłoporobotnik i boa grzechotnik”, widok wystawy
„Chłoporobotnik i boa grzechotnik”, widok wystawy
„Chłoporobotnik i boa grzechotnik”, widok wystawy
„Chłoporobotnik i boa grzechotnik”, widok wystawy
„Chłoporobotnik i boa grzechotnik”, widok wystawy
„Chłoporobotnik i boa grzechotnik”, widok wystawy
„Chłoporobotnik i boa grzechotnik”, widok wystawy
„Chłoporobotnik i boa grzechotnik”, widok wystawy
„Chłoporobotnik i boa grzechotnik”, widok wystawy
„Chłoporobotnik i boa grzechotnik”, widok wystawy
„Chłoporobotnik i boa grzechotnik”, widok wystawy
„Chłoporobotnik i boa grzechotnik”, widok wystawy
„Chłoporobotnik i boa grzechotnik”, widok wystawy
„Chłoporobotnik i boa grzechotnik”, widok wystawy
„Chłoporobotnik i boa grzechotnik”, widok wystawy
„Chłoporobotnik i boa grzechotnik”, widok wystawy

Imaginarium przedstawionych prac to nie tyle archiwum motywów, ile pozwalające się przeżywać historie wyobrażeń połączonych z emocjami i osadzonych w etycznej ramie: oficjalnej wykładni czy też tzw. „mądrości etapu”. Wyobrażeniowe scenariusze z podręczników szkolnych pozwalały zaspokajać pragnienia i strukturyzowały podmiot, tak indywidualny (obywatela), jak i zbiorowy (społeczeństwo). Jako struktury fantazmatyczne manifestują się w języku: czy to w propagandowej nowomowie, czy we współczesnej mowie nienawiści. W sztuce przejawiają się nie tylko w znakach, ale też w plastyce, stąd każda część jest utrzymana w nieco innej konwencji stylowej: od realizmu mieszczańskiego i jego klasycyzujących wariacji – przez socrealizm w odmianach purystycznych i jako koloryzm, formalizmy lat 60., w tym dekoracyjny neokubizm czy socfuturyzm, hiperrealizm, sztukę konceptualną: soc art i soc art dada, nowych dzikich i punk z ich rozumieniem realizmu jako aury politycznej, wojerystyczną sztukę krytyczną – po współczesne poszukiwania młodych twórców działających w warunkach realizmu kapitalistycznego warsztatem occupational realism. Wystawa zadaje pytanie nie tylko o pochodzenie społeczne Polaków i procesy kształtujące współczesnych obywateli, ale także o odpowiedzialność sztuki i artysty za miejsce obywateli w trudnej genealogii polskiego społeczeństwa oraz o to, jak czas „pracuje” w sztuce.

Ewa Tatar

Przypisy

Stopka

Osoby artystyczne
Zuzanna Bartoszek, Dom Mody Limanka, Zuza Golińska, Tobiasz Jędrak, Agnieszka Kurant, Jan Moszumański, Tomasz Mróz, Dominika Olszowy, Witek Orski, Tomasz Pawłowski, Ewa Polska, Karol Radziszewski, Józef Robakowski, Adam Rzepecki, Wilhelm Sasnal, Jana Shostak, Mikołaj Sobczak, Ewa Zarzycka, Artur Żmijewski
Wystawa
Chłoporobotnik i boa grzechotnik
Miejsce
Galeria Arsenał w Białymstoku
Czas trwania
9.03–19.04.2018
Osoba kuratorska
Ewa Tatar
Fotografie
Maciej Zaniewski
Strona internetowa
galeria-arsenal.pl
Indeks
Adam Rzepecki Agnieszka Kurant Artur Żmijewski Dom Mody Limanka Dominika Olszowy Ewa Polska Ewa Tatar Ewa Zarzycka Galeria Arsenał w Białymstoku Jan Moszumański Jana Shostak Józef Robakowski Karol Radziszewski Mikołaj Sobczak Tobiasz Jędrak Tomasz Mróz Tomasz Pawłowski Wilhelm Sasnal Witek Orski Zuza Golińska Zuzanna Bartoszek

Najczęściej czytane

1
Na Dobry Początek 12.05.2025

12–18 maja

Redakcja
2
Do zobaczenia 13.05.2025

„Nie pytaj o Polskę. Z kolekcji Katarzyny Szafrańskiej i Wojciecha Szafrańskiego” w CSW „Znaki Czasu” w Toruniu

Redakcja
3
Do zobaczenia 13.05.2025

„Zamknięci w skorupie” Karoliny Zimnickiej w Akademickim Centrum Designu

Redakcja
4
Krytyka 16.05.2025

Szafka i pudełko. „Café Manekin” Zuzanny Kozłowskiej w Galerii Promocyjnej

Portret Janek Owczarek
5
Na Dobry Początek 19.05.2025

19–25 maja

Redakcja
6
Do zobaczenia 16.05.2025

„Sen o doskonałości” w galerii Widna

Redakcja

Newsletter Szumu
co piątek w Twojej skrzynce!

REKLAMA
Piszemy o sztuce z całej Polski. Komentujemy najważniejsze wydarzenia, dowartościowujemy marginesy, dajemy głos osobom twórczym i specjalistom. Pomóż nam w robieniu SZUMU.
„Chłoporobotnik i boa grzechotnik” w Galerii Arsenał w Białymstoku — SZUM
REKLAMA
Logo: SZUM

Magazyn SZUM

Fundacja Kultura Miejsca
Wydział Badań Artystycznych i Studiów Kuratorskich
Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
ul. Wybrzeże Kościuszkowskie 39
00-347 Warszawa

redakcja@magazynszum.pl

ISSN 2956-817X

Media społecznościowe

  • facebook
  • instagram
  • spotify
  • apple podcasts
  • podcast RSS

Wspieraj nas!

Polityka prywatności

Kontakt

Przeszukaj SZUM

‹ › ×

    ‹ › ×
      Nasz serwis korzysta z cookies w celu analizy odwiedzin.
      Zapoznaj się z naszą polityką prywatności