„Ostatni turnus.
Architektura ośrodków wypoczynkowych z czasów PRL-u” w Instytucie Dizajnu w Kielcach
Instytut Dizajnu w Kielcach zaprasza na wystawę „Ostatni turnus. Architektura ośrodków wypoczynkowych z czasów PRL-u” w Galerii Głównej Instytutu. W podróż, na ostatni turnus, zabrał publiczność Marcin Wojdak, autor instagramowego profilu o architekturze powojennego modernizmu – Cosmoderna. Na wystawie zaprezentowane są fotografie przedstawiające wczasowe ośrodki z lat 60. i 70. XX wieku często opowiedziane przez autora tak, by jak sam mówi – nasycić towarzyszącą mu nostalgię z młodości.
Opuszczone budynki, mające lata świetności już dawno za sobą, pomimo tego, że nie wypełnia ich już gwar turystów lub kuracjuszy to opowiadają nam dziś historię czasów minionych. A każdą historię można opowiedzieć na wiele sposobów. Cosmoderna woli tę narrację prowadzić na własnych zasadach. Dostrzeganie czegoś więcej w tych zniszczonych ruinach, może być wynikiem nostalgii, ciekawości albo po prostu wyobraźni.
Oprócz zdjęć na wystawie są zaprezentowane opowiadania Marcin Wojdaka. Instagramowy profil Cosmoderna służy mu przede wszystkim do pisania, a zdjęcia są do tego tylko pretekstem.
Od początku istnienia PRL pracownicy wspierani przez zakłady pracy mogli skorzystać z wczasów w państwowych ośrodkach wypoczynkowych w ramach Funduszu Wczasów Pracowniczych. Rewolucję wypoczynkową zapoczątkowały komunistyczne władze w 1952 roku wpisem do konstytucji: “Obywatele Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej mają prawo do wypoczynku”. Uchwała Centralnej Rady Związków Zawodowych obwieszczała: “dzięki wczasom górnik, nauczyciel, hutnik czy włókniarz, który może nigdy w swym życiu nie widział gór, morza, ma możliwość poznania najpiękniejszych regionów naszego kraju”. Państwo chciało propagować ideę szczęścia i dobrobytu w tych szarych, byle jakich czasach. Zorganizowany wypoczynek dla mas pracowniczych miał być jedną z najważniejszych zdobyczy realnego socjalizmu. Wyjeżdżano więc na wczasy zakładowe i do sanatoriów, od Bałtyku, aż po Tatry za bazę noclegową służyły nowoczesne jak na tamte czasy budynki. Proste formy, brak zbędnych ozdobników, beton połączony z aluminiowymi profilami. To był styl, który zakładał, że funkcja budynku jest najważniejsza, a w wizualnej oprawie – im mniej, tym lepiej. Aby uchwycić istotę powojennej architektury modernizmu, trzeba powiedzieć, że te budowle to nie były jednak tylko szare wieżowce z wielkiej płyty. Modernizm wspierany przez państwo był narzędziem tworzenia nowego świata, nowego obywatela. Oglądanie tego dziedzictwa po socjalizmie jest jak podróż po upadłej cywilizacji, po której pozostały jedynie ruiny.
Marcin Wojdak, 1984, łodzianin, twórca instagramowego profilu Cosmoderna dokumentującego architekturę powojennego modernizmu w Polsce, fotograf i aspirujący pisarz, którego książka o ośrodkach wypoczynkowych powstałych w czasach PRL ukaże się w przyszłym roku.
– Mogę coś dodać od siebie? Jedno zdanie! Dzięki.
”Nigdy nie czułem się tak staro jak wtedy, kiedy pisałem ten biogram. Przecież to się jednoznacznie kojarzy z klepsydrą. Przy ostatnim zdaniu miałem wrażenie, że kładę się na katafalku, a stawiając kropkę po „w przyszłym roku” szukałem kątem oka świętego Piotra.”
– Były trzy, wiem, za to na wystawie będzie ich znacznie więcej. Zdań, zdjęć, wszystkiego. Zapraszam.”
Przypisy
Stopka
- Wystawa
- Ostatni turnus. Architektura ośrodków wypoczynkowych z czasów PRL-u
- Miejsce
- Instytut Dizajnu w Kielcach
- Czas trwania
- 08.10.21- 31.01.22
- Strona internetowa
- idkielce.pl/
