„Ząb w ząb” Irminy Staś w Galerii Foksal

Wystawa Irminy Staś Ząb w ząb miała zostać otwarta w piątek, 13 marca 2020 r. Jednak okazało się to niemożliwe ze względu na ogłoszone przez władze RP (tuż po zawieszeniu działalności szkół i uczelni wyższych) ogólnopolskie zawieszenie działalności wszystkich instytucji kultury i odwoływanie wydarzeń kulturalnych. A wszystko za sprawą trwającej właśnie epidemii wywołanej przez nowego odzwierzęcego koronawirusa SARS-CoV-2, który w grudniu 2019 r. pojawił się w mieście Wuhan w Chinach i w błyskawicznym tempie rozprzestrzenił się na niemal wszystkich kontynentach. Do chwili obecnej uśmiercił ponad 34 tys. osób na całym globie. Z wyliczeń brytyjskich naukowców z Imperial College w Londynie wynika, że w 2020 roku w związku z pandemią koronawirusa na całym świecie może umrzeć ok. 20 milionów ludzi. To 0,26 procenta całej ziemskiej populacji¹.

Wystawa została zamontowana i sfotografowana kilka dni przed planowanym wernisażem, kiedy jeszcze nie przeczuwaliśmy, co wydarzy się w ciągu nadchodzących tygodni. Zamknięte muzea, galerie sztuki, kina, teatry, odwołane są koncerty. Zostajemy w domach. Jednocześnie pojawia się mnóstwo problemów wynikłych z wprowadzanych ograniczeń. Niestety, najmocniej dotykają one twórców kultury – spływają wiadomości od artystów nieoczekiwanie odciętych od możliwości zarobkowania. Wszyscy próbujemy jakoś przerwać ten czas, aktywizujemy się w Internecie. Sztuka w kwarantannie, sztuka w zawieszeniu. Tylko na jak długo? Obrazy Irminy Staś czekają w galerii gotowe do pokazania widzom. Termin otwarcia i czas trwania wystawy zostanie ogłoszony wkrótce. Wszyscy czekamy na powrót do normalności. Pytanie, czy rzeczywiście możliwy będzie powrót do świata sprzed epidemii?

Katarzyna Krysiak, 31.03.2020

Irmina Staś, „Ornament 139”, 2019, olej na płótnie, 160 x 210 cm

Irmina Staś, „Ornament 140”, 2019, olej na płótnie, 195 x 300 cm

Tytuł wystawy Ząb w ząb jest parafrazą dwóch sformułowań: wywodzącego się ze starożytnego, babilońskiego kodeksu praw „ząb za ząb” i potocznego „kropka w kropkę”. Tytuł w czytelny sposób opisuje kompozycję nowych obrazów Irminy Staś, będących rozwinięciem serii „Ornamenty” zapoczątkowanej przez artystkę w 2018 roku. Jednocześnie nawiązuje do poruszanej w nich idei genetycznego podobieństwa, powtarzalności i nieuchronności losu. Te wielkoformatowe płótna, pokryte uproszczonym wizerunkiem zęba zmultiplikowanego w rytmicznych układach, niepokojąco wyłaniających się z czarnego tła, powodują dojmujące przeczucie zagłady, końca egzystencji, ale nie tylko gatunku ludzkiego, lecz końca ożywionej natury. Pozostają tylko zęby.

Jednocześnie, obrazy formą i kontrastowymi rozwiązaniami kolorystycznymi wpisują się w eksperymenty z nurtu Op-art. Sąsiadujące ze sobą zęby, zdają się wibrować i tworzyć powidoki. Skala prac potęguje wrażenia optycznej iluzji, działając na widzów wizualnie i niemalże fizycznie.

W serii prac Ornamenty, rozwijanej od 2018 roku, Irmina Staś sprowadza pojedyncze fragmenty ciała (np. oko, pierś, paznokieć, ząb) do wyabstrahowanych z kontekstu, uproszczonych graficznie form, które poddane zwielokrotnieniu tworzą kompozycje nasuwające na myśl desenie charakterystyczne dla tkanin lub tapet. Artystkę interesuje szczególnie znaczenie ornamentu, który od najdawniejszych czasów nie tylko podnosił walory estetyczne architektury i rzemiosła artystycznego, ale również niósł w sobie symboliczne treści: „W dekoracyjnych Ornamentach zaszyfrowałam takie treści jak: bliskość, genetyczne podobieństwa, tożsamość, przyciąganie się i niepewność bycia w świecie i relacjach, nieuchronne i monotonne dążenie do kresu, do śmierci, zatracenie cech indywidualnych”.

Irmina Staś, „Ząb w ząb”, widok wystawy, fot. Norbert Piwowarczyk

Irmina Staś, „Ząb w ząb”, widok wystawy, fot. Norbert Piwowarczyk

Irmina Staś, „Ząb w ząb”, widok wystawy, fot. Norbert Piwowarczyk

Irmina Staś, „Ząb w ząb”, widok wystawy, fot. Norbert Piwowarczyk

Irmina Staś urodziła się w 1986 roku. W 2012 roku uzyskała dyplom magisterski w pracowni prof. Leona Tarasewicza na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie obecnie pracuje jako asystentka prof. Pawła Susida w Pracowni Koncepcji Obrazu.

Prace Irminy Staś pokazywane były na wystawach indywidualnych w BWA w Zielonej Górze (2019), Galerii Le Guern w Warszawie (2017, 2019), Miejskim Ośrodku Sztuki w Gorzowie Wielkopolskim (2018), Galerii Krynki (2018), Galerii Wizytującej w Warszawie (2013, 2016), Miejscu Projektów Zachęty w Warszawie (2016), STRABAG Kunstforum (2014). Artystka brała także udział w licznych wystawach zbiorowych w Polsce i za granicą, m.in w Muzeum Narodowym w Gdańsku (2019), Centrum Sztuki Współczesnej Vélez-Málaga (2016), 42. i 41. Biennale Malarstwa Bielska Jesień w Galerii Bielskiej BWA w Bielsko-Białej (2013, 2015), Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Mińsku (2015). Jest laureatką stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2015, 2019), finalistką Strabag Artaward International (2013).

^{[1] https://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,173952,25833201,naukowcy-z-imperial-college-w-2020-roku-pandemia-koronawirusa.html#s=BoxMMtImg3}