„Wszyscy ludzie będą siostrami” w Muzeum Sztuki w Łodzi

Birgit Jürgenssen, Gniazdo, 1979, dzięki uprzejmości Estate Birgit Jürgenssen

Wystawa Wszyscy ludzie będą siostrami i związane z nią wydarzenia performatywne proponują feministyczne przechwycenie idei braterstwa. Negocjują i zapośredniczają sojusze w oparciu o postulat potencjalnie otwartego, przecinającego podziały płciowe siostrzeństwa. Polem walki o nie jest obszar pracy, produkcji i reprodukcji życia, a prace artystyczne są mediatorkami diagnozy, transformacji i interwencji w obszarach pamięci, afektów, znaczeń i wyobraźni.

Raqs Media Collective, Kapitał akumulacji, 2010, dzięki uprzejmości artystów

Agnieszka Brzeżańska, Promieniująca chwała, 2002, dzięki uprzejmości artystki

Punktem wyjścia dla wystawy jest krytyka ekonomicznej opresji kobiet w patriarchacie wyartykułowana w międzynarodowym ruchu sztuki feministycznej w latach 60. i 70. Jednym z obszarów zainteresowań artystek i kolektywów aktywistycznych była nieodpłatna praca opiekuńcza i niewidzialna, marginalizowana, sprywatyzowana sfera gospodarstwa domowego. Celem ich działań – realizowanych często w formie agitpropowych wystaw, dydaktycznych kampanii, performansów, filmów dokumentalnych – było włączenie tych obszarów do przestrzeni publicznej i ekonomii politycznej, a w rezultacie przewartościowanie pracy reprodukcyjnej wykonywanej głównie przez kobiety. Jednocześnie próbowano zmienić myślenie o celach i podmiotach ekonomii w oparciu o doświadczenia troski i miłości pracy opiekuńczej. Artystki i artyści angażowali się także w debaty dotyczące dyskryminacji pracownic najemnych, wysokiej feminizacji zawodów o niskim prestiżu społecznym, nierówności płac ze względu na płeć. Dyskusjom tym towarzyszyły próby dekolonizacji kobiecego ciała, kontestacja i feministyczne przechwytywanie seksistowskiego utowarowienia jego wizerunku.

Letícia Parente, Zadanie I, 1982, dzięki uprzejmości André Parente

Berwick Street Collective, Nocne sprzątanie, 1975, dzięki uprzejmości Berwick Street Collective i LUX, Londyn

Wystawa wpisuje ten wciąż niezakończony fragment historii walk społecznych i zaangażowanej w nie sztuki w splot powiązań, które warunkuje, przemieszcza i intensyfikuje globalizacja. Ekonomiczna eksploatacja różnicy płciowej funkcjonuje jako jeden z wielu przecinających się czynników takich jak rasa, klasa społeczna, etniczność/narodowość, gatunek, rodzaj zasobów czy asymetrie między gospodarkami peryferyjnymi i rdzenia, mobilizowanych do nieustannej akumulacji kapitału i generowania nierówności. Odpowiadając na współzależne mechanizmy i wzory dominacji, prace na wystawie kwestionują ich roszczenia do poznawczej hegemonii. Rezonują z kształtującymi się zmianami w myśleniu o gospodarowaniu życiem na Ziemi.

Letícia Parente, Wewnątrz, 1975, dzięki uprzejmości André Parente

Historycznym punktem odniesienia dla wystawy, części nowopowstających prac i wydarzeń performatywnych są historie pracownic związanych z przemysłem włókniarskim, który ukształtował robotniczą przeszłość Łodzi.

Aleksandra Polisiewicz, Krajobraz przedrewolucyjny, 2015, kadr z filmu, dzięki uprzejmości artystki

Aleksandra Polisiewicz, Krajobraz przedrewolucyjny, 2015, kadr z filmu, dzięki uprzejmości artystki