„Taniec czarnego ognia” Michała Frydrycha w Miejskim Ośrodku Sztuki w Gorzowie Wielkopolskim

Obrazy Michała Frydrycha to wielowątkowe wariacje wokół tematu ciała. Artysta podchodzi do niego w sposób nie opisany narzędziami etnograficznymi czy socjologicznymi. Nazywa je zbiorczym hasłem „ludzina”, która dla niego oznacza formę rozproszonego, zbiorowego ciała, ludzkiej masy, z jednej strony napełnionej różnymi pragnieniami związanymi z posiadaniem ciała z drugiej znajdującej się w rygorze społecznym, włączanej w pewne ramy zachowań. Cielesne formy nie mają konturu, na obrazie wyznaczają je różowe barwy, które pojawiają się bardziej jako wrażenie, element grupowej sceny. Struktura obrazu charakteryzuje się podejściem znanym z nowego materializmu. Frydrych zestawia ze sobą byty i zjawiska z różnych porządków, które dzięki jego decyzji nie podlegają hierarchizacji. Każdy element funkcjonuje tu niezależnie. Abstrakcje, w których czasem można odnaleźć zarysy rozpoznawalnych kształtów, to także podjęcie ważnego dla artysty tematu rozwoju formalnego języka wypowiedzi i tego, na ile abstrakcja może być żywym językiem w stosunku do świata realnego, zarówno społecznego jak i politycznego. Równocześnie abstrakcja jest dla niego procesem balansowania na krawędzi świata figuratywnego, jak utrzymywanie mydła na krawędzi wanny. Formy są na granicy rozpoznawalności, ale równocześnie nie zobowiązują widza do nazwania i odczytania ich wszystkich.

widok wystawy „Taniec czarnego ognia”, fot. dzięki uprzejmości artysty

widok wystawy „Taniec czarnego ognia”, fot. dzięki uprzejmości artysty

widok wystawy „Taniec czarnego ognia”, fot. dzięki uprzejmości artysty

Farba olejna ma podobne właściwości optyczne, co ludzka skóra, wchłania, rozprasza i odbija światło. Cielesna gama kolorystyczna na obrazach wyciągana jest z całego spektrum malarstwa olejnego od baroku do dziś. Frydrych przenosi różne, historyczne palety kolorów do współczesności, odłączając je od przypisanych im oryginalnych, figuratywnych funkcji. Ludzina jest upodmiotowiona i ukazana w rozmaitej scenerii i konfiguracjach. Elementy na obrazach zaczerpnięte są z zainteresowań artysty: przyjemnością, okultyzmem i technikami medytacyjnymi. Płótna dopełniają tytuły traktowane przez Frydrycha jako niewidzialny kolor budujące obrazy, w podobny sposób jak w praktyce malarskiej Jurrego Zielińskiego obrazy były resematyzowane przez tytuł.

Rozformowane kształty, zapełniające prace Frydrycha idą w stronę „mięsnego materializmu”, pojęcia, które Gilles Deleuze stosował do opisów obrazów Francisa Bacona. W tej mięsnej psychodelii zawierają się wszystkie pojęcia, którymi artysta definiuje cielesność na obrazach – nagość, odrzucenie tradycji, nieprzefiltrowana przez kulturę erotyczność, nacechowana pewnym rodzajem napięcia, w której nie ma ona żadnych ograniczeń. Rezonują z tym koncepcje energii orgonalnej rozwinięte przez dysydenta psychoanalizy, Wilhelma Reicha.

Tytuł wystawy Taniec czarnego ognia jest zaczerpnięty z nazwy jednego z obecnych na niej obrazów.

Michał Frydrych, „Ciało jest niekończącym się ogniem”, 2021, olej na płótnie, 150 x 165 cm; fot. dzięki uprzejmości artysty

Michał Frydrych, „Taniec czarnego ognia”, 2021, olej na płótnie, 150 x 165 cm; fot. dzięki uprzejmości artysty

To taniec dookoła koncepcji śmierci, egzystencjalny motyw, będący wyrazem możliwości ostatecznego zniknięcia. Formy na obrazie tańczą wokół czarnego ognia akceptując kres jako nieunikniony element życia. Obrazem, który w istotny sposób dopełnia ekspozycję jest Nienasycenie, będący wizualnym podsumowaniem i kumulacją przemyśleń artysty. Amorficzne kształty budują niekończący się proces pragnienia. Formy te przeciwstawione są zamkniętej, wyraźnie niecielesnej czarnej strukturze, umieszczonej pośrodku pracy, która pozostaje w odosobnieniu do pozostałych fragmentów obrazu.

widok wystawy „Taniec czarnego ognia”, fot. dzięki uprzejmości artysty

widok wystawy „Taniec czarnego ognia”, fot. dzięki uprzejmości artysty

Abstrakcje Frydrycha to namacalność kształtów w ich niedookreśloności. Nieprecyzyjność i celowa przypadkowość struktur jest przemyślana, tak samo jak kompozycje, chociaż artyście ewidentnie zależy na tym, abyśmy nie mieli poczucia kontaktu z tradycyjnym obrazem. Czerpie z historii sztuki i swoich ulubionych artystów (Wilhelma de Kooninga, Philipa Gustona, André Butzera), budując w pracach subtelne do nich referencje. Jego kompozycje, technika, elementy psychoanalizy i kumulacja zainteresowań podana jest w intensywnej kolorystycznie i zmysłowej grupie obrazów, w której ostatecznie jest więcej porządku, niżby pierwotnie artysta sobie tego życzył.
Marta Czyż