„Tam, gdzie słońce kładzie się spać” Amélie Bouvier w Galerii Arsenał w Białymstoku
„[D]ała się słyszeć nagle wielka eksplozja w powietrzu […], po czym nastąpił mocny świst, połączony z dźwiękiem ciał szybko spadających, i silne uderzenie w kilku miejscach o ziemię” – tak Jan Wolski, nauczyciel białostockiego gimnazjum, opisał na podstawie relacji świadków deszcz meteorytów, który spadł 5 października 1827 roku w podbiałostockiej wsi Fasty. Relacja ta miała ogromne znaczenie z uwagi na rozwijające się w tamtym czasie badania naukowe nad meteorytami – ich początek datuje się na publikacje książek Ernsta Chladniego i Jeana-Baptiste’a Biota z przełomu XVIII i XIX wieku. Tekst Wolskiego, opublikowany w czasie kulturowych przemian powodowanych estetyką romantyzmu, był przykładem nowej narracji wokół spotkań Kosmosu z Ziemią, opartej na zeznaniach naocznych świadków. Relacje o deszczach meteorytów przyczyniły się do rozwoju nauk astronomicznych i geologicznych, a zarazem osadzone były w literacko-artystycznej wyobraźni i duchowości XIX wieku.
Obecnie, kiedy ludzkość zdaje się powszechnie nie respektować środowiska naturalnego, zjawisko deszczu meteorytów wciąż jest dowodem namacalnej ingerencji materii i energii kosmicznej w nasze otoczenie. Obiekty docierające na Ziemię z przestrzeni kosmicznej pozornie wyglądają znajomo – przypominają kształtem kamienie i minerały, abstrakcyjne rzeźby i drogocenne przedmioty. Moment eksplozji pozwala nam zobaczyć oślepiające światło szybujące na tle nieba i usłyszeć przeraźliwy odgłos wybuchu. Zeznania XIX-wiecznych świadków, jak również relacje współczesnych mediów są potwierdzeniem znaczącego wpływu obiektów z przestrzeni kosmicznej na zrozumienie przez człowieka sił natury. To, co nam pozostaje, to ciągła obserwacja i badanie pozostałości wielkich eksplozji, które wespół z wizjami artystycznymi i literackimi uzmysławiają nam, co może czekać nas w przyszłości.
Wystawa Amélie Bouvier prezentowana jest nieopodal miejsca, w którym w 1827 roku spadł deszcz meteorytów. Kontekstualizuje przez to historyczne narracje ze współczesnymi interpretacjami. Inaczej niż w muzeach specjalizujących się w naukowej prezentacji obiektów geologicznych, wybrane na wystawę meteoryty z kolekcji prywatnych oraz ze zbiorów Muzeum Ziemi PAN zestawione są nie tylko z publikacjami naukowymi z XIX w., ale też ze współczesnymi pracami artystycznymi: rzeźbami, obrazami, pracami na papierze i wideo. Rozpatrywane jako całość stanowią refleksję na temat spotkań Kosmosu z Ziemią jednocześnie w obszarach nauki, literatury i sztuki.
