„Nie jestem już psem” w Muzeum Śląskim

Wystawa pokazuje twórczość bezkompromisowych outsiderów: postaci kultowych i nieznanych, z dyplomami akademii i bez, samotnych wilków i ludzi undergroundu. Tym, co łączy ich sztukę, jest oddolna kontestacja systemów politycznych i estetycznych, łamanie społecznych tabu, tworzenie w duchu DIY i swoista nonszalancja.

Punktem wyjścia są prace artystów krytycznych, działających poza obiegiem instytucjonalnym, prezentowanych na wystawie „Po co wojny są na świecie” w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie wiosną 2016 roku. Jej śląska kontynuacja jest spojrzeniem na sztukę protestu i postawę outsidera przez pryzmat ich zakorzenienia w etosie kultury alternatywnej.

„Nie jestem już psem”, widok wystawy

Nie jestem już psem, widok wystawy

„Nie jestem już psem”, widok wystawy

„Nie jestem już psem”, widok wystawy

„Nie jestem już psem”, widok wystawy

„Nie jestem już psem”, widok wystawy

Choć kultura alternatywna przeżywała w Polsce rozkwit w latach osiemdziesiątych, z końcem kolejnej dekady przestała istnieć jako silna formacja kulturowa, rozmywając się w wirtualnej rzeczywistości. Wielu z jej przedstawicieli nie przestało jednak tworzyć. Ostatni Mohikanie offu to dziś outsiderzy, podobnie jak amatorzy nie związani z żadnym środowiskiem. Wystawa jest więc niehierarchiczną, bo nie biorącą za punkt odniesienia sztuki mainstreamu, opowieścią o nieznanej alternatywie. Określa tym samym nową przestrzeń dla radykalnych artystów niezależnych, których twórczość nie mieści się ani w ramach instytucjonalnej sztuki krytycznej, ani w protekcjonalnych i nieadekwatnych pojęciach sztuki naiwnej czy nieprofesjonalnej.

Karol Suka, Youth, 1988

Ewa Bloom-Kwiatkowska, bez tytułu

Stanisław Garbarczuk, Dziad Europy

Mikołaj Ławniczak, bez tytułu, 2015

Radosław Perlak, The portrait of Ayaan Hirsi Ali, 2016

Marian Henel, bez tytułu

Anna MIROSAVA Bachanek, Mapa z cyklu W czasie wojny muzy milczą, 1986-87

Damian Czeladka, Dyptyk

Kazimierz Malinowski, bez tytułu

Robert Brylewski, zbiór prac z wystawy

Damian Czeladka, Tryptyk

Anna Dąbrowska-Lyons bez tytułu

Na wystawie znalazły się prace nowe i takie, które zyskały nową aktualność. Choć dzielą je czasami lata, uderzający jest powrót tych samych problemów i lęków. Wystawę otwiera część „Polska płonie” dotycząca konfliktu politycznego. Wojna – słowo klucz punkowej kultury lat osiemdziesiątych – wraca z wielką siłą w sekcji „Sava Putin Sava”. Pod hasłem „Amy Winehouse Is Dead” kryją się prace o manipulacji mass mediów i popkulturze. „Chcemy porno a nie ORMO” obnaża presję związaną z ciałem i tożsamością oraz pokazuje manifestacje indywidualizmu poprzez modę. Sekcja „Polacy, naprzód drogą Dharmy!” skupia z kolei artystów przeciwstawiających się współczesnemu kryzysowi duchowości.

„Nie jestem już psem”, widok wystawy

„Nie jestem już psem”, widok wystawy

„Nie jestem już psem”, widok wystawy

Nie jestem już psem, widok wystawy

„Nie jestem już psem”, widok wystawy

Tytuł wystawy został zaczerpnięty z dramatu Łukasza Wojtyski „”VV. Nie jestem już psem” – tekstu, którego głównym tematem jest wolność, a jedną z inspiracji, twórczość Radosława Perlaka. Słowami „Nie jestem już psem” Perlak – artysta osadzony w Zakładzie Karnym w Rawiczu określił zmianę, jaka nastąpiła w jego życiu, odkąd zaczął tworzyć. Ta sama potrzeba emancypacji wbrew cynizmowi i przemocy władzy i społeczeństwa leżała u podstaw narodzin kontrkultury ponad pół wieku temu. Dziś świat znowu drży w posadach, a alternatywa w czasach postprawdy na nowo staje się polem walki o wolność i autentyczność.