„Cricot idzie” w Cricotece
Spośród teatrów eksperymentalnych w dwudziestoleciu międzywojennym jeden wpisał się w historię polskiej sceny szczególnie: był to teatr plastyków Cricot, założony przez Józefa Jaremę i skupiający absolwentów krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, awangardowych literatów oraz krytyków. Ten najdłużej funkcjonujący teatr awangardowy międzywojnia oficjalnie rozpoczął działalność w Krakowie w 1933 roku i pozostawał aktywny aż do roku 1939. W ostatnim sezonie występował głównie w Warszawie, a jego plany na przyszłość pokrzyżował wybuch II wojny światowej.
Niezwykłość teatru Cricot była wynikiem zespolenia działań wielu wyrazistych osobowości ówczesnego życia artystycznego. Z teatrem współpracowali twórcy należący do Grupy Krakowskiej: Maria Jarema, Jonasz Stern, Henryk Wiciński, Adam Marczyński, a ponadto Zbigniew Pronaszko, Czesław Rzepiński, Henryk Gotlib, Tadeusz Piotr Potworowski, Zygmunt Waliszewski czy Tadeusz Cybulski. Obok aspektu malarsko-przestrzennego ważna była warstwa muzyczna przedstawień – występom Cricot towarzyszyła specjalnie komponowana muzyka, poprzedzały je recitale piosenek lub muzyki klasycznej. Z teatrem współpracowali tacy muzycy jak Jan Ekier i Kazimierz Meyerhold. Ważne postacie związane z Cricot to ponadto m.in. Władysław Józef Dobrowolski, Władysław Woźnik czy Jacek Puget.
W repertuarze teatru znalazły się teksty pisane specjalnie dla tej sceny przez Józefa Jaremę, utwory polskich awangardystów: Tytusa Czyżewskiego, Jalu Kurka, Adama Kadena, Adama Ciompy, Stanisława Ignacego Witkiewicza oraz klasyków: Stanisława Wyspiańskiego, Juliusza Słowackiego i Aleksandra Fredry. Ponadto brano na warsztat dzieła autorów zagranicznych, takich jak Georges Ribemont-Dessaignes, Charles Ramuz, André Gide; wystawiono również operę La serva padrona Pergolesiego i starofrancuską Farsę o mistrzu Pathelinie.
W 1955 roku do twórczości teatru nawiązał Tadeusz Kantor, wraz z Marią Jaremą i Kazimierzem Mikulskim powołując do życia teatr Cricot 2.
Wystawa jest pierwszą w historii monograficzną ekspozycją poświęconą teatrowi Cricot. Główna oś wystawy przebiega chronologicznie – od 1933 do 1939 roku. Pokazane zostaną projekty kostiumów i scenografii, plakaty, szkice, obrazy olejne, rzeźby, dokumentacja archiwalna, fotografie oraz materiały filmowe i muzyczne z polskich i zagranicznych kolekcji – zarówno muzealnych, jak i prywatnych. Większość dzieł i archiwaliów udostępniona będzie publiczności po raz pierwszy. Dodatkowo zaprezentowana zostanie dokumentacja dotycząca wcześniejszych działań artystycznych członków Cricot oraz prób kontynuacji tego teatru w Polsce i za granicą po wojnie.
Wystawie towarzyszyć będzie dwujęzyczna publikacja naukowa zawierająca teksty ukazujące polski i międzynarodowy kontekst oraz specyfikę działalności Cricot, a także część ilustracyjną. Dodatkowo opracowane zostanie obszerne kalendarium obejmujące recenzje przedstawień Cricot, dostępne w Archiwum Cricoteki. W ramach projektu Cricot idzie! odbędą się wykłady specjalistów historii teatru, działania performatywne nawiązujące do twórczości Cricot oraz spotkania edukacyjne dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Oprowadzanie kuratorskie po wystawie zostanie wzbogacone o autorskie spacery śladami działalności członków Cricot w Krakowie.
Prace nad dwuletnim projektem Cricot idzie! rozpoczęto w ramach obchodów Roku Awangardy w Polsce. Projekt zapowiedziała międzynarodowa konferencja naukowa The Avant-Garde: Aesthetic Strategies and Participatory Art, organizowana w dniach 8-10 grudnia 2017 r. przez Cricotekę wraz z Ośrodkiem Badań nad Awangardą przy Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Przypisy
Stopka
- Wystawa
- Cricot idzie
- Miejsce
- Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka, Kraków
- Czas trwania
- 12.05–19.08.2018
- Osoba kuratorska
- Karolina Czerska
- Strona internetowa
- cricoteka.pl
