„Autonomous Zones” w BWA Wrocław

Autonomous Zones to wiodąca wystawa w BWA Wrocław w 2022 roku, stworzona z okazji 50. rocznicy istnienia międzynarodowego centrum edukacji artystycznej w dziedzinie projektowania szkła – Pilchuck Glass School w Stanach Zjednoczonych. W jej ramach grupa artystów i artystek z dziewięciu krajów przedstawia szkło jako medium problematyzujące współczesność, rozbij astereotypowe myślenie o tym materiale w przestrzeni galerii sztuki i pokazuje, czym według niej są tytułowe strefy autonomiczne.

Spośród 181 artystów i artystek, którzy w trakcie ostatnich 30 lat mieli możliwość uczestniczenia w jednym z najbardziej prestiżowych programów rezydencyjnych na świecie – Emerging-Artist-in-Residence w Pilchuck Glass School, kuratorki i kurator – Mika Drozdowska (BWA Wrocław), Sarah Traver (Traver Gallery) i Benjamin Wright (Pilchuck Glass School) – wybrali do udziału w wystawie Autonomous Zones w galerii BWA Wrocław Główny 25 osób.

Erin Dickson „Bed”, 2015, fot. Alicja Kielan

Thaddeus Wolfe, „Untitled”, 2019, fot. Alicja Kielan

Gracia Nash, „What lies beneath”, 2019, fot. Alicja Kielan

Heather Sutherland, „Baby, you ARE a DIAMOND”, 2022, detal, fot. Alicja Kielan

Wystawa opowiada, jak przestrzeń, czas i społeczność – fundamentalne elementy programu EAiR – wpływają na procesy twórcze oraz koncepcyjne. W jej ramach publiczność może przyjrzeć się nowatorskiemu podejściu do szkła artystów i artystek ze Stanów Zjednoczonych, Polski, Japonii, Norwegii, Danii, Szwecji, Korei Południowej, Anglii i Szkocji. Poznać historię Pilchuck Glass School, amerykańskiego centrum edukacji o szkle, w kontekście zagadnień takich, jak strefy autonomiczne, a także kontrkulturowe reakcje, partyzanckie zrywy czy oddolne samoorganizacje. Ekspozycja w galerii BWA Wrocław Główny jest podzielona: pojawiają się prace reprezentujące nowy formalizm i zorientowane na proces, jak również podejmujące tematy m.in. kryzysu ekologicznego i seksualności.

Thaddeus Wolfe, „Untitled”, 2019, fot. Alicja Kielan

Marzena Krzemińska-Baluch, „Emotion”, 2021-2022, fot. Alicja Kielan

Æsa Björk, „Fractures”, 2017, fot. Alicja Kielan

Autonomous Zones, czyli strefy autonomiczne, to społeczności i terytoria, których funkcjonowanie opiera się na alternatywnych realiach społeczno-politycznych. Są niezależne i samorządne. Ich siła pochodzi z samorealizacji społeczności oraz jednostki. Są suwerenne od zewnętrznych, globalnych mechanizmów i procesów systemowych – komentuje kuratorka wystawy Mika Drozdowska. W dzisiejszych, niespokojnych i spolaryzowanych czasach, strefy autonomiczne kojarzą się przede wszystkim z formą walki i buntu. Walki o wolność, samostanowienie i szacunek dla każdej istoty ludzkiej oraz pozaludzkiej. Często są widoczne w postaci konkretnej infrastruktury, jak samodzielnie wykonane miasteczka namiotowe, a także w samym ruchu. Wyrażają opór i upór.

Stine Bidstrup, „Ghostly illumination”, 2013, fot. Alicja Kielan

Matilda Kästel, „The Lonely Body”, 2014, fot. Alicja Kielan

Nate Ricciuto, „Wishing Well (II)”, detal, 2021, fot. Alicja Kielan

Przykładem może być Pilchuck Glass School oraz historia tego miejsca, będącego istotą autonomicznej przestrzeni w wymiarze dosłownym i symbolicznym. Strefą wolną od tego, co na zewnątrz. Osadą zbudowaną rękoma jej inicjatorów w bukolicznym, dzikim i nieposkromionym otoczeniu Gór Kaskadowych. To tu przez lata formowała się alternatywna wspólnota artystów i artystek nie tylko rozwijających swoją siłę i potencjał twórczy, ale i dzielących te same wartości. Pilchuck Glass School to zatem strefa autonomiczna, która daje ponadto poczucie przynależności do otoczenia oraz więzi z innymi.

David King, „Echo (berry)”, 2020, „Echo (coral)”, 2020, na pierwszym planie, fot. Alicja Kielan

April Surgent, „Socialized That Way”, 2013–2022 (po lewej), „Frank Vincent Zappa. 1940–1993”, 2012 (po prawej), fot. Alicja Kielan

Erin Dickson, „Business as usual”, 2021, drugi plan, fot. Alicja Kielan

Pernille Braun, „The Constant Glow”, 2015, fot. Alicja Kielan

W ramach Autonomous Zones skupimy się również na samym słowie „autonomia”, bo, idąc w ślad za rozważaniami twórców i twórczyń wystawy, może to właśnie ona nas uratuje? Być może ta konieczność precyzyjnego budowania siebie w kontekście pojęć takich, jak wolność i bezpieczeństwo, pozwoli nam zrozumieć wartość nadrzędną tego, co nazywamy strefą autonomiczną? – zastanawia się Mika Drozdrowska.