„Zwrotnica. Początki neoawangardy na Górnym Śląsku” w Muzeum Śląskim

Wystawa Zwrotnica. Początki neoawangardy na Górnym Śląsku prezentuje śląskie środowisko artystyczne odczytane przez pryzmat idei wielkiej awangardy XX wieku.

Górny Śląsk na przełomie lat 40. i 50. był żywym ośrodkiem kultury i sztuki. Postawa debiutujących tutaj artystów kształtowała się w opozycji do powstającego ustroju. Rozdźwięk pomiędzy forsowanym przez władzę modelem sztuki, propagandowym wizerunkiem regionu a kierunkiem artystycznych poszukiwań neoawangardy jest potwierdzeniem, iż opór debiutujących na Śląsku młodych twórców wzmagał się proporcjonalnie do partyjnego nacisku.

Na wystawie zaprezentowane zostanie Gliwickie Towarzystwo Fotograficzne, które zmieniło myślenie o roli medium fotograficznego, poprzez prace m.in. Tadeusza Maciejki, Adama Scheybala, Piotra Janika, Jerzego Lewczyńskiego i Zofii Rydet. Każdy z nich podążał inną drogą, ale w początkowej fazie na pierwszy plan wysuwała się fascynacja włoskim realizmem, fotografią społeczną, subiektywną, a w późniejszym czasie – inicjatywami ukierunkowanymi na prekursorskie działania konceptualne. Za pomocą medium fotograficznego gliwiccy twórcy poszukiwali prawdy wolnej od dosłowności naturalizmu i sentymentalnej romantyki.

„Zwrotnica. Początki neoawangardy na Górnym Śląsku”, widok wystawy, fot. Roskana Miarka

„Zwrotnica. Początki neoawangardy na Górnym Śląsku”, widok wystawy, fot. Roskana Miarka

„Zwrotnica. Początki neoawangardy na Górnym Śląsku”, widok wystawy, fot. Roskana Miarka

„Zwrotnica. Początki neoawangardy na Górnym Śląsku”, widok wystawy, fot. Michał Jędrzejowski

„Zwrotnica. Początki neoawangardy na Górnym Śląsku”, widok wystawy, fot. Roskana Miarka

„Zwrotnica. Początki neoawangardy na Górnym Śląsku”, widok wystawy, fot. Michał Jędrzejowski

„Zwrotnica. Początki neoawangardy na Górnym Śląsku”, widok wystawy, fot. Michał Jędrzejowski

„Zwrotnica. Początki neoawangardy na Górnym Śląsku”, widok wystawy, fot. Michał Jędrzejowski

„Zwrotnica. Początki neoawangardy na Górnym Śląsku”, widok wystawy, fot. Michał Jędrzejowski

„Zwrotnica. Początki neoawangardy na Górnym Śląsku”, widok wystawy, fot. Roskana Miarka

„Zwrotnica. Początki neoawangardy na Górnym Śląsku”, widok wystawy, fot. Roskana Miarka

„Zwrotnica. Początki neoawangardy na Górnym Śląsku”, widok wystawy, fot. Roskana Miarka

Ważną część narracji stanowią dzieła malarzy z ST-53 w Katowicach, którzy zasłynęli z samodzielnej interpretacji Teorii widzenia Władysława Strzemińskiego. Grupa już swoją nazwą akcentowała tragiczną sytuację miasta (w 1953 roku przemianowanego na Stalinogród) wpisanego w plan partyjnych działań, a z drugiej sprzeciwiała się reżimowi, wskazując na inspirację zdegradowanym przez władze Władysławem Strzemińskim.

Ekspozycja będzie prezentować również twórczość Urszuli Broll, Klaudiusza Jędrusika, Zdzisława Stanka, Tadeusza Ślimakowskiego, Hilarego Krzysztofiaka, Stefana Gaidy, Ireny Bąk, Marii Obremby, a także Konrada Swinarskiego. Jako konsekwencję ich artystycznych dokonań przedstawimy takie zjawiska jak Antyfotografia i ONEIRON w latach 70.