„Wrocław konkretny. Dzieła z kolekcji Dolnośląskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych” w Muzeum Współczesnym Wrocław

Wystawa Wrocław konkretny jest pokazem wybranych i utrwalonych w przestrzeni polskiej sztuki współczesnej dzieł z kolekcji Dolnośląskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, dzieł, które opisują szereg zjawisk wytworzonych na gruncie sztuki wrocławskiej lub powstałych w oparciu o złożoną historię Wrocławia i Dolnego Śląska. Konstrukcja pokazu daje wgląd w archiwum zjawisk artystycznych począwszy od lat 60. aż po współczesność, jednocześnie nie zakłada żadnego konkretnego kierunku badania, raczej tworzy mapę wytworzonych na przestrzeni dekad koncepcji i tendencji. Istnienie wzajemnego powiązania między tymi tendencjami nie jest łatwe do udowodnienia, tożsamość wrocławskiej sztuki obraca się bowiem wokół różnych „mitów”. Intencją wystawy Wrocław konkretny nie jest zatem dążenie do ustanowienia kanonu najważniejszych dla Wrocławia autorów, ważne jest tu raczej zestawienie różnych obszarów praktyk oraz próba określenia ich płaszczyzn wspólnych.

Jacek Zachodny „Turystyka – pejzaż”, 2014. Fot. Małgorzata Kujda © DTZSP, 2017

Michał Sikorski, „Wzgórze wspomnień”, 2007. Fot. Małgorzata Kujda © DTZSP, 2017

Ryszard Jędroś, „Wideodeszcz”, 2001. Fot. Małgorzata Kujda © DTZSP, 2017

Na pierwszym planie: Grzegorz Przyborek, „Arka pokonanych”, 1994-1995. W tle: Anna Kutera, „Najkrótszy film świata”, 1975. Fot. Małgorzata Kujda © DTZSP, 2017

Wybrane do ekspozycji we wnętrzach MWW prace referują różne postawy i formę, wydobywają jednak szczególny i wspólny aspekt – specyficzny dla Wrocławia rys sztuki intelektualnej, która porządkując i wyostrzając różnorodne zjawiska, odwołuje się do mentalnych zdolności odbiorcy, oferując także doświadczenie przeżycia estetycznego.

Począwszy od poezji konkretnej, podejmującej wątek badań lingwistycznych, poprzez szeroką reprezentację artystów uprawiających sztukę konceptualną, dalej, zakorzenioną w malarstwie i rysunku geometrię, skończywszy na przewrotnych akcjach i interwencjach stanowiących celny komentarz do wydarzeń społeczno-politycznych ostatnich dekad, wszystkie te dzieła oferują namysł nad centralnym aspektem ludzkiego życia – zdolnością myślenia i rozpoznawania świata. Dominującej w tym obszarze sztuki syntezie i stabilności znaczeniowej, tak charakterystycznej dla sztuki wrocławskiej, towarzyszy jednak optymizm i wiara w możliwość naprawy świata i przemiany człowieka.

Jarosław Kozłowski, „Miękkie zabezpieczenie, wersja muzealna” (fragment), 1994. Fot. Małgorzata Kujda © DTZSP, 2017

Jan Chwałczyk, „Błękitny reproduktor barw czerwieni”, 2004. Fot. Małgorzata Kujda © DTZSP, 201

Na pierwszym planie: Piotr Skiba, „Sausage Hero”, 2012. W tle: Łukasz Gierlak, „Agnozja twarzy”, 2013. Fot. Małgorzata Kujda © DTZSP, 2017

Krzysztof Wałaszek, „Groszek, kanarek, orzech”, 1994; Jacek Kos, „Proces”, 2006. Fot. Małgorzata Kujda © DTZSP, 2017

Alojzy Gryt, „Oparte VII”, 1991. Fot. Małgorzata Kujda © DTZSP, 2017

Od lewej: Grażyna Jaskierska-Albrzykowska, „Mszenie – witryna”, 2009; Dariusz Korol, „Bez tytułu”, 2006; Kamil Moskowczenko, „Ornat Dolnośląski – Stadium reliktowe”, 2014; „Stadium reliktowe – Confiteor” z cyklu „Relikty dolnośląskie”. Fot. Małgorzata Kujda © DTZSP, 2017

Od lewej: Kazimierz Głaz, „Expanding Series”, 1976; Zdzisław Jurkiewicz, „Obraz 1 m2 czerni, Rama 1 m2 czerni”, 1991; Krystian Truth Czaplicki, „Bez tytułu (Zmęczenie)”, 2008. Fot. Małgorzata Kujda © DTZSP, 2017

Eugeniusz Smoliński, „Tylko dla twoich pięknych oczu”, 1975. Fot. Małgorzata Kujda © DTZSP, 2017

Od lewej: Anna Szpakowska-Kujawska, „Droga do środka: 11”, 2010; „Droga do środka: 22”, 2011; „Droga do środka: 18”, 2011; Andrzej Dłużniewski, „Słońce II”, 1991; Jacek Zachodny „Turystyka – pejzaż”, 2014; Wanda Gołkowska, z cyklu „Fi” (2000); z cyklu „Błękitów”, 1976. Fot. Małgorzata Kujda © DTZSP, 2017

Andrzej Kostołowski, z cyklu „Diagramy”: „Rotacja postaci sztuki”, 1970-2011 (2016); „Filozofia pokojówki”, 1973-2012 (2016); „Skandale w sztuce” 2012 (2016); „Sztuka i społeczeństwo”, 1975-2012 (2016); Jan Chwałczyk, „Błękitny reproduktor barw czerwieni”, 2004; Andrzej Kostołowski, z cyklu „Diagramy”: „Niektóre problemy artystów, krytyków i odbiorców” cz. 1 i cz. 2, 2009 (2016). Fot. Małgorzata Kujda © DTZSP, 2017

Marcin Harlender, „Portret 2”, 2005, „Portret 1”, 2005. Fot. Małgorzata Kujda © DTZSP, 2017

Po lewej: Eugeniusz Smoliński, „Tylko dla twoich pięknych oczu”, 1975. Po prawej: Barbara Kozłowska, „Litera Tau”, 1990-1997. W tle: Jerzy Rosołowicz, „Telehydrografika nr 99 / dedykowana Basi Kozłowskiej”, 1981. Fot. Małgorzata Kujda © DTZSP, 2017

Tomasz Bajer, „Kunstbombe”, 1998. Fot. Małgorzata Kujda © DTZSP, 2017

Grupa LUXUS, „Muzeum LUXUSU”, 2006. Na ścianach: Marek Rybicki, „Plakaty ‘Kulturalne’”, 2014. Fot. Małgorzata Kujda © DTZSP, 2017

Józef Hałas, z cyklu „Przeciwstawienia”, 1967 i 1968. W głębi: Jerzy Kosałka, z serii „Cosalca”, 1986 (2000). Fot. Małgorzata Kujda © DTZSP, 2017

Struktura samej wystawy nie prezentuje linearnej, chronologicznej narracji. Owo skrzyżowanie różnych gatunków i postaw, wielogłos formalny i znaczeniowy znajdują rozwinięcie w specyficznej przestrzeni Muzeum Współczesnego, będącego dawnym niemieckim schronem przeciwlotniczym. Punktem wyjścia dla odbiorców jest intuicyjne i swobodne badanie zjawisk ‒ obrazów, obiektów, archiwów. Ta, składająca się z kilkudziesięciu wątków opowieść, rozlokowana w labiryncie korytarzy i licznych pomieszczeń-pokoi pozwala obserwować przepływ narracji artystycznych. Te przepływy przywołują przeszłość, ale także przyszłość, która najczęściej tworzona jest z fragmentów przeszłości. Daje to finalnie dynamiczną strukturę ‒ o ile młode pokolenia artystów zanurzone są mocno w kategorii pamięci, to jak pisze Anna Stec w tekście wprowadzającym do wystawy: w obszarze wrocławskiej awangardy brak miejsca na sentymenty i patrzenie wstecz, ku niemieckiej historii miasta czy rzekomym piastowskim korzeniom Wrocławia. Działający tu twórcy patrzą w przód i poszukują nowych rozwiązań, oderwanych od historycznych konotacji, nie tylko na polu sztuk wizualnych.

To kolejny ważny aspekt wystawy – ukazanie różnic pokoleniowych w spojrzeniu na zjawiska uniwersalne, takie jak czas i wpisany w ludzką egzystencję szeroko pojmowany kryzys.