„Tekst i jego wykonanie” w Bunkrze Sztuki

Alicja Rogalska, W trosce o byt i przyszłość, 2016, fot. Justyna Gryglewicz

„− Chciałbym wiedzieć, który artykuł wybrała Pani, by go usunąć.
− Wybrałam artykuł 5. kodeksu cywilnego, jego usunięcie spowodowałoby katastrofalne skutki.
− Nie żylibyśmy już w demokracji.
− Gdzie byśmy żyli?
− Żylibyśmy w kraju, w którym władza skupia się w jednych rękach.
[…]
− Jak by Pani zastąpiła ten artykuł?
− To zależy, w jakim kraju chce Pan żyć”*.

Tekst i jego wykonanie, widok wystawy, fot. Studio FILMLOVE

Carlos Amorales, kadr z filmu Delete, Modify and Preserve, 2012

„Z tytułu kodeksu cywilnego usunęłabym słowo »Francuzów«”. Tak w filmie odpowiada następna osoba poproszona przez Carlosa Amoralesa o dokonanie zmiany w tekście kodeksu napoleońskiego − wciąż obowiązującego we Francji aktu. Artysta przygotował egzemplarze tej fundującej system prawa ustawy nie przy użyciu farby drukarskiej, lecz grafitu ołówka. W filmie widzimy, jak kodeks cywilny (wszystkich Francuzów) zmienia swe oblicze. Nie wolą ustawodawcy, ale artysty przeobraża się w inną opowieść.

Tekst i jego wykonanie, widok wystawy, fot. Studio FILMLOVE

Tekst i jego wykonanie, widok wystawy, fot. Studio FILMLOVE

Tekst prawny nigdy nie tkwi w miejscu. Podczas nowelizacji przechodzi etap zmiany, dezintegracji. Następnie scalania, by ustanawiać jednolite brzmienia. I wreszcie ponownego rozbicia, kiedy poddawany jest interpretacji i stosowaniu. Tekst wykonywany jest po wielekroć i na różne sposoby. Przejmowany przez rozliczne głosy modyfikuje swój tembr.

Piotr Wyrzykowski, Copyright, dokumentacja performansu z 1995, fot. Justyna Gryglewicz

Tekst i jego wykonanie, widok wystawy, fot. Studio FILMLOVE

Tekst i jego wykonanie, widok wystawy, fot. Studio FILMLOVE

Wystawa „Tekst i jego wykonanie” odsłania narracyjność tej przemiany. Jej celem jest pokazanie tekstu w ruchu, czytania go w różny sposób – na pewno inny niż podpowiada konwencja. Poszerzone od-czytanie tekstów i stawianie pytań otwartych, np. „jakiego rodzaju pojęciem jest obywatel/autor” ma znaczenie dla naszej każdorazowo stwarzającej się pozycji: rozumienia siebie, swoich praw, a w końcu także sprawczości. Wystawa nie jest pisana z perspektywy wyczerpującej i rozwiązującej ad hoc problemy tworzenia i stosowania prawa. Prezentowane prace, a także stanowiąca część wystawy przestrzeń warsztatowa, mają raczej odsłonić potencjał „innej wrażliwości poznawczej”, której źródło znajduje się w empatycznym czytaniu prawa i ćwiczeniu myślenia w poprzek przyjętych struktur.

Tekst i jego wykonanie, widok wystawy, fot. Studio FILMLOVE

Tekst i jego wykonanie, widok wystawy, fot. Studio FILMLOVE

Wystawa rozwija się w czasie, a integralną jej częścią jest program towarzyszący wystawie.

Tekst i jego wykonanie, widok wystawy, fot. Studio FILMLOVE

* Cytat z pracy Carlosa Amoralesa, „Supprimer, Modifier et Preserver”, 2012.