„Tajemnica patrzy. Prace z czasu transformacji” Alicji Żebrowskiej w Gdańskiej Galerii Miejskiej

O transformacji najczęściej mówi się w kategoriach społecznych, politycznych i ekonomicznych. Tytuł wystawy sygnalizuje inne ujęcie: transformacja jest tu traktowana jako czas wielkiej niewiadomej, stan pomiędzy, interregnum – moment, w którym stary porządek już nie istnieje, a nowy jeszcze nie nastał.

Alicja Żebrowska, „Zjawisko fizyczne”, Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, 1992 (rekonstrukcja pracy), GGM, fot. Alina Żemojdzin

Alicja Żebrowska, cykl rzeźb z 1992 roku: „Konstrukcja popędu”, „Portyk” i „Światowid”, GGM, fot. Alina Żemojdzin

Alicja Żebrowska, „Koniec mojego wieku”, 1992, fot. Alina Żemojdzin 

Wystawa Tajemnica patrzy obejmuje najważniejsze prace Alicji Żebrowskiej z czasu transformacji. Artystka inspirowała się wówczas ezoteryką i mistyką. W realiach rozpadającego się świata – i równoczesnego powstawania nowego – Żebrowska szukała śladów kosmicznej jedności i harmonii stworzenia. Astralne zjednoczenie pierwiastków męskich i żeńskich, alchemiczna przemiana, figura androgyna, zderzenie światła i materii, doskonałość architektury wszechświata, praczas zaklęty w formacjach skalnych Tatr i bezczas transformacyjnej codzienności – to tylko niektóre z motywów obecnych we wczesnych pracach Żebrowskiej. Pozwala to wpisać jej twórczość w szerszy kontekst: transformacyjną sztukę nowej duchowości.

 Alicja Żebrowska, z cyklu „Onone”, GGM, fot. Alina Żemojdzin

Alicja Żebrowska, „Zjawisko fizyczne”, Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, 1992 (dokumentacja), GGM, fot. Alina Żemojdzin

 Alicja Żebrowska, z cyklu „Onone”, GGM, fot. Alina Żemojdzin

Alicja Żebrowska, „Hipermistyk”, 1992, fot. Alina Żemojdzin 

Rdzeń wystawy stanowią prace z wystaw w Krakowie (1986), Wiedniu (1992) i Orońsku (1992), uzupełnione o filmy z lat 1992–1995. W większości przypadków prac tych już później nie pokazywano. W końcu o nich zapomniano, wybierając z bogatego dorobku artystki zaledwie kilka filmów, które zinterpretowano zgodnie z hegemonicznymi dyskursami transformacyjnej historii sztuki – jako „feministyczne” i „krytyczne”. Nie uchylając tych odczytań, niniejsza wystawa chce przywrócić wczesnym pracom Żebrowskiej ich historyczny kontekst i stojące za nimi intencje artystki. Kontekstem tym była tajemnica transformacji – czas poza czasem, wieczne teraz. Żebrowska wiedziała, że tajemnica patrzy – i sama patrzyła w jej stronę.

Wystawę można zwiedzać od początku do końca i od końca do początku.