„Szpilka zwykła i niezwykła” Teresy Tyszkiewicz w Galerii Piekary

Teresa Tyszkiewicz rozpoczęła pracę twórczą pod koniec lat 70. ubiegłego wieku. Początkowo w działalności artystki dominował film, performance i fotografia wizualizujące emocje i działania ekspresyjne. Po 1982 roku, po wyjeździe do Paryża, w twórczości Teresy Tyszkiewicz nastąpiła zmiana. „We Francji zaczęłam rozwijać pomysł, który przywiozłam z kraju, czyli komponowanie obrazów ze szpilek” – jak wspomina artystka. Szpilki to autorskie i konsekwentnie rozwijane tworzywo artystyczne, funkcjonujące w rozmaitych wariantach w realizacjach Tyszkiewicz. Pojawiają się one jako elementy kompozycyjne wbite w płótno obrazu, płaszczyznę papieru, fotografii. Motyw szpilki jest również obecny w obiektach przestrzennych artystki – instalacjach, rzeźbach, obiektach. Szpilka jest bezpośrednim nośnikiem akcji, gestu Tyszkiewicz – „Proces jest przeżyciem. Jest akcją […]. W czasie pracy czuję się punktem, ukłuciem mojej szpilki”. Z czasem szpilka stała się motywem przewodnim w twórczości artystki i jej obsesją, jak określiła to Teresa Tyszkiewicz: „Ten biedny przedmiot stał się dla mnie magiczny. […] Szpilka prowokuje mnie […] symbolizuje zmaganie z przeszkodami”.

Teresa Tyszkiewicz, „Szpilka zwykła i niezwykła”, widok wystawy

Teresa Tyszkiewicz, „Szpilka zwykła i niezwykła”, widok wystawy

Teresa Tyszkiewicz, „Szpilka zwykła i niezwykła”, widok wystawy

Teresa Tyszkiewicz, „Szpilka zwykła i niezwykła”, widok wystawy

Teresa Tyszkiewicz, „Szpilka zwykła i niezwykła”, widok wystawy

Teresa Tyszkiewicz, „Szpilka zwykła i niezwykła”, widok wystawy

Teresa Tyszkiewicz, „Szpilka zwykła i niezwykła”, widok wystawy

Teresa Tyszkiewicz, „Szpilka zwykła i niezwykła”, widok wystawy

Teresa Tyszkiewicz, „Szpilka zwykła i niezwykła”, widok wystawy

Powierzchnie obrazów i obiektów cechuje walka chaosu z porządkiem kompozycyjnym. Grubo nakładana farba, szpilki oraz inne elementy tworzą skomplikowane sieci i wiry. Kolorystyka prac Teresy Tyszkiewicz jest dość oszczędna, tak jakby sama artystka chciała nam wskazać, że to nie o kolor w jej twórczości chodzi. Dominują szarości, czerń i brąz, ale pojawia się również czerwień, biel i błękit. Gęstość i dynamika kompozycji, autonomiczne i skomplikowane struktury prac są nośnikiem silnych emocji autorki. Reliefowy, wyjątkowy charakter prac wydobywa gra świateł i cieni. Ostra, metalowa szpilka jest jednocześnie doświadczeniem i metaforą bólu. Brutalną, naszpilkowaną powierzchnię artystka często kontrastuje też ze swoim wizerunkiem, używając ostrych szpilek w autoportretach. Kłujące obiekty przywodzą na myśl różnego rodzaju ceremoniały, czy rytuały – np. obrzędy voo-doo.

Teresa Tyszkiewicz urodziła się w 1953 roku w Ciechanowie. W latach 1974-1978 studiowała na Politechnice Warszawskiej na Wydziale Mechaniczno-Technologicznym, dyplom uzyskała w 1978 r. Po zakończeniu studiów rozpoczęła działalność artystyczną. Jest autorką filmów krótkometrażowych, zajmuje się performance’em, fotografią, malarstwem, rysunkiem, tworzy obiekty przestrzenne i rzeźby. Początkowo związana była ze środowiskiem artystycznym Galerii Współczesnej w Warszawie. Współtworzyła (od 1980 roku) ze swoim mężem – Zdzisławem Sosnowskim (a zarazem artystą, z którym wielokrotnie współpracowała) – Związek Twórców Filmowych „Remont”. Od 1982 roku mieszka i pracuje w Paryżu. Jej prace znajdują się w kolekcjach wielu instytucji, m.in. Fonds National d’Art Contemporain w Paryżu, Fondation Camille, Musée Ville de Paris, Musée Bohin w Paryżu, oraz w kolekcjach prywatnych (Francja, Niemcy, Polska, Szwajcaria, Włochy, USA).