„Sum ergo sum” Natalii LL w Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu / ”Sum ergo sum” by Natalia LL at the Centre of Contemporary Art in Torun

For English version scroll down

PL

Natalia Lach-Lachowicz – Natalia LL – to jedna z najważniejszych polskich artystek 2. połowy XX wieku. Prezentowana w Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu wystawa Sum ergo sum ma charakter retrospektywny i stanowi próbę uporządkowania oraz podsumowania całego dorobku artystki – od początków twórczości w latach 60. XX wieku do najnowszych prac z 2016 roku. Jest to największa prezentacja twórczości artystki w całej jej karierze. W ramach wystawy, poza pracami, które przeszły już do kanonu polskiej sztuki współczesnej, takimi jak Sztuka konsumpcyjna czy Sztuka postkonsumpcyjna, prezentowane są dzieła artystki nieznane dotychczas szerokiej publiczności. Miejsce prezentacji – Toruń – także jest symboliczne. To właśnie tu, na samym początku swojej kariery w 1962 roku, artystka zdobyła pierwszą nagrodę w Ogólnopolskim Festiwalu Fotografii Studenckiej. Praca pt. Egzystencje I, która zdobyła nagrodę, dokładnie po 55 latach jest pokazywana na toruńskiej wystawie razem z fotografią z kolekcji CSW, przedstawiającą młodą artystkę na tle niniejszej pracy, umieszczonej na pokonkursowej wystawie.

Natalia LL, instalacja „Sfera intymna” (detal), fotografie czarno-białe (stykówki), płótno fotograficzne, szycie, meble, 1970-1971, instalacja odtworzona na potrzeby wystawy, dzięki uprzejmości artystki

Natalia LL, instalacja „Sfera intymna” (detal), fotografie czarno-białe (stykówki), płótno fotograficzne, szycie, meble, 1970-1971, instalacja odtworzona na potrzeby wystawy, dzięki uprzejmości artystki

Natalia LL, na pierwszym planie: Bez tytułu, akryl, tworzywo sztuczne, lata 90. XX wieku, dzięki uprzejmości artystki; w tle (od lewej): „Dusza drzewa”, fotografia barwna, 1996, dzięki uprzejmości artystki; „Dusza drzewa”, akryl, trociny, płótno lniane, 1996, dzięki uprzejmości artystki; „Dusza drzewa”, akryl, trociny, szpachla, płótno lniane, lata 90. XX wieku, dzięki uprzejmości artystki; Fotografie dokumentujące powstawanie pracy „Dusza drzewa Michałkowa, Góry Sowie Michałkowa”, lata 90. XX wieku, dzięki uprzejmości artystki

Natalia LL, „Wieniec”, rekwizyt z performansu artystki, druty metalowe, sztuczne rośliny, tworzywa sztuczne, tkanina, lata 90. XX wieku, dzięki uprzejmości artystki; „Tarcza”, rekwizyt z performansu artystki, metal, lata 90. XX wieku, dzięki uprzejmości artystki; „Czaszka”, 2017, dzięki uprzejmości Teatru im. Wilama Horzycy w Toruniu / courtesy of Wilam Horzyca Theatre in Toruń

W wystawie zrezygnowano z układu chronologicznego na rzecz uwydatnienia różnorodnych idei, które niejako wyznaczały kolejne etapy twórczości artystki. Takie skupienie na obszarach problemowych – poszczególnych elementach zainteresowań Natalii LL – pozwala na analizę zmieniających się postaw twórczych, uwydatniając fakt, iż wiele je łączy. Jedne wynikają z drugich, tworząc wspólną narrację i scalając się w opowieść o twórczym życiu artystki, w którym sztuka od zawsze odgrywała największą rolę. Łaciński tytuł wystawy – Sum ergo sum (Jestem więc jestem) – odnosi się bezpośrednio do obecności artystki w świecie sztuki, ale również w otaczającej nas rzeczywistości. Staje się też impulsem do kontemplacji naszego bytu i obecności.

Specjalnie na wystawę odtworzono kilka efemerycznych prac, takich jak instalacje przygotowywane na potrzeby pojedynczych wystaw, które następnie były niszczone ze względu na problemy w ich przechowywaniu. Dzięki zachowanym w archiwum artystki licznym zapisom fotograficznym oraz materiałom pozyskanym w kwerendach w polskich muzeach zrekonstruowana została między innymi piramida, w której w latach 70. Natalia LL wykonywała swoje seanse. Towarzyszy jej film, prezentujący część tamtych dokonań. Na wystawie pokazujemy także prace, które przeszły gruntową konserwację, m.in. Duszę drzewa – rozbudowany cykl z 1996 roku składający się z wielkoformatowej fotografii, sześciu obrazów wykonanych farbą oraz trocinami na płótnie lnianym oraz dziesięć rysunków stworzonych również z trocin na papierze czerpanym. Wystawę dopełniają autorskie teksty Natalii LL przedstawiające koncepcje jej twórczości.

Natalia LL, od lewej: „Hortus Eroticus”, fotografia czarno-biała, druk offsetowy naklejony na płótno, 1995, dzięki uprzejmości artystki; „Banan”, fotografia czarno-biała, 1995, dzięki uprzejmości artystki; „Czaszka z bananem”, fotografia czarno-biała, druk offsetowy naklejony na płótno, 1995, dzięki uprzejmości artystki; „Anturium”, fotografia czarno-biała, druk offsetowy naklejony na płótno, 1995, dzięki uprzejmości artystki

Natalia LL, „Formy platońskie”, fotografia czarno-biała, płótno fotograficzne, 1990, dzięki uprzejmości artystki

Natalia LL, „Seans Piramida, Wrocław Stabłowice” / ”Pyramid seance, Wrocław Stabłowice”, 1979, dzięki uprzejmości artystki; Andrzej Sapija, „Piramida – dokumentacja działań artystki”, dokumentacja reperformansu działań artystki, 1980; dzięki uprzejmości artystki i Filmoteki Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie

Natalia LL, „Dulce – Post Mortem”, fotografia barwna, wydruk na płótnie bawełnianym, 2016, dzięki uprzejmości artystki

ENG

Natalia Lach-Lachowicz – Natalia LL – is one of the most important Polish artists of the second half of the twentieth century. The exhibition Sum ergo sum presented in the Centre of Contemporary Art ‘Znaki Czasu’ in Toruń is retrospective in character as it attempts to capture and summarise the oeuvre of the artist in its entirety – from her earliest works created in the 1960s to the most recent ones from the year 2016. This exhibition will be the most comprehensive presentation of her work in her entire artistic career. In addition to the works which have already become part of the canon of Polish modern art, such as Consumer Art or Post-Consumer Art, we shall see some of the less commonly known works by the artist. The fact that the exhibition will be held in Toruń is of symbolic value: it was here that the artist won her first prize in the countrywide Festival of Students’ Photography in 1962, right at the beginning of her career. The prizewinning work entitled Egzystencje I will be presented at the exhibition, 55 years after the festival, next to the photograph from CoCA’s collection showing the young artist at the prizewinners’ exhibition with the said work in the background.

The exhibition avoids following the chronological order and focuses instead on emphasising the multitude of ideas which have marked the milestones, as it were, in the artist’s career. By focusing on the themes and individual elements of Natalia LL’s interests, the viewer can analyse the evolution of artistic attitudes and numerous links between the subsequent stages. The relations between them form a coherent narrative, a story about the creative work of the artist whose life has been always concentrated on art. The Latin title of the exhibition, Sum ergo sum (I am, therefore I am), refers directly to the presence of the artist both in the world of art as well as in the world around us; it serves as an impulse towards contemplating our presence and existence.

Natalia LL, na pierwszym planie: „TAK”, druki na papierze, aluminiowe kubiki 1972 (oryginalny druk) 2016 (kubiki), dzięki uprzejmości artystki; w tle: „TAK”, oryginalna instalacja z 1972 roku składała się z druków offsetowych na papierze, rekonstrukcja układu z 2017 roku, dzięki uprzejmości artystki; po lewej: „Sztuka postkonsumpcyjna”, fotografie wykonane pierwotnie w technice analogowej barwne, skanowane i wydrukowane w 2007 roku, 1975, dzięki uprzejmości artystki; po prawej: „Sztuka konsumpcyjna / Fizjologia sztuki”, fotografie czarno-białe i barwne, wydruk na płótnie bawełnianym 1972, 1974, dzięki uprzejmości lokal_30 w Warszawie

Natalia LL, na pierwszym planie: „Instalacja Sfera intymna”, fotografie czarno-białe (stykówki), płótno fotograficzne, szycie, meble 1970-1971, instalacja odtworzona na potrzeby wystawy, dzięki uprzejmości artystki; w tle: „Aksamitny terror”, fotografia barwna, druk cyfrowy, pigmentowy, barwny Z lat 2007-2008 1970, dzięki uprzejmości artystki; po prawej: „Aksamitny terror„, fotografia barwna, odbitka diasec z 2012 roku 1970, Kolekcja Regionalna Zachęty Sztuki Współczesnej w Szczecinie

Natalia LL, na pierwszym planie: „Głowy paniczne”, odlew głowy Natalii LL, interwencja artystyczna, lata 90. XX wieku, dzięki uprzejmości artystki; w tle: „Narodziny według ducha”, fotografia barwna, wydruk cyfrowy, pianka poliuretanowa, 2000, własność Muzeum Narodowe we Wrocławiu; po lewej: „Caput Mortuum”, fotografie czarno-białe, płótno fotograficzne, akryl, 1990, dzięki uprzejmości artystki Po prawej: – Narodziny według ciała fotografia barwna, wydruk cyfrowy, pianka poliuretanowa 2000, własność Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Natalia LL, w centrum: „Ptaki wolności. Zjawa podwójna”; po lewej: „Ptaki wolności”, technika mieszana na papierze milimetrowym, 1999-2000, dzięki uprzejmości artystki; po prawej: „Erotyzm trwogi”, fotografie barwne, 2004, depozyt artystki w Muzeum Współczesnym we Wrocławiu; [Ptaki wolności”, technika mieszana na papierze milimetrowym, 1999-2000, dzięki uprzejmości artystki

Natalia LL, dd lewej: Fotografie dokumentujące powstawanie pracy „Dusza drzewa Michałkowa” Góry Sowie Michałkowa”, lata 90. XX wieku, dzięki uprzejmości artystki; „Transfiguracja Odyna”, fotografia barwna na papierze, 2009, dzięki uprzejmości Galerii EGO z Poznania

Natalia LL, „TAK” (detal), oryginalna instalacja z 1972 roku składała się z druków offsetowych na papierze, rekonstrukcja układu z 2017 roku, dzięki uprzejmości artystki

Several ephemeral works have been reconstructed for the sake of this exhibition, such as the installations prepared in the past for individual exhibitions, dismantled after the presentation on account of being difficult to store. The reconstruction has been possible owing to the numerous photographic records held in the artist’s collection and the archival material kept in various art museums in Poland. Among the reconstructed works is the pyramid in which Natalia LL exhibited her works in the 1970s, presented together with a film showcasing some of her accomplishments from that time. The exhibition includes also some thoroughly renovated works such as The Soul of a Tree: a series of artworks comprising a large format photograph, six paintings (paint and sawdust on linen canvas) and ten drawings (sawdust on handmade paper). The exhibition also includes a selection of texts by Natalia LL outlining the conceptual base of her artistic work.

Natalia LL (Natalia Lach-Lachowicz), born 18 April 1937 in Żywiec. In 1957–1963 she studied at the State High School of Art in Wrocław (currently the Academy of Fine Arts) under the supervision of Professor S. Dawowski. Her means of artistic expression include painting, photography, drawing, performance and video. In 1970, together with Andrzej Lachowicz and Zbigniew Dłubak, she founded the PERMAFO Gallery. In 1975 she became involved in the international movement of feminist art, taking part in numerous conferences and exhibitions. In 1997 she stayed in New York owing to a scholarship from the Kosciuszko Foundation. In 1978–1981 she presided over the International Drawing Triennial in Wrocław during its first two editions. At the fourth and the sixth edition of the Triennial, she served as the deputy head of the jury. She received scholarships from the Verein Kulturkontakte in Vienna in 1991 and from PRO-HELVETIA in Switzerland in 1994. Since 2004 she has held a senior professorship at the Academy of Fine Arts in Poznań.