Wystawa prezentuje prace związane ze sztuką tkaniny współcześnie tworzących artystek i artystów, a także przykłady wykorzystywania tkaniny do tworzenia rzeźby, obiektu artystycznego, patchworku czy kolażu. Można będzie zobaczyć jak kontynuują oni bądź powracają do techniki tradycyjnie uznanej za kobiecą w nowy sposób. Nie tworzą prac dekoracyjnych i użytkowych, tylko współczesne obiekty sztuki zaangażowanej w opowiadanie o społeczeństwie, wspólnocie, naturze, kwestiach grup mniejszościowych itd.
Tkanina od dawna rozwijała się szczególnie w kręgach wiejskich. Jednakże już ponad 100 lat temu kobiety artystki aktywnie włączyły się do twórczości w tej dziedzinie sztuki, która stała się jednym z nośników – wehikułów powolnego wzrastania znaczenia jej, jak i wysiłków artystek na rzecz uznania tego medium za tak samo ważne jak malarstwo, rzeźba czy architektura. Jednym z najwcześniejszych przykładów jest działalność Karin Larsson w Szwecji. W Polsce zajmowała się tym już w połowie lat dwudziestych Zofia Stryjeńska, projektując je w Pawilonie Polskim na słynnej Wystawie Światowej w Paryżu w 1925 roku i później współpracując z największą tkalnią w Glinianie na Ukrainie. Po II wojnie szczególne znaczenie miało Biennale Tkaniny, organizowane w latach 60. W Szwajcarii w Lozannie. Był to owocny czas, kiedy wielu twórców interesowało się tą dziedziną. Artystki takie jak Magdalena Abakanowicz, Neda Al Hilali pochodzenia irackiego, mieszkająca w Stanach Zjednoczonych, Szwajcarka Francoise Grossen, Amerykanka Lawnore Tawney, Marta Taiple z Finlandii, a także Sheila Hicks zmieniały historię sztuki, a co za tym idzie historię współczesnego postrzegania kobiet w sztuce. Wszystkie one czerpały z etnograficznych wątków i sztuki przede wszystkim kobiet skandynawskich, afrykańskich, kolumbijskich i innych – szczególnie – pozaeuropejskich kultur. Nagrodą Złotego Lwa za całokształt twórczości obdarzono w Wenecji na tegorocznym Biennale Cecilię Vicuñę, chilijską artystkę i poetkę działającą w Stamach Zjednoczonych. Przez ponad 50 lat tworzyła różnorodną sztukę zawierającą prace związane z politycznym aktywizmem; jest rzeczniczką środowiska naturalnego, praw człowieka i kulturalnej homogenizacji, próbując opowiedzieć o nieznanych rejonach globalnego świata, między innymi przy pomocy instalacji i obiektów stworzonych z ręcznie farbowanych tkanin.
Wiele współczesnych artystek także zajmuje się tkaniną, która ponownie jest nośnym medium sztukij. Świadomie korzystając z tradycji, osiągają inne cele: na przykład wspólnotowe, feministyczne, ekofeministyczne, aktywistyczne, społeczne itp. Do takich artystek w Polsce należą Agnieszka Brzeżańska, Iwona Demko, Eliza Proszczuk, Agata Zbylut, Monika Drożyńska czy Małgorzata Mirga Tas, reprezentantka Polski na tegorocznym 59 Biennale w Wenecji, której propozycja cieszy się wielkim uznaniem wśród znawców i szerokiej publicznści. Mieniące się kolorami patchworki i obrazy, tworzone wspólnie z innymi romskimi kobietami są interesującą i oryginalną prezentacją ich kultury.
W Galerii Salon Akademii cykl dwuosnowowych tkanin Elizy Proszczuk, które powstały we współpracy z tkaczkami z Izby Tkactwa Dwuosnowowego w Janowie na Podlasiu, warsztacie założonym przez profesor warszawskiej ASP, Eleonorę Plutyńską., jest jednym z przykładów sięgnięcia po dwudziestowieczne tradycje tego medium. Eliza Proszczuk czerpała ze sztuki regionu podlaskiego, wprowadzając współczesną tematykę. Motywem przewodnim są tu roślinne, amorficzne wzory łączące się z symbolem kobiecości. Innymi przykładami są kolaże i patchworki Anny Nawrot, która odnosi się w nich do kobiety, jej wizerunku, postrzegania i funkcjonowania w przestrzeni społecznej i prywatnej. Miękkie, tekstylne rzeźby Iwony Demko, która – przekraczając granice różnych dziedzin sztuki – nawiązuje do tradycji wybitnej krakowskiej artystki Marii Pinińskiej – Bereś, podobnie jak obiekty Stanisława Andrzejewskiego. tkaniny Magdaleny Wiśniewskiej łączącej tkaninę z wystawiennictwem, a także film video polskiej artystki mieszkającej i tworzącej w Nowym Jorku, Moniki Weiss, który jest częścią szerszego projektu Nirbhaya. Artystka wykorzystując welony, sięga do greckiej kultury antycznej i w poetycki sposób opowiada o trudnych problemach kobiet. Prezentujemy także tkaniny ukraińskiej artystki ze Lwowa, Natalii Shymin, obraz Radiating Glory Agnieszki Brzeżańskiej i prace Małgorzaty Dmitruk wywodzącej się z Podlasia.
Słowo „siostrzeństwo”, które w Polsce spopularyzowało się jako koncept zwłaszcza po Czarnym Proteście w 2016 roku, można rozumieć jako solidarność między kobietami opartą na wspólnocie uwarunkowań, doświadczeń czy problemów. „Siostrzeństwo to potęga” (ang. „Sisterhood is Powerful”) slogan wymyślony w latach 60-tych przez czołową feministkę amerykańską oraz pisarkę Kathie Sarachild, odnosi się do siły, którą daje wspólnota kobiet i kobiecej solidarności. Solidarność i altruizm działania jest podstawą tego zjawiska. Natomiast znajomość herstorii jest jedną z kluczowych kwestii, która daje nadzieję na zmianę społeczeństwa. Oprócz wspierania się w codzienności, potrzebne jest dokumentowanie i ukazywanie pracy kobiet, ich osiągnięć, ich obecności w życiu społecznym, a także kulturowym i artystycznym oraz ukazywanie i wspieranie tradycyjnych technik stosowanych przez kobiety, jaką jest na przykład sztuka tkaniny.
Temu celowi służy obecna wystawa i seminarium „Ślady siostrzeństwa”, które odbyło się w maju tego roku na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Efekty można będzie prześledzić w publikacji , która ukaże się jesienią.
Wystawie towarzyszą warsztaty irlandzkiej artystki, Kirstie Macleod, których kanwą będzie wspaniała suknia o historycznym kroju, wyszywana przez kobiety z Peru, Chile, Egiptu i przedstawicielki innych narodów i kultur.
Stopka
| Artystka / Artysta | Agnieszka Brzeżańska, Iwona Demko, Małgorzata Dmitruk, Kirsti Macleod, Bazyli Krasulak, Anna Nawrot, Eliza Proszczuk, Natalya Shymin, Monika Weiss, Magda Wiśniewska, Agata Zbylut, Stanisław Andrzejewski |
| Wystawa | Ślady siostrzeństwa |
| Miejsce | Salon Akademii |
| Czas trwania | 16.08 – 16.09.2022 |
| Kuratorka / Kurator | Eulalia Domanowska i Eliza Proszczuk |
| Fotografie | Adam Gut |
| Indeks | Agata Zbylut Agnieszka Brzeżańska Anna Nawrot Bazyli Krasulak Eliza Proszczuk Eulalia Domanowska Galeria Salon Akademii Iwona Demko Kirsti Macleod Magda Wiśniewska Małgorzata Dmitruk Monika Weiss Natalya Shymin Stanisław Andrzejewski |
