„SHE and HE” KwieKulik w Badischer Kunstverein

Badische Kunstverein prezentuje pierwszą w Niemczech kompleksową retrospektywę polskiego duetu artystycznego KwieKulik pod tytułem SHE and HE. Jest to także pierwsza duża wystawa w jubileuszowym – dwusetnym roku Kunstverein oraz prezentacja w ramach 24. Europejskich Dni Kultury.

W latach 1971-1987 Zofia Kulik pracowała ze swoim ówczesnym partnerem Przemysławem Kwiekiem w duecie pod nazwą KwieKulik. Pionierska praca KwieKulik przepisała nie tylko historię polskiej sztuki powojennej, ale także historię całej europejskiej awangardy. Już podczas studiów na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych KwieKulik opracowywali radykalne i interdyscyplinarne metody w ramach politycznych i kulturowych procesów systemu socjalistycznego. Oprócz pracy z fotografią i filmem KwieKulik rozszerzali granice formalne instalacji, rzeźby i performance. Aby uchwycić swobodny i eksperymentalny potencjał swojej sztuki posługiwali się w stosunku do niej terminem „działania”.

KwieKulik, „Ameryka”, 1972-1987, dzięki uprzejmości artystów i Galerii Żak-Branicka

KwieKulik, „Tuba”, 1975, dzięki uprzejmości artystów i Galerii Żak-Branicka

Pod wpływem teorii „Formy Otwartej”, której w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie nauczał Oskar Hansen oraz ćwiczeń profesora Jerzego Jarnuszkiewicza bazujących na wykorzystaniu codziennych i zwyczajnych przedmiotów do rzeźbiarskich i performatywnych procesów, KwieKulik rozwinęli swoją własną performatywną strategię. Świadomie odwrócili się od formalnych reguł modernizmu. Byli zainteresowani pojawieniem się nowych, efemerycznych i zorientowanych na proces mediów i materiałów, gdyż te odpowiadały ich myśleniu artystycznemu i politycznemu. Artyści z równą intensywnością śledzili także rozwój metod matematyki, cybernetyki i prakseologii.

KwieKulik „SHE and HE”, widok wystawy, Badischer Kunstverein, 2018 © Stephan Baumann, bild_raum, dzięki uprzejmości artystów i Galerii Żak-Branicka

KwieKulik „SHE and HE”, widok wystawy, Badischer Kunstverein, 2018 © Stephan Baumann, bild_raum, dzięki uprzejmości artystów i Galerii Żak-Branicka

KwieKulik „SHE and HE”, widok wystawy, Badischer Kunstverein, 2018 © Stephan Baumann, bild_raum, dzięki uprzejmości artystów i Galerii Żak-Branicka

KwieKulik „SHE and HE”, widok wystawy, Badischer Kunstverein, 2018 © Stephan Baumann, bild_raum, dzięki uprzejmości artystów i Galerii Żak-Branicka

Dla KwieKulik polityka i sztuka, a także prywatne i publiczne, były ze sobą nierozerwalnie związane. Interesowała ich radykalna reinterpretacja roli artystów w społeczeństwie. Artystyczna i prywatna egzystencja pary stała się podstawą działań politycznych. Ponadto ich sztuka była artykułowana głównie w procesach kolektywnych, a autorstwo porzucane na rzecz wspólnoty. Na wystawie prezentowane są niektóre ze wspomnianych grupowych działań, takie jak jedna z wycieczek – Akcja Grupowa, 1970, czy projekt z serii gier wizualnych – Forma Otwarta, 1971. KwieKulik stworzyli także własną terminologię, aby nazwać pionierskie metody, którymi się posługiwali: „Sztuka pasożytnicza” – opisuje działania KwieKulik z innymi artystami, zbliżony charakter ma „Sztuka komentarza” w której artyści komentują własne lub stworzone przez innych prace artystyczne, czy „Sztuka świadomie zła” poświęcona trudnemu zadaniu, jakim jest profesjonalne wykonanie umyślnie kiepskiej pracy.

Oprócz wczesnych prac z indywidualnej praktyki Zofia Kulik i Przemysława Kwieka wystawa zapewnia wgląd w różne poziomy integracji, współpracy i interdyscyplinarności sztuki KwieKulik. Jedną z kluczowych prac prezentowanych na wystawie w Kunstverein jest dobrze znane dzieło Działania z Dobromierzem (1972-74). Seria ujęć pokazuje liczne, oparte na matematycznej logice, układy zaaranżowane z nowonarodzonym synem artystycznej pary. Ta praca wprowadza do obecnego na wystawie zbioru realizacji opartych na silnym związku sztuki i życia. Jest to na przykład seria prac zgrupowana pod wspólnym tytułem Zarabianie pieniędzy i tworzenie sztuki, która prezentuje różne podejścia do prac zleconych – chałtur. Wystawę zamyka natomiast grupa dzieł, które w grupie On i ona pokazują działania KwieKulik w latach 80., które były punktem zwrotnym w ich współpracy. W tym czasie obydwoje artyści zaczęli określać swoje role jako „on” (ekspert) i „ona” (ekspert) bardziej niezależnie od siebie.

KwieKulik, „Banan i Granat”, 1986, dzięki uprzejmości artystów i Galerii Żak-Branicka

Ze względu na efemeryczny i eksperymentalny charakter wielu projektów – szczególnie z lat 70. prezentacja bazuje na dokumentacji, a jednocześnie stara się ukazać bardziej zorientowane na obrazy prace z lat 80. XX wieku. Natomiast dwie współczesne, zintegrowane z wystawą, prace wideo Zofii Kulik dokumentują obecne życie oraz pracę z tym archiwum. SHE and HE to nie tylko próba kontekstualizacji ogromnie rozległej twórczości artystycznej KwieKulik, to także pytanie o aktualne i przyszłe możliwości radzenia sobie z tym i innymi archiwami artystycznymi.