„Serce wyspy” w BWA Olsztyn

W sklepie

Wystawę Doroty Buczkowskiej i Michała Smandka w BWA Bydgoszcz recenzuje Przemysław Sadowski

Relikty po niezidentyfikowanym ekosystemie, ślady zachowań rytualnych i nietypowych praktyk zbieractwa, niekompletne mapy, przedmioty na poły organiczne na poły sztuczne, te i inne obiekty zebrane na wystawie, wydają się być pozostałością po egzotycznej podróży, pokłosiem zetknięcia z nieznaną kulturą.

Tytuł wystawy Serce wyspy, sugeruje wyprawę w głąb interioru, mającą na celu poznawanie nowych terytoriów. Na wzór robinsonady, biorącej swoją nazwę od głównego bohatera powieści Daniela Defoe, wydanej w 1719, przywołuje daleką podróż wymagającą prowizorycznych rozwiązań i zaradności. Krąży wokół postaci rozbitka na bezludnej wyspie, kształtującego od podstaw zalążki nowej cywilizacji, wykazującego się zaradnością w trudnych warunkach i eksperymentalnym podejściem do zastanej sytuacji. Inspirowana tą konstrukcją narracyjną, wystawa bada bycie w podróży jako modelowy stan niezakotwiczenia. Ujawniając jego dekonstrukcyjny potencjał, staje się sposobem na wymknięcie się społecznie uwarunkowanym kategoriom. Sugeruje nowy porządek, inną perspektywę, inne niż zwykłe użycie, zaburzenie rutyny, postrzegania.

Zaproszeni artyści jako baczni obserwatorzy, tropiciele, mistycy i wizjonerzy występują tu dodatkowo w roli pionierów widmowej geografii, będącej próbą opisu miejsc z pogranicza fikcji i realności. Praktykowane przez nich świadome unikanie schematów myślenia, ma być nauką codziennych przekroczeń, wyrazem indywidualnych sposobów czuwania nad rzeczywistością, sposobem wymykania się regułom, poddawania w wątpliwość uporządkowanej wiedzy o świecie.

Mikołaj Szpaczyński, „Stara gra”, wideo, 2015

Mikołaj Szpaczyński, „Jaskinia w Diablej Górze”, wideo, 2016

Barbara Kubska, „Przedmioty niedozwolone”, fotografia, 2015

Barbara Kubska, „Przedmioty niedozwolone”, fotografia, 2015

„Serce wyspy”, widok wystawy

„Serce wyspy”, widok wystawy

„Serce wyspy”, widok wystawy

„Serce wyspy”, widok wystawy

„Serce wyspy”, widok wystawy

„Serce wyspy”, widok wystawy

Oparty na tej strategii zbiór jest nastawiony na zmyślenie. W jego skład wchodzi: szarlatańska kartografia, prowokowanie karkołomnych sytuacji, przekraczanie praw fizyki i inne lunatyczne działania. Wykorzystywane przez artystów zabiegi przesterowania sensów, opierają się na zawikłanej chronologii, pielęgnowaniu nieścisłości i domysłów. Każdy przejaw tego typu oswobodzonego myślenia, jak i przedłużające się wędrówki bez celu, ma swoje ciemne strony (najciemniej jest wszak zaraz przed świtem). Jak mawiał ojciec Robinsona Crusoe: Wszystkie drogi prowadzą do domu, ale któraś może okazać się zbyt długa. Przyspieszona praca wyobraźni, jak wszelkie przesilenia i stany transowe, bywa ryzykowna.

Marta Lisok