„Red is Bad” Piotra Bujaka w Muzeum Współczesnym Wrocław

Wystawa Piotra Bujaka Red is Bad jest projektem związanym z aktualnym pobytem artystyczno-badawczym artysty w Japonii. Bujak swoje pozycjonowanie na osi Warszawa–Tokio rozpoczął od osobistej historii. W latach 70. XX wieku matka artysty, wówczas studentka prawa Uniwersytetu Śląskiego, odbyła wycieczkę do Japonii. Po tamtej wizycie pozostały przedziwne prospekty reklamowe i widokówki z Kraju Kwitnącej Wiśni. Znalazły się wśród nich między innymi reklamy kryształów produkowanych w Dreźnie. W tamtym okresie kryształy stanowiły namiastkę luksusu i obecne były aż do lat 90. niemalże w każdym domu w Polsce. Socjalistyczne społeczeństwo konsumpcyjne budowane było na pragnieniu powszechnego dobrobytu, które szybko okazało się propagandową wydmuszką. Na tym tle Japonia pozostawała niedoścignionym wzorem, zresztą nie tylko dla Polski. Pomimo przegranej II wojny światowej szybko zdobyła silną pozycję gospodarczą, stając się jednym z najważniejszych graczy na arenie międzynarodowej.

Nie dziwi więc, że w czasie zrywu robotniczego w Stoczni Gdańskiej im. Lenina w sierpniu 1980 roku Lech Wałęsa pytany przez dziennikarza „co dalej?”, odpowiedział: „Zbudujemy w Polsce drugą Japonię”. W tym krótkim, rzuconym na potrzebę chwili haśle, zostało wyrażone powszechne wtedy pragnienie lepszego systemu organizacji życia społecznego, zażegnującego dotychczasowe problemy. Po wielu latach były prezydent komentował to jako metaforę, która miała opisać wyznawaną przez stoczniowców i ludzi opozycji filozofię walki bez przelewu krwi. Mimo, że Japonia jawiła się wtedy w polskiej świadomości jako egzotyczna kapitalistyczna arkadia, to przywołanie tak odległego kraju, zarówno fizycznie jak i kulturowo, było zabiegiem bezpiecznym politycznie w momencie dość napiętych negocjacji pomiędzy rządem PRL a komitetem strajkowym. Polityka to sztuka dyplomacji. Działanie artystyczne już niekoniecznie.

Piotr Bujak jest artystą krytycznym i na swój sposób bezczelnym. W działaniach sięga po strategie umożliwiające szybkie reagowanie i wykorzystanie minimalistycznych środków formalnych. Stosuje idee do it yourself – wyrażającą koncepcję samodzielnego, relatywnie prostego wytwarzania i działania, hit-and-run – strategię szybkiego ataku i wycofywania się, charakterystyczną dla partyzancko-militarnych działań podjazdowych, a także sięga po zjawisko trollingu charakterystyczne dla przestrzeni Internetu. Formalny rygor skrzyżowany jest jeszcze z dwoma zasadami: low budget oraz quick and dirty zakładającymi nonszalancję oraz wykluczenie lub ograniczenie środków finansowych do minimum.

W centrum zainteresowania artysty znajduje się przestrzeń społeczno-polityczna, w której porusza się lawirując pomiędzy aktywizmem a anarchizmem. To determinuje też tematykę jego prac, w których analizuje oparte na porównaniach, odniesieniach czy cytatach strategie budowania tożsamości i podmiotowości grup oraz jednostek, wskazując na podobieństwa i różnice pomiędzy Polską a Japonią. Artysta przygląda się tożsamości i dziedzictwu kulturowemu, próbuje śledzić wszelkie patologie neoliberalizmu, przemoc i opresyjność systemu.

Piotr Bujak, „Red is Bad”, widok wystawy

Piotr Bujak, „Red is Bad”, widok wystawy

Piotr Bujak, „Red is Bad”, widok wystawy

Piotr Bujak, „Red is Bad”, widok wystawy

Piotr Bujak, „Red is Bad”, widok wystawy

Piotr Bujak, „Red is Bad”, widok wystawy

Piotr Bujak, „Red is Bad”, widok wystawy

Piotr Bujak, „Red is Bad”, widok wystawy

Piotr Bujak, „Red is Bad”, widok wystawy

Piotr Bujak, „Red is Bad”, widok wystawy

Jednym ze zjawisk na które Bujak zwraca szczególną uwagę jest kategoria soft power. Pojęcie to, stworzone przez amerykańskiego politologa Josepha Nye’a, definiuje się jako zdolność narodu lub kraju do pozyskiwania sojuszników i zdobywania wpływów dzięki atrakcyjności własnej kultury i polityki. „Miękka siła” wykorzystuje subtelne narzędzia perswazji, dążąc do tego, aby inni podzielali określone cele wskutek niewymuszonego wyboru.

Działanie artysty ma charakter komparatystyczny. Polska przenika się z Japonią na różnych poziomach, począwszy od elementarnych spostrzeżeń dotyczących barw narodowych, poprzez bliższe i dalsze analogie kulturowe, polityczne bądź ekonomiczne, a skończywszy na osobistych koincydencjach. Interwencje artystyczne Piotra Bujaka wynikają jednak przede wszystkim z obserwacji życia manifestowanego w przestrzeni publicznej i medialnej. Wystawa Red is Bad jest przede wszystkim subiektywną wypowiedzią będącą polem eksperymentu, jak i płaszczyzną dialogu, a niekiedy wręcz walki.

Piotr Bujak, „Red is Bad”, widok wystawy

Piotr Bujak, „Red is Bad”, widok wystawy

Piotr Bujak, „Red is Bad”, widok wystawy

Piotr Bujak, „Red is Bad”, widok wystawy

Piotr Bujak, „Red is Bad”, widok wystawy

Piotr Bujak, „Red is Bad”, widok wystawy

Piotr Bujak (ur. 1982, Będzin) – artysta interdyscyplinarny, poruszający się pomiędzy sztuką wideo, instalacją i sztuką obiektu, autor tekstów i aktywista kulturalno-polityczny. Absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (2009) oraz San Francisco Art Institute (2012). Stypendysta fundacji Fulbrighta oraz rządu Japonii. Doktorant Wydziału Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, aktualnie (od 2017) realizujący pobyt badawczy na Tokijskim Uniwersytecie Sztuki. Wychowanek Lynn Hershman i Stephanie Syjuco. Zainteresowany łączeniem punkowej kultury kontestacji, minimalizmu, konceptualizmu, neoawangardy, sytuacjonizmu, appropriation art i dyskursu krytycznego. Opierając się na strategiach low budget, quick and dirty, do it yourself i hit and run, w swojej pracy twórczej zajmuje się głównie zagadnieniami związanymi z patologiami neoliberalizmu, przemocą, tożsamością, dziedzictwem kulturowym i polityką. Często eksperymentuje z przedmiotami znalezionymi i produktami konsumenckimi.