„Punkt bez JA” w białostockim Arsenale

Marek Chołoniewski, Kłącze, 2013

Magda Starska, Patrząc w górę, 2013

Iza Tarasewicz, Szablonowatość, Poznań 2007- Białystok 2013

David Ter-Oganyan, bez tytułu, 2013

Alina Gutkina, Anxiety states, 2011

Sasha Galkina, Mixed Media, 2013

Rafał Zajko, Limited, or no connectivity (Remixed & Revisited), 2013

Piotr Grabowski, Naked flame, 2013

Paweł Matyszewski, Poszukiwacze, 2013

Norbert Delman, Fun time is over, 2013

NeSpoon, Rizoma, 2013

Inspiracją wystawy Punkt bez JA była koncepcja jednego z myślicieli postmodernistycznych, Gilles’a Deleuze’a, dotycząca rhisome, czyli kłącza.

Czym jest kłącze?

Pierwsze, najprostsze skojarzenie prowadzi do świata roślin. Deleuze rozciąga je na całą rzeczywistość. Według niego kłącze to „…dziczka, skomplikowany system podziemnych pędów lub nadziemnych korzeni, kłąb, bulwa, cebulka. Kłącze to ziemniak i perz, zgraja szczurów i zwierzęce nory, mrówki i trawa. Rizomatyczny jest język i pamięć, tkanka glejowa i nitki marionetki, aparalelna ewolucja osy i orchidei, kota i pawiana, wschodnie ogrodnictwo »klonów« i amerykański kapitalizm, underground i bitnicy”.

W ujęciu Deleuze’a kłącze to model świata i rzeczywistości, jak również kondycja współczesnego człowieka. Cechuje je struktura niehierarchiczna: „rośliny tworzą kłącze z wiatrem, ze zwierzętami, z ludźmi, my zaś tworzymy kłącze wespół z naszymi wirusami albo raczej nasze wirusy pozwalają nam tworzyć kłącze z innymi zwierzętami”.

Kłącze jest zdecentralizowane i rozrasta się w niekontrolowany, zawiły świat poglądów, przekonań i współczesnych postaw. Kłącze jest również jak książka, w której otwarty tekst rozprzestrzenia się we wszystkich kierunkach, na wielu płaszczyznach; jest również jak sieć czy z-łącze, w którym dowolny jego punkt może być połączony z każdym innym punktem – odmiennego rodzaju, źródła… Przerwane w dowolnym miejscu odrasta, ulega zniekształceniu, wyrasta…

„Punkt bez JA” próbuje ukazać, że koncepcja Deleuze’a może stanowić istotny punkt odniesienia dla współczesnego człowieka oraz zbadać, jak przekłada się ona na różne aspekty otaczającej nas rzeczywistości. Na rzeczywistość tę składają się z jednej strony narastające napięcie i niepokój, kryzys ekonomiczny i wynikający z niego brak poczucia bezpieczeństwa. Osłabione kontakty i relacje międzyludzkie, które potęgują samotność, a nieraz również poczucie odrzucenia i izolacji (co wydaje się paradoksem wobec stale rozwijających się możliwości komunikacji). Wszechobecne media bombardujące nas złowieszczymi lub bezwartościowymi informacjami. Rozrastające się mechanizmy kontroli, w sposób niejawny wpływające na podświadomość i sterujące naszymi codziennymi zachowaniami.