„Powłoki – Zawsze fragment” Beaty Cedrzyńskiej w Galerii Sztuki Współczesnej ms44

Fragmenty tekstów krytycznych Krzysztofa Jureckiego, Jolanty Ciesielskiej i Andrzej Pawełczyka dotyczące twórczości Cedrzyńskiej:

Krytyk Krzysztof Jurecki, pisząc o twórczości Beaty Cedrzyńskiej, przywołał refleksję Wiesława Juszczaka: „O wartości mówić należy, powtarzam, nie jak o problemie, lecz jak o tajemnicy…”. Wystawa jej prac, którą otworzylismy 6 marca w ms44, jest prezentacją formalnie klasyczną, tak w treści jak i formie, lecz nie unikającą właśnie tajemnicy. Wybór tej artystki jest w części hołdem złożonym artystycznej prawdzie, ale i uznaniem dla decyzji o jej poszukiwaniu. Ten wymiar twórczości Cedrzyńskiej podniosła krytyczka Jolanta Ciesielska zauważając: „Metaforyczny sens poetyckich obrazów Beaty Cedrzyńskiej stwarza pomost pomiędzy ,<małą prawdą widzialnego i wielką prawdą niewidzialnego>…”. Jak pisze Andrzej Pawełczyk w kuratorskim tekście: „Narracja, którą poprzez swoją twórczość prowadzi Beata Cedrzyńska jest zwodniczo prosta; nie jesteśmy figurami zamkniętymi, ale ciałem otwartym poprzez swoją cielesność. Ponieważ tylko świadomość przemijania, śmierci, czyni nas jednostkowymi. Im bardziej przemijamy, tym ważniejsza dla nas staje się wielowymiarowość tego procesu, w którym bezwolnie, rzadziej świadomie, uczestniczymy. A którego nie sposób zrozumieć lub zaakceptować, bez przyjęcia eschatologicznej złożoności metafizycznego świata, wypieranej przez dominującą nowoczesność. Emil Cioran, w swoich esejach twierdził, że współcześnie staliśmy się umysłami religijnymi, wyzutymi z wszelkiej religii. Rozumiemy potrzebę wiary, która rozpaczliwie przebija przez pseudo-sakralne obrazy naszej kultury masowej, ale nie umiemy jej doświadczyć. Wnioski wysnute z analizy twórczości Beaty Cedrzyńskiej, skłaniają nas ku tej nieznanej i niepewnej dla współczesnego człowieka przestrzeni, pozbawionej natrętnych i łatwych znaków pop-kultury, zmuszając jednocześnie do formułowania pytań o sens rzeczy”.

Beata Cedrzyańska, „QUADRO I”, z cyklu „POWŁOKI”, 2019, technika mieszana na szkle, 60 x 60 cm

Beata Cedrzyańska, „Układy kompozycji graficznej”, dyptyk

Beata Cedrzyńska, „QUADRO”, z cyklu „POWŁOKI”, 2019, technika mieszana na szkle, 40 x 40 cm

Beata Cedrzyńska, seria „NIENAZWANE II”, 2018 rok, technika mieszana na płótnie, 7 szt. 40 x 40 cm

Powłoki – Zawsze fragment

„Fragment jest wtargnięciem śmierci w dzieło. Niszcząc je, zdejmuje z niego piętno pozoru”, pisał Theodor Adorno*. Powstające od wielu lat prace Beaty Cedrzyńskiej łączy wątek fragmentaryczności, niekompletności, wyrwania z kontekstu. W opisywaniu rzeczywistości przez Cedrzyńską, odnajdujemy pokrewieństwo z krytyczną myślą Theodora Adorno. „Całość jest nieprawdą”, twierdził, przypisując tym samym prymat fragmentaryczności w jednostkowym doświadczaniu, nad całością jako systemem spajającym różne wartości. W przypadku twórczości Beaty Cedrzyńskiej, wyrywanie fragmentu, części z antropomorficznej całości nadaje utworzonemu elementowi odrębność istnienia. Artystka, wykreowaną biologiczną fragmentaryczność, osadza w konkrecie, nie pozwala nadbudowywać pospolitych znaczeń, wydobywa konkret ciała, a w konsekwencji realność fizycznego bólu.

Nie dopuszcza przy tym aby wszelka metafizyka, która miałaby nawarstwiać się nad stworzonym przypadkiem i rzeczywistością, została porzucona. Narracja, którą poprzez swoją twórczość prowadzi Beata Cedrzyńska jest zwodniczo prosta; nie jesteśmy figurami zamkniętymi, ale ciałem otwartym poprzez swoją cielesność. Ponieważ tylko świadomość przemijania, śmierci, czyni nas jednostkowymi. Im bardziej przemijamy, tym ważniejsza dla nas staje się wielowymiarowość tego procesu, w którym bezwolnie, rzadziej świadomie, uczestniczymy. A którego nie sposób zrozumieć lub zaakceptować, bez przyjęcia eschatologicznej złożoności metafizycznego świata, wypieranej przez dominującą nowoczesność. Emil Cioran, w swoich esejach twierdził, że współcześnie staliśmy się umysłami religijnymi, wyzutymi z wszelkiej religii. Rozumiemy potrzebę wiary, która rozpaczliwie przebija przez pseudo-sakralne obrazy naszej kultury masowej, ale nie umiemy jej doświadczyć. Wnioski wysnute z analizy twórczości Beaty Cedrzyńskiej, skłaniają nas ku tej nieznanej i niepewnej dla współczesnego człowieka przestrzeni, pozbawionej natrętnych i łatwych znaków pop-kultury, zmuszając jednocześnie do formułowania pytań o sens rzeczy.

Beata Cedrzyńska, „QUADRO”, z cyklu „POWŁOKI”, 2019, technika mieszana na szkle, 60 x 60 cm

Beata Cedrzyńska, seria „HYBRYDA”, z cyklu „POWŁOKI”, 2019 rok, technika mieszana na szkle, 40 x 60 cm

Publikacja towarzysząca wystawie „Powłoki – Zawsze fragment”

Prace Cedrzyńskiej zawarte w cyklu Powłoki mają ikoniczną formułę, która pozwala domyślać się wielowarstwowej złożoności, zawartej w głębi antropomorficznej struktury. Być może są to narastające szkliste powłoki współczesnego świata, zapowiadające w konsekwencji trudną, ale przejmującą drogę, w poszukiwaniu nieznanej choć przeczuwanej w głębi transcendencji. Artystka z wprawą preparatora wskazuje nam, w trakcie wspólnej podróży, te warstwy, organy rzeczywistości, które decydują o prawdzie przedmiotu, lecz na co dzień ukryte są w miękkiej, bezpiecznej czerwieni ciała. W swoich pracach docieka prawdziwej natury człowieka. Ich formalna szczerość nie pozwala odbiorcy na łatwy zachwyt nad gładką różową skórą Formy, prowadząc odbiorcę w konsekwencji do epifanii, ale poprzez katharsis.

Jeśli nawet Beata Cedrzyńska jest niewolnikiem własnej postawy, to taki wybór jest znakomitym pretekstem do sprzeciwu wobec marketingowej opresji płynnej post-sztuki i brakiem słuchu dla ideologii jej sprzedawców. To poświęcenie na rzecz małych emocji, opowieści o prostych uczuciach, które stają się Wielką Narracją, wielką nieobecną współczesnego świata, brakującą figurą awangardy.

Post-sztuka płynnej współczesności, której immanentną cechą jest brak trwałych wartości, staje się w konsekwencji niezdolną do buntu sztuką bez właściwości; realizując ideę „projektu społecznego” stała się znakomitym narzędziem ideologicznego marketingu, przedmiotem a nie podmiotem współczesności, porzucając dialog i eschatologiczną narrację. Narrację, która twierdzi że: „artysta nie musi być zbawcą świata, musi być szukającym tego zbawienia”, wiążąc przez to twórczość bezpośrednio z życiem, podobnie jak sztuka Beaty Cedrzyńskiej.

Andrzej Pawełczyk | ms44

^{* Theodor W. Adorno, Minima Moralia. Refleksje z poharatanego życia, przeł. Małgorzata Łukasiewicz, Wydawnictwo Literackie, Kraków, 1999, s. 343.}

Beata Cedrzyńska, „Powłoki – Zawsze fragment”, widok wystawy

Beata Cedrzyńska, „Powłoki – Zawsze fragment”, widok wystawy

Beata Cedrzyńska, „Powłoki – Zawsze fragment”, widok wystawy

Beata Cedrzyńska, „Powłoki – Zawsze fragment”, widok wystawy

Beata Cedrzyńska, urodzona w Gdańsku. Dyplom obroniła na gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych na Wydziale Malarstwa i Grafiki w 1999 roku, promotor prof. Teresa Miszkin. W latach 2002-2012 zatrudniona na ASP w Gdańsku. Tytuł doktora habilitowanego uzyskała na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku w 2016 roku. Obecnie pełni funkcję prodziekana Wydziale Sztuki Nowych Mediów w Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych w Gdańsku, gdzie zatrudniona jest na stanowisku profesora.

Autorka i uczestniczka około 130 wystaw indywidualnych i zbiorowych w kraju i za granicą. Prace prezentowały między innymi: Muzeum Narodowe w Gdańsku, Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej, Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie, Muzeum Zamkowe w Malborku, Centrum Sztuki Galeria EL w Elblągu, Galeria Sztuki w Legnicy, Galeria Kaas w Innsbrucku, Międzynarodowe Targi Gdańskie, Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku, Galeria Sandhofer w Innsbrucku i Salzburgu, Centrum Kultury Zamek w Poznaniu, Centrum Nauki i Sztuki-Stara Kopalnia w Wałbrzychu, Galeria Sztuki im. Jana Tarasina w Kaliszu, Galeria Brotzinger Art w Pforzheim, Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie, Galeria Refektarz w Kartuzach, Miejska Galeria Sztuki w Mosinie, Galeria Test w Warszawie, Galeria Sztuki Współczesnej we Włocławku, Galeria ZPAP w Łodzi, Galeria ZPAP w Szczecinie, BWA w Kielcach, BWA w Rzeszowie, BWA Galeria Sanocka, BWA Galeria Zamojska, BWA w Pile, MBWA w Lesznie, BWA w Olkuszu, BWA w Ostrowcu Świętokrzyskim, BWA w Bielsko-Białej, BWA w Bydgoszczy, BWA w Wałbrzychu, BWA w Tarnowie oraz BWA w Szczecinie.

Laureatka wielu nagród, wyróżnień i stypendiów, między innymi: Grand Prix – Nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego i nagrody kwartalnika „Format” 10. Ogólnopolskiego Przeglądu Malarstwa Młodych „Promocje 99”, wyróżnienia honorowego I Międzynarodowego Festiwalu Działań Teatralnych i Plastycznych ,,Zdarzenia” 2000, Nagrody Prezydenta Miasta Gdyni – Grand Prix VI Międzynarodowego Biennale Malarstwa i Tkaniny Unikatowej Gdynia 2011, wyróżnienia honorowego IV Międzynarodowego Biennale Obrazu „Quadro – Art” Łódź 2014, Stypendium Kulturalnego Prezydenta Miasta Gdańska 2014, Grant Rektora PJATK 2015 i 2016, wyróżnienia honorowego Jury 25 Festiwalu Malarstwa Współczesnego Szczecin 2016.

Prace znajdują się w zbiorach: Muzeum Narodowego w Gdańsku, Galerii Sztuki w Legnicy, Galerii Sandhofer w Salzburgu, kolekcji BWA w Rzeszowie i BWA w Olkuszu, MBWA we Włocławku, w zbiorach prywatnych w Niemczech i USA.

Autorka licznych publikacji monograficznych: OBRAZY, ZDERZENIA, OUTSIDER, OSOBNOŚĆ, CIAŁO I SACRUM. Retrospektywa, POWŁOKI (Biblioteka Narodowa). Teksty krytyczne (recenzje) autorstwa: prof. Marii Targońskiej, prof. Macieja Świeszewskiego, prof. Jacka Strzeleckiego, prof. ASP dr hab. Grzegorza Radeckiego, dr Andrzeja Saja, dr Doroty Grubby–Thiede, dr Krzysztofa Jureckiego, Jolanty Ciesielskiej, Jarosława Denisiuka, Jerzego Kamrowskiego, Małgorzaty Dorny (Wendrychowskiej), Andrzeja Pawełczyka.