„Peer-to-peer. Praktyki kolektywne w nowej sztuce” w Muzeum Sztuki w Łodzi

Praca grupowa w dzisiejszej sztuce opiera się na strategiach znanych od kilku dekad. Artyści pracujący razem często angażowali się i wciąż angażują w bieżące problemy społeczne i ruchy na rzecz praw człowieka, a także badają możliwości, jakie dają nowe media.

Wystawa tworzy katalog współczesnych metod pracy zbiorowej, rozwijanych w większości przez pokolenie trzydziestoparoletnich artystów. Zobaczymy na niej zarówno prace duetów (Pakui Hardware, Foundland Collective i Part-time Suite) jak i liczniejszych grup (GCC, Laboria Cuboniks). Znajdziemy wśród nich kolektywy zawiązane w konkretnym celu, grupy adaptujące formułę zespołów muzycznych, nawiązujące do modeli pracy w biznesie czy łączące osoby zawodowo zajmujące się różnymi dziedzinami.

Goszczeni w Łodzi członkowie formacji artystycznych (zwykle ponadnarodowych czy nawet międzykontynentalnych) skupiają się na organizacji wspólnej pracy, często utrudnionej przez przebywanie w różnych strefach czasowych. Działanie w obrębie kolektywu stanowi dla części z nich alternatywę wobec prekarnych, niestabilnych warunków produkcji artystycznej. W przeciwieństwie do artystów działających lokalnie, międzynarodowe kolektywy nie są już tak często zaangażowane w prowadzenie tzw. galerii artystów (ang. artist-run space), chociaż nie porzuciły zainteresowania tworzeniem dla siebie fizycznej przestrzeni ekspresji (np. New Theater prowadzony przez Callę Henkel & Maxa Pitegoffa) czy alternatywnego systemu dystrybucji (NON Worldwide).

„Peer-to-peer. Praktyki kolektywne w nowej sztuce”, widok wystawy, fot. Anna Zagrodzka

„Peer-to-peer. Praktyki kolektywne w nowej sztuce”, widok wystawy, fot. Anna Zagrodzka

„Peer-to-peer. Praktyki kolektywne w nowej sztuce”, widok wystawy, fot. Anna Zagrodzka

„Peer-to-peer. Praktyki kolektywne w nowej sztuce”, widok wystawy, fot. Anna Zagrodzka

„Peer-to-peer. Praktyki kolektywne w nowej sztuce”, widok wystawy, fot. Anna Zagrodzka

„Peer-to-peer. Praktyki kolektywne w nowej sztuce”, widok wystawy, fot. Anna Zagrodzka

„Peer-to-peer. Praktyki kolektywne w nowej sztuce”, widok wystawy, fot. Anna Zagrodzka

„Peer-to-peer. Praktyki kolektywne w nowej sztuce”, widok wystawy, fot. Anna Zagrodzka

Wystawa została podzielona na trzy rozdziały (PRACA/WYDAJNOŚĆ/PRZYSZŁOŚĆ – INTERNET/AFEKT/BYCIE RAZEM – TECHNOLOGIA/EMANCYPACJA/MIGRACJA) poświęcone kwestiom związanym z szeregiem współczesnych zjawisk, takich jak kultura korporacyjna i przymus produktywności (BNNT), różne formy i wymiary bycia razem (LaBeouf, Rönkkö & Turner) czy emancypacyjny potencjał niesiony przez technologię.

Tytuł ekspozycji odnosi się do metody bezpośredniej komunikacji w sieci komputerowej, która zainspirowała nowe strategie ludzkiej interakcji, odmienne od scentralizowanych struktur społecznych. Infrastruktura peer-to-peer, zastępując pośrednika technologiami cyfrowymi, wykorzystywana jest dziś przez tzw. ekonomię współpracy w sektorze usług (np. Uber, BlaBlaCar i Airbnb) czy finansów (np. bitcoin). Zarówno artystyczne praktyki kolektywne, jak i infrastruktura peer-to-peer opierają się na samozarządzaniu i samoorganizacji, dzięki którym możliwe jest tworzenie alternatyw wobec struktur korporacyjnych i głównych nurtów polityki.

Wystawa poświęcona duetom i kolektywom artystycznym prezentowana w Muzeum Sztuki w Łodzi przywołuje na myśl działalność grupy a.r., której wkład w zbiory stanowi trzon instytucjonalnej tożsamości muzeum i podstawę jego kolekcji. Podobnie jak współczesne kolektywy, grupa a.r. w momencie swojego powstania zrzeszała młodych, w większości trzydziestokilkuletnich artystów.