„Państwo” Michała Slezkina w BWA Zielona Góra

Michał Slezkin, Tęcza

Michał Slezkin, Tęcza

Tuż po II wojnie światowej, w trakcie systematycznej sowietyzacji Polski, grupa nastolatków, uczniów gimnazjum Batorego w Warszawie, rozpoczęła intrygę polityczną na zaskakująco dużą skalę. Proszę sobie wyobrazić, że podczas towarzyskiego spotkania w niewielkim mieszkaniu komunalnym odbywa się oficjalna wizyta dyplomatyczna na najwyższym szczeblu – ląduje miniaturowy samolot, notable witają gości z należną im pompą, dziennikarze wirują po płycie lotniska, rejestrując wydarzenie wagi państwowej…

Michał Slezkin, Flaga

Michał Slezkin, Negocjacje

Tak rozpoczynał się jeden z „rytuałów” gry w państwa, zainicjowanej przez Bohdana Slezkina. Zabawa ta polegała na tworzeniu fikcyjnych bytów politycznych i rozgrywaniu oficjalnych oraz nieoficjalnych relacji między nimi. Slezkin (później grafik, miniaturzysta, znawca barwy i broni) stworzył monarchię parlamentarną Imperium Odrobinii, a jego koledzy – Jerzy Siewierski (później poczytny autor kryminałów, badacz masonerii) socjaldemokratyczne Cesarstwo Niam Niamu, Leszek Szymański (później współtwórca magazynu „Współczesność”, uczeń guru Swami Śiwanandy, protestancki misjonarz wśród Papuasów, detektyw zaangażowany w proces Mansona) dyktaturę komunistyczną Zjednoczone Materialistyczne Republiki Socjalistyczne, a Tadeusz Strumff (później dziennikarz, autor reportaży z Chin, twórca hasła „Polak potrafi”) proklamował Rzeczpospolitą Polską, nawiązującą do przedwojennej sanacji.

Michał Slezkin, Powrót do domu

Chłopięca zabawa Bohdana Slezkina i jego kolegów okazała się czymś więcej niż tylko sezonową atrakcją. Od małych wojen, inspirowanych przygodami na ruinach zburzonej Warszawy, gra ewoluowała do roli wyszukanej ucieczki intelektualnej, która w różnych składach osobowych toczyła się do początku lat 80. (balansując co jakiś czas na granicy podejrzeń o wykorzystywanie gry w celach szpiegowskich). Około 1971/72 Bohdan Slezkin i Jerzy Siewierski powrócili po raz ostatni do gry w państwa, by wprowadzić do niej swoich synów, Michała Slezkina i Wojciecha Siewierskiego. Zabawa zyskała przez to wymiar wielopokoleniowy; synowie byli animowani przez ojców, odgrywając skomplikowaną historię w czasie rzeczywistym.

Michał Slezkin, Śmierć Florence Taar pisarki kryminałów

Michał Slezkin, Uchodźcy

Obok oficjalnej polityki zagranicznej – wizyt i rewizyt państwowych, wymiany not dyplomatycznych, skomplikowanych kampanii wojennych – prowokowano wydarzenia za pomocą metod mniej dyplomatycznych: przy wykorzystaniu dywersji ideologicznej i politycznej, wojen psychologicznych i wypróbowanych wówczas technik sterowania społecznego. Szantaż, dezinformacja, porwania, sfingowane wypadki były na porządku dziennym w grze w państwa – używając do swych celów siatki szpiegów, ludzi półświatka, manipulując doniesieniami prasowymi, przywódcy dążyli do powiększania terytoriów jak i opanowania umysłów za pośrednictwem ideologii. Świadectwem tej działalności jest zbiór dokumentów archiwalnych, będących uniwersalną parodią oficjalnej polityki.

Michał Slezkin, Zasadzka

Michał Slezkin, Visit

Michał Slezkin, Wydarzenie medialne

„Gra w państwa” to przede wszystkim wykonawcy i uczestnicy rytuałów oraz zakulisowych intryg – ręcznie malowane, a później także wykonane w technice fotomontażu papierowe miniaturki o ustalonych tożsamościach, profesjach i noszące w wielu przypadkach analogie do żyjących osób, które zachwycają precyzją detalu, bogactwem odniesień i wizualnym poczuciem humoru, oddając jednocześnie panoramę popularnej kultury wizualnej PRL.

Po śmierci ojca, Michał Slezkin stał się głównym depozytariuszem „gry w państwa‟. Począwszy od 2008 roku postanowił nadać jej nowy wymiar, rozbudowując archiwum o zaprojektowane przez siebie elementy. Wykorzystując potencjał zawarty w podstawowych rytuałach zabawy – wizycie oficjalnej, konflikcie zbrojnym czy też aktach dywersji, Slezkin prowadzi swoistą grę z archiwum i jednocześnie dialog z ojcem, dodając do niego własny komentarz oraz uzupełniając go głosem zaproszonych przez siebie specjalistów zafascynowanych kreacyjnymi i historycznymi aspektami gry w państwa.

Michał Slezkin, Wydarzenie medialne

Centrum zielonogórskiej ekspozycji Michała Slezkina stanowi stół, który jest przeskalowaną wariacją na temat kabinetów używanych w XIX wieku do taktycznych symulacji wojennych (Kriegsspiel). Panoramiczne ujęcie głównych rytuałów oryginalnej gry w państwa, płynnie łączy się tutaj z kompozycyjną grą na motywach, materiałami poszczególnych „pól‟ akcji, kreatywną fikcją „współczesnych‟ figurek oraz scenografii, jak także wzajemnie przenikającymi się kontrybucjami zaproszonych gości – Zosi Dzierżawskiej i Moniki Powalisz, Szymona Rogińskiego oraz Pawła Althamera. Detektywistyczne ujęcie Slezkina prowadzi widza poprzez grę w państwa, łącząc uniwersalny przekaz zabawy – który dziś w doskonały sposób mogłyby zilustrować polityczne rozgrywki i mistyfikacje wojen zastępczych na Ukrainie czy Syrii – z bardzo osobistą, autobiograficzną wypowiedzią, która przenosi pamięć o ojcu i jego wynalazku w kolejny wymiar.

Michał Slezkin, Państwo, widok na wystawę

Michał Slezkin, Państwo, widok na wystawę

Michał Slezkin, Państwo, widok na wystawę