„Nowe Ciepło: Ciężka Ziemia” w Galerii Przestrzeń Gruzownia
Nowe Ciepło: Ciężka Ziemia to wystawa opowiadającą o budynkach i mieszkańcach ziemi lubawskiej. Twórcami prac są artyści i artystki z całego kraju, a bohaterami życie wsi otaczających Nowe Miasto.
Od czterech lat twórcy Fundacji Wybudowania podejmują próby uchwycenia tego, czym był i jest region ziemi lubawskiej. Zadajemy pytania o kulturę ludową, gwarę, historię, ale też współczesne życie na dawnym pograniczu. Odpowiedzi szukamy za pomocą sztuki i kreatywności mieszkańców regionu.
Jednym z najtrwalszych wyrazów kultury materialnej i stojącej za nią wartości jest budownictwo. Historię można odczytywać nie tylko z murów kościołów i pałaców. Stare domy, potężne budynki gospodarcze, opuszczone ogrody i zatarte drogi polne kryją w sobie opowieści i losy mieszkańców, którzy tam żyli, umierali i wychowywali kolejne pokolenia. Postanowiliśmy przyjrzeć się wiejskiej architekturze ziemi lubawskiej i zapytać, co opowiada o nas samych. Zaprosiliśmy do współpracy sześcioro artystów i artystek, z których czworo po raz pierwszy trafiło w tę część Polski. Poprosiliśmy, by podglądając budynki i ich użytkowników poszukali ciągłości pomiędzy dawnymi i aktualnymi sposobami życia na ziemi lubawskiej.
Nasz region przez wieki stanowił najbardziej wysuniętą na wschód część Pomorza, która graniczyła z Mazurami. Ziemia lubawska była silnie związana z katolickimi biskupami chełmińskimi. Dzięki ich opiece powstały silne wsie chłopskie, w których prym wiodły gospodarstwa gburskie, należące do najzamożniejszych chłopów. Z drugiej strony, niewiele było tu majątków szlacheckich. Mocna pozycja rolników pozwoliła utrzymać po dziś dzień wiele dobrze prosperujących, rodzinnych gospodarstw. Te największe często padły ofiarą gwałtownych przemian powojennych, transformacji lat dziewięćdziesiątych oraz siły czasu. Mimo to, duże zabudowania i rozległe podwórze wciąż wskazują na ich dawną świetność.
Falujące wzgórza okolic Drwęcy i Welu są mozaiką pełnych głazów glin i piasków. To właśnie od trudnej w uprawie, ale –, jeśli dobrze podlanej potem –, żyznej ziemi wziął się tytuł wystawy. Ciężka ziemia rodziła plony, ale też budulec. Na wsiach regionu zachowały się kamienno-ceglane budynki, nieraz liczące ponad 120 lat. To właśnie te historyczne szopy były dla artystów punktem wyjścia w poszukiwaniach. Rozmawiając o losach zabudowań, można odkryć przeszłość regionu i to, jak bardzo jesteśmy zanurzeni w historii. Być może zadawanie pytań o historię ziemi lubawskiej pozwoli poszukać dla niej miejsca we współczesności, a mieszkańcom przyniesie dumę z fundamentów położonych przez poprzednie pokolenia.
Przypisy
Stopka
- Osoby artystyczne
- Natalia Dołgowska, Mateusz Kiszka, Karolina Łomnicka, Krzysztof Racoń, Prosta Natalia Reszka, Michał Woroniak, mieszkańcy ziemi lubawskiej
- Wystawa
- Nowe Ciepło: Ciężka Ziemia
- Miejsce
- Galeria Przestrzeń Gruzownia, Nowe Miasto Lubawskie
- Osoba kuratorska
- Tytus Szabelski, Marcin Zalewski
- Fotografie
- widoki wystawy: Tytus Szabelski
- Strona internetowa
- wybudowania.pl
