Punkt wyjścia dla Marginesu błędu stanowi sytuacja, której artystka była świadkiem w czasie szkolnego koncertu fortepianowego. W trakcie występu – jak wspomina Franczak – „dziewczynka pomyliła się podczas gry na fortepianie, cofnęła się o kilka taktów, po czym znowu pomyliła się w tym samym miejscu. Widownia wstrzymała oddech, napięcie było ogromne. Dziewczynka powtarzała sekwencję jeszcze kilka razy i dopiero, kiedy przekroczyła linię błędu, wszyscy odetchnęli z ulgą. Zafascynowało mnie to jakie napięcie i dyskomfort wśród publiczności wywołała ta sytuacja i zaczęłam się zastanawiać nad innymi, podobnymi sytuacjami w życiu”.
Magdę Franczak interesuje sposób bycia w przestrzeni i czasie, kiedy nie można przekształcić zastanej sytuacji, kiedy jest się zmuszoną do uporczywego tkwienia w momencie, którego przekroczenie wydaje się niemożliwe. Margines błędu to taka sytuacja, kiedy zakłada się popełnienie błędu, niewłaściwe zachowanie, zaistnienie anomalii czy niepoprawności – ale jednocześnie wątpi się, że coś miałoby nie wyjść, nie udać się. To stanie przed szansą na korektę i jednocześnie pokusa, by tę korektę odrzucić i brnąć w gąszcz dalszych konsekwencji pierwotnej pomyłki. To sytuacja wieloznaczna, podsuwająca różne możliwości zachowań.
Wystawa próbuje rozpoznać ten stan, pokazać jego różne strony, a także skłonić do zastanowienia się nad tym, co tak naprawdę kryje się za możliwością popełniania błędów i igrania z obowiązującymi normami. Magdę Franczak – jak sama podkreśla – frapują „kształty, które nie są idealne, wynaturzają się w swojej nieidealności aż do mało rozpoznawalnej formy”. Margines błędu jest też – jak mówi – przestrzenią niczyją, w której możemy pozwolić sobie na „rozciąganie rzeczywistości”. Wystawa proponuje namysł nad możliwością eksperymentu, tak istotnego w praktyce artystycznej; eksperymentu, który może być nie tylko weryfikowaniem i badaniem nowych interakcji, wydarzeń i przedmiotów, ale też przestrzenią schronienia, bezpiecznego eksplorowania sytuacji groźnych i irytujących. Ważnym jej elementem jest też zwrócenie uwagi na sam proces twórczy, na ukazanie działania artystycznego jako zdarzającego się w kontakcie z innymi osobami, uzależnionego od kontekstu, w którym się wykluwa i którym nasiąka w miarę swojego trwania. Proces twórczy jest dla artystki częścią współdziałania z innymi osobami, dlatego na wystawie zachęca ona odbiorców do włączenia się w tworzenie wielowątkowej rzeźby pt. „Archiwum błędu”. Oprócz tej pracy w przestrzeni Wozowni zobaczymy też rysunki, obiekty i fotografie. Wiele z nich inspirowanych jest otwartą formą (rozumianą po Hansenowsku) i ideą dialogiczności, stale podsycaną przez Franczak w jej działaniach z pogranicza sztuki i działań społecznych, angażujących różne społeczności.
Margines błędu zaprasza do dyskusji wokół rozmaitych form błądzenia, które wcale nie musi być porażką. Może być za to okazją do uważnego przyglądania się zjawiskom o charakterze jednostkowym i społecznym i do współodczuwania emocji, które tężeją w trakcie spotkań z innymi. Margines błędu staje się również zachętą do wnikliwej obserwacji relacji między przedmiotami, nie zawsze idealnymi, środowiskiem, w którym funkcjonują – i osobami, które oddziałują na ich status, przeznaczenie i formę.
Magdalena Franczak (ur. w 1978) – artystka interdyscyplinarna, posługująca się różnymi mediami: malarstwem, rysunkiem, fotografią, performance. Tworzy obiekty i pracuje z przestrzenią site specific. Nawiązuje dialogi z teatrem, projektując kostiumy, scenografie. Członkini polsko-niemieckiej grupy AOUA (Academy of Ugly Arts). Twórczyni Nomadycznej Pracowni – przestrzeni działań z pogranicza dyscyplin. Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2014 i 2020 roku. Nominowana do tytułu Kulturystki Roku przez dziennikarzy Radiowego Domu Kultury Programu 3 Polskiego Radia w 2018 roku. Wystawia w galeriach w Polsce i za granicą (m.in. Miejsce Projektów Zachęty w Warszawie, Arsenał w Poznaniu, BWA Zielona Góra, BWA Katowice, Galeria Biała w Lublinie, Labirynt w Lublinie, CSW w Toruniu, Art Cube Artists Studios Jerusalem, Atelierhaus Salzamt w Linzu i in.). W swojej praktyce artystycznej stara się redefiniować zastany porządek nadając formom nowe znaczenia. Sklejając ze sobą formy wyjęte z rzeczywistości tworzy opowieść o utopijnym świecie, w którym każdy głos może wybrzmieć z równą siłą nie zagłuszając drugiego. Jak pisze Karolina Sikorska: „Magdalena Franczak mówi o pracy i procesie twórczym jako o przyroście naturalnym. Za tą metaforą kryje się skrupulatnie budowana kolekcja znalezionych, pozyskanych, zyskujących materialność przedmiotów, które produkują misterne struktury powiązań́ między sobą, skłaniając inicjatorkę i twórczynię kolekcji do ciągłego wysiłku opanowywania i klasyfikowania zbieranego materiału. Praca dla Franczak jest bezustannym procesem, mierzeniem się z ulotnością materii, konserwacją, odzyskiwaniem, umieszczaniem rzeczy w obszarze widzialnego”.
Stopka
| Artystka / Artysta | Magdalena Franczak |
| Wystawa | Margines błędu |
| Miejsce | Galeria Sztuki Wozownia, Toruń |
| Czas trwania | 4.12.2020–17.01.2021 |
| Kuratorka / Kurator | Karolina Sikorska |
| Fotografie | dzięki uprzejmości Galerii Sztuki Wozownia |
| Strona internetowa | wozownia.pl |
| Indeks | Galeria Sztuki Wozownia w Toruniu Karolina Sikorska Magdalena Franczak |
