„Makroformy” Jacka Damięckiego w Zachęcie

Jacek Damięcki jest absolwentem Wydziału Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie oraz Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. W latach 60. w Zakładach Artystyczno-Badawczych Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie współpracował z Lechem Tomaszewskim i Jerzym Sołtanem. We Francji wraz z Shadrachem Woodsem współtworzył koncepcję architektury policentrycznej jak np. restrukturyzacja centrum Frankfurtu — wielkoskalowa struktura ogniskująca się wokół kilku ośrodków. Od lat 70. wykonuje cykle projektowe z zakresu architektury, wystawiennictwa, instalacji przestrzennych i malarstwa.

Synkretyczne, wypracowywane przez lata koncepcje Damięckiego wiążą w całość elementy pochodzące z różnych okresów jego twórczości oraz z odrębnych dyscyplin jak sztuka, geometria czy sport. Cechuje je „twórcza moc” — rozmach przy jednoczesnym wyczuciu sposobów formowania materii. „Architektura to dyrygowanie kosmosem, a nie rozstawianie dupereli w krajobrazie” — mawia autor.

Jacek Damięcki, Makroformy, widok wystawy

Jacek Damięcki, Makroformy, widok wystawy

Jacek Damięcki, Makroformy, widok wystawy

Jacek Damięcki, Makroformy, widok wystawy

Tworzył koncepcje mieszkalnictwa ewoluującego zgodnie z rozwojem struktury rodziny (współpraca: Violetta Damięcka), prezentowane po raz pierwszy w sekcji Architektura na Biennale w Paryżu w 1967 roku. Pracował nad projektem Ścisłego Centrum Warszawy w 1991 roku (współautor: Jan Goots), w którym przetworzył XIX-wieczny system zabudowy w korespondencji z przedwojennym planem regulacyjnym i własnościowym. Jest także autorem koncepcji Miasto binarne Warszawa–Łódź z integrującym układ duopolis międzynarodowym portem lotniczym pośrodku.

Jego działania w przestrzeni miasta miały za zadanie wpływać na kontakty międzyludzkie. W tym rozumieniu plac miejski nie istniał jako pusta przestrzeń, lecz miał znaczenie emocjonalne i duchowe. Projekty wystawiennicze w makroskali —„makroinstalacje” — stanowiły ujęcie, w którym człowiek występuje jako punkt. Zrealizował dwie największe instalacje artystyczne w przestrzeni publicznej w Polsce: wystawę terenową Warszawa XXX w 1974 roku oraz Chmurę w 1994 roku (obie na placu Piłsudskiego w Warszawie).

Jacek Damięcki, Makroformy, widok wystawy

Jacek Damięcki, Makroformy, widok wystawy

Jacek Damięcki, Makroformy, widok wystawy

Jacek Damięcki, Makroformy, widok wystawy

Damięckiego interesuje rozszerzenie natury. Projektuje obiekty poświęcone doświadczaniu zjawisk przestrzennych czy atmosferycznych, np. odpowiadające na ruchliwość żywiołów. Jego Basen topologiczny z 1968 roku to pierwszy przykład zastosowania w architekturze zamkniętej powierzchni jednostronnej, która obejmując przestrzeń, jednocześnie jej nie wydziela. W roku 1999 zaprojektował Pływające schronienie dla rozbitków na morzu — ruchomą wyspę kotwiczoną tak, aby zawsze ustawiała się dziobem do fal, tworząc spokojniejszą zatoczkę, w której można zacumować.

Na wystawie w Zachęcie prezentowane będą zarówno materiały archiwalne, jak i specjalnie zaprojektowana instalacja przestrzenna reinterpretująca pracę dyplomową wykonaną w Akademii Sztuk Pięknych w 1961 roku.

Wystawa prac Jacka Damięckiego to kolejna — po wystawach poświęconych Oskarowi Hansenowi (2005) i Adolfowi Szyszko-Bohuszowi (2014) — monograficzna prezentacja dorobku architekta w Zachęcie.