„Kiedy kanty kłują mocniej” Ali Savashevich w Goyki 3 Art Inkubator

Rozpoczynając jesienią 2021 roku prace nad wspólnym projektem z Alą Savashevich rozmawiałyśmy dużo o tym czym jest opieka i w jakiś sposób jest praktykowana. Czy odnosi się tylko do nas samych i osób bliskich? Jak mówić o niej w szerszym kontekście społecznym, czy ma jakieś ograniczenia? Wystawa, która powstała jest rezultatem naszych rozmów, wcześniejszych zainteresowań artystki oraz tematów, które pojawiły się w dyskursie społecznym i politycznym ostatniego roku.

Ala Savashevich, „Kiedy kanty kłują mocniej”, fot. Daria Szczygieł/ Goyki 3 Art Inkubator

Ala Savashevich, „Kiedy kanty kłują mocniej”, fot. Daria Szczygieł/ Goyki 3 Art Inkubator

Ala Savashevich, „Kiedy kanty kłują mocniej”, fot. Daria Szczygieł/ Goyki 3 Art Inkubator

Wystawa Kiedy kanty kłują mocniej wyraźnie odwołuje się do wątków kultury i aktualnej sytuacji w Białorusi, do której z resztą artystka często powraca w swojej twórczości. Przyglądanie się i komentowanie rzeczywistości z jednoczesnymi mocnymi odniesieniami do historii osobistych, to powracający motyw w pracach Savashevich. Na wystawie narracja prowadzona jest dwutorowo. Z jednej strony artystka bada elementy romantyczno-historyczne w kulturze, z drugiej zaś przygląda się nacjonalistyczno-socjalnej teraźniejszości. W tym kontekście Savashevich rozważa relacje pomiędzy ciałem społecznym, a ciałem prywatnym. W jej pracach często oglądamy ciała, które poddawane są opresji i umieszczane w niekomfortowych sytuacjach. Artystka umieszcza je w formach, które z jednej strony są powszechnie znane, takie jak buty na obcasach, odświętne ubrania, mundur. Z drugiej dodaj do nich elementy, które budzą pewnego rodzaju niepokój i skłaniają do refleksji. Co ważne, właściwie zawsze ciała używane i omawiane przez artystkę, to ciała kobiece.

Ala Savashevich, „Kiedy kanty kłują mocniej”, fot. Daria Szczygieł/ Goyki 3 Art Inkubator

Ala Savashevich, „Kiedy kanty kłują mocniej”, fot. Daria Szczygieł/ Goyki 3 Art Inkubator

W pracy znajdującej się w centralnym punkcie sali kominkowej, artystka przygląda się formom uległości, przyjętym w społeczeństwie jako mechanizmy, które regulują żeńskie ciało i jego znaczenie. Ciało zawsze dopasuje się do określonej formy, pytanie jak może przestać być jej podporządkowane i znaleźć miejsce na regeneracje i własny ruch. W tej pracy najbardziej widoczne są tytułowe kanty – wizualnie i metaforycznie. Prezentowany na wystawie mundur jest udoskonaloną i sfeminizowaną, przez artystkę, wersją uniformu używanego podczas parad przez wysokich rangą funkcjonariuszy białoruskiego wojska. Po obu bokach sylwetki umieszczone zostały rzeźby nawiązujące do pomnikowych ogni, wykonane z pluszowego futra.

W drugiej sali główną pracą jest instalacja składająca się z drewnianej konstrukcji z flagami, która swoją formą odwołuje się do dekoracji przestrzeni w trakcie masowych uroczystości państwowych w Białorusi. Ta forma została w pamięci artystki jako symbol punktowej okupacji przestrzeni publicznej. Charakterystyczne dla Savashevich jest użycie materiałów filcowych, które tradycyjnie kojarzą się z kobiecymi pracami manualnymi. Filc jest jednym z materiałów, z których artystka często korzysta, tworząc niestandardowe kształty i wzory, również wielkoformatowe obiekty.

Ala Savashevich, „Kiedy kanty kłują mocniej”, fot. Daria Szczygieł/ Goyki 3 Art Inkubator

Ala Savashevich, „Kiedy kanty kłują mocniej”, fot. Daria Szczygieł/ Goyki 3 Art Inkubator

Wizualna rozpoznawalność form i historie, które przekazuje wystawa można odnieść do wielu miejsc na świecie, nie tylko do Białorusi. Uniwersalność przekazu twórczości Ali Savashevich jest jedną z jej głównych cech, dzięki czemu każdy może się w niej odnaleźć.

Kasia Sobczak