Jerzy Lewczyński w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie

Jerzy Lewczyński, Album życia. Wybór z dwóch kolekcji prywatnych, widok wystawy

Prezentowana w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie wystawa jest pierwszą po śmierci próbą przekrojowego ukazania dorobku urodzonego w 1924 roku w Tomaszowie Lubelskim i zmarłego w 2014 roku w Gliwicach Jerzego Tadeusza Lewczyńskiego. Pochodzące z prywatnych kolekcji Cezarego Pieczyńskiego i Dariusza Bieńkowskiego fotografie pokazują horyzont twórczości sięgając wstecz do pierwszych, tworzonych jeszcze w czasach stalinizmu prac i zamykając ekspozycję fotografiami współczesnymi.

Jerzy Lewczyński, Album życia. Wybór z dwóch kolekcji prywatnych, widok wystawy

Jerzy Lewczyński, Album życia. Wybór z dwóch kolekcji prywatnych, widok wystawy

Jerzy Lewczyński od początku drogi artystycznej przyciągał uwagę swoją postawą artystyczną oraz – co nie mniej istotne – magnetyczną osobowością. Już pierwszy, zorganizowany w Gliwicach w 1959 roku Pokaz zamknięty (który przeszedł do historii za sprawą tekstu Alfreda Ligockiego pod umowną nazwą „Antyfotografii”) odsłonił talent artystyczny i organizacyjny Lewczyńskiego, który przekraczał granice gliwickiego i śląskiego środowiska fotograficznego. Ogólnopolska sława i pozycja Lewczyńskiego wyrażana w zainteresowaniu galerii i kuratorów, tekstach krytycznych i zakupach do kolekcji muzealnych, systematycznie rosła w kolejnych dekadach osiągając pełnię po roku 2000, kiedy to w ciągu dekady zorganizowano dwie istotne wystawy podsumowujące dorobek artysty.

Jerzy Lewczyński, Album życia. Wybór z dwóch kolekcji prywatnych, widok wystawy

Jerzy Lewczyński, Album życia. Wybór z dwóch kolekcji prywatnych, widok wystawy

Jerzy Lewczyński, Album życia. Wybór z dwóch kolekcji prywatnych, widok wystawy

W ostatnich latach życia Lewczyński stał się ulubieńcem kolekcjonerów i galerzystów, a ceny jego prac szybko rosły. Do legendy świata sztuki przeszły historie, gdy autor Tryptyku znalezionego na strychu na prośbę kolekcjonerów i galerzystów sygnował prace drukowane na zwykłej drukarce lub powielane na xero. Hojna i nieszablonowa postawa artysty oznacza dla badaczy problemy z datowaniem zdjęć i odbitek, tytułami serii, określeniem wielkości edycji fotografii, statusu kolejnych wydruków i kserokopii zdjęć. Lewczyński świadomie igrał z kolekcjonerskim fetyszyzmem i wystawiał swoich marszandów na próbę. Ustalenie wartości, proweniencji i tożsamości wielu dzieł może jeszcze długo nastręczać problemów spadkobiercom, kolekcjonerom, jak i depozytariuszom dorobku Lewczyńskiego. Paradoksalnie to sytuacja wymarzona i poniekąd zaplanowana przez gliwickiego artystę, którego otwarte dzieło opiera się zamknięciu w sztywnych ramach.

Jerzy Lewczyński, Album życia. Wybór z dwóch kolekcji prywatnych, widok wystawy

Jerzy Lewczyński, Album życia. Wybór z dwóch kolekcji prywatnych, widok wystawy