„Jak sprawić, by pomnik publiczność się (nie)pojawiła” Daniela Malone’a w Gdańskiej Galerii Miejskiej
![](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2020/11/daniel-malone-biskup-trafiony-kulaxx-armatniaxx-i-lub-papiezxx-trafiony-meteorytem-20182020-fot.-piotr-poloczanxxski-005-1200x800.jpg)
Indywidualna wystawa Daniela Malone’a jest kontynuacją projektu prezentowanego latem 2018 roku w Goethe-Institut Curatorial Residencies Ludlow 38 w Nowym Jorku pod tytułem How to Make a Monument (Dis)appear (Jak sprawić, by pomnik się (nie)pojawił). Punktem wyjścia do wystawy były pytania dotyczące statusu prawnego oraz praw i obowiązków sztuki w przestrzeni publicznej. Wystawa w Nowym Jorku skupiała się na aktualnych dyskusjach oraz kontrowersjach wokół pomników zlokalizowanych w krajach dawnego bloku komunistycznego, ale także na aktualnej debacie wokół usuwania posągów upamiętniających Konfederatów oraz innych kolonialnych i rasistowskich pomników w USA. Perspektywa wystawy została zainspirowana falą protestów, które objęły całe Stany Zjednoczone, ale szczególnie silne były na południu USA. Właśnie poprzez te wydarzenia pytanie o to, jak uporać się z problematycznymi pomnikami, znalazło się w centrum debaty publicznej. Dyskusja ta nie miała charakteru akademickiego, była raczej bezpośrednią reakcją na rzeczywistość, a uczestnicy protestów własnoręcznie usuwali lub obalali niektóre pomniki.
Mniej więcej w tym samym czasie w Polsce miała miejsce inna konfrontacja, zapoczątkowana kontrowersjami wokół zabytków z czasów socjalistycznych. Wiele historycznych pomników zostało usuniętych i zniszczonych zgodnie z linią polityczną obecnego konserwatywnego, prawicowego rządu.
Polemika towarzysząca pomnikom i miejscom oraz sposobom upamiętniania w Polsce wciąż trwa. Zjawisko przybiera różne formy. W 2019 fragmenty projektu How to Make a Monument (Dis)appear zostały zaprezentowane podczas 11. edycji Festiwalu Warszawa w Budowie pod inspirującym tytułem Monumentomania.
Tak zwana „monumentomania” wciąż trawi świat i właśnie wróciła z jeszcze większą siłą. W czasie ostatniej, kolejnej fali protestów w USA, które wybuchły po zabójstwie George’a Floyda, gniew uczestników demonstracji w wielu przypadkach wyładowywał się właśnie na znajdujących się w przestrzeni publicznej pomnikach poświęconych Konfederatom. Ta krytyczna i zdecydowana postawa rozprzestrzeniła się po całym świecie i w ostatnim czasie byliśmy świadkami upadku wielu pomników przedstawiających postacie związane z kolonialną przeszłością.
![Daniel Malone_Szneakersy Sztalina_2020_fot. Piotr Połoczański 007](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2020/11/daniel-malone-szneakersy-sztalina-2020-fot.-piotr-poloczanxxski-007-1200x798.jpg)
![](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2020/11/daniel-malone-szneakersy-sztalina-2020-fot.-piotr-poloczanxxski-007-200x133.jpg)
![Daniel Malone_widok wystawy_2020_fot. Piotr Połoczański 001](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2020/11/daniel-malone-widok-wystawy-2020-fot.-piotr-poloczanxxski-001-1200x798.jpg)
![](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2020/11/daniel-malone-widok-wystawy-2020-fot.-piotr-poloczanxxski-001-200x133.jpg)
![Daniel Malone_widok wystawy_2020_fot. Piotr Połoczański 009](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2020/11/daniel-malone-widok-wystawy-2020-fot.-piotr-poloczanxxski-009-1200x798.jpg)
![](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2020/11/daniel-malone-widok-wystawy-2020-fot.-piotr-poloczanxxski-009-200x133.jpg)
![Daniel Malone_Plansze, plakaty, tablice_2018:2020_fot. Piotr Połoczański 002](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2020/11/daniel-malone-plansze-plakaty-tablice-20182020-fot.-piotr-poloczanxxski-002-1200x798.jpg)
![](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2020/11/daniel-malone-plansze-plakaty-tablice-20182020-fot.-piotr-poloczanxxski-002-200x133.jpg)
![Daniel Malone_Szneakersy Sztalina_2020_fot. Piotr Połoczański 008](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2020/11/daniel-malone-szneakersy-sztalina-2020-fot.-piotr-poloczanxxski-008-1200x800.jpg)
![](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2020/11/daniel-malone-szneakersy-sztalina-2020-fot.-piotr-poloczanxxski-008-200x133.jpg)
![Daniel Malone_Mały Powstaniec – Najmniejszy Powstaniec_2018_fot. Piotr Połoczański 013](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2020/11/daniel-malone-maly-powstaniec-xxx-najmniejszy-powstaniec-2018-fot.-piotr-poloczanxxski-013-1200x798.jpg)
![](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2020/11/daniel-malone-maly-powstaniec-xxx-najmniejszy-powstaniec-2018-fot.-piotr-poloczanxxski-013-200x133.jpg)
![Daniel Malone_widok wystawy_2020_fot. Piotr Połoczański 006](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2020/11/daniel-malone-widok-wystawy-2020-fot.-piotr-poloczanxxski-006-1200x798.jpg)
![](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2020/11/daniel-malone-widok-wystawy-2020-fot.-piotr-poloczanxxski-006-200x133.jpg)
![Daniel Malone_Monopolizowanie Monumentów_2019_fot. Piotr Połoczański 003](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2020/11/daniel-malone-monopolizowanie-monumentoxxw-2019-fot.-piotr-poloczanxxski-003-1200x798.jpg)
![](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2020/11/daniel-malone-monopolizowanie-monumentoxxw-2019-fot.-piotr-poloczanxxski-003-200x133.jpg)
![Daniel Malone_Nogi to konstrukcja nośna, zapewniająca możliwość przemieszczania się_2018_fot. Piotr Połoczański 010](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2020/11/daniel-malone-nogi-to-konstrukcja-nosxxna-zapewniajaxxca-mozxxliwosxxcxx-przemieszczania-siexx-2018-fot.-piotr-poloczanxxski-010-1200x798.jpg)
![](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2020/11/daniel-malone-nogi-to-konstrukcja-nosxxna-zapewniajaxxca-mozxxliwosxxcxx-przemieszczania-siexx-2018-fot.-piotr-poloczanxxski-010-200x133.jpg)
![Daniel Malone_widok wystawy_2020_fot. Piotr Połoczański 011](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2020/11/daniel-malone-widok-wystawy-2020-fot.-piotr-poloczanxxski-011-1200x1804.jpg)
![](https://magazynszum.pl/wp-content/uploads/2020/11/daniel-malone-widok-wystawy-2020-fot.-piotr-poloczanxxski-011-133x200.jpg)
W tym samym czasie w Polsce debata wokół pomników przybrała znowu inny obrót. Niektóre pomniki stały się platformą do działań i protestów aktywistów i działaczy politycznych opowiadających się za równymi prawami i szacunkiem dla osób LGBT, ponieważ ta część społeczeństwa stała się ostatnio celem licznych ataków czołowych polityków, rządu i kościoła w Polsce.
Wydaje się, że to właściwy moment, aby ponownie zastanowić się nad pomnikami. Projekt zostanie zaktualizowany, uwzględniając wydarzenia, które miały miejsce na całym świecie w ciągu ostatnich dwóch lat. Badając ten temat, w dużym stopniu odnosi się również do lokalnego kontekstu. Gdańsk, ze swoją wielokulturową historią, stanowi inspirację do ponownego przemyślenia funkcji pomników oraz miejsc pamięci, naszych relacji z nimi oraz ich statusu. Wystawa odnosi się również do niedawnych wydarzeń w Gdańsku, będących efektem zaostrzenia debaty publicznej. Projekt dzieje się w wyjątkowym czasie, w trakcie globalnego kryzysu epidemicznego. Atmosfera ta dodaje kolejną warstwę do przemyśleń o tym, jak traktujemy wspólną przestrzeń i nasze w niej miejsce. Dlatego wystawa odbędzie się również poza galerią, anektując jeden z pomników w przestrzeni miejskiej Gdańska. Wybrany monument zostanie poddany interwencji artystycznej, a jego historia zostanie zawłaszczona i opowiedziana na nowo. Być może jedną ze strategii postępowania z pomnikami okaże się właśnie opowiadanie różnych historii…
Przypisy
Stopka
- Osoby artystyczne
- Daniel Malone
- Wystawa
- Jak sprawić, by pomnik publiczność się (nie)pojawiła
- Miejsce
- 4G - Gdańska Galeria Güntera Grassa
- Czas trwania
- 2.10–21.11.2020
- Osoba kuratorska
- Stanisław Welbel
- Fotografie
- Piotr Połoczański; dzięki uprzejmości GGM
- Strona internetowa
- ggm.gda.pl