„Gdy polityka wchodzi w codzienność” Csaby Nemesa w MOCAKu

Csaba Nemes, Remake, 2007, animacja, 24 min, dzięki uprzejmości Knoll Galleries Vienna & Budapest

Węgierski artysta Csaba Nemes podejmuje w swojej twórczości próbę krytycznej analizy nierówności społecznych i ekonomicznych, a także zaskakujących momentów przenikania się prywatnych historii i ważnych wydarzeń politycznych. Na prezentowanej w MOCAK-u wystawie indywidualnej Nemesa Gdy polityka wchodzi w codzienność pokazywane są obrazy, rysunki, filmy, animacje oraz fotografie.

Gdy polityka wchodzi w codzienność, widok wystawy

Gdy polityka wchodzi w codzienność, widok wystawy

Gdy polityka wchodzi w codzienność, widok wystawy

Najnowsza seria obrazów nosi tytuł Aktywa zamrożone (2015) i stanowi komentarz do dzisiejszych wypaczeń politycznych oraz utrwalonych podziałów społecznych. Cykl jest zaktualizowaną wersją osławionego dzieła sztuki społecznie zaangażowanej – muralu stworzonego przez Diega Riverę w Nowym Jorku w latach 30., w czasie wielkiego kryzysu. Ważny punkt odniesienia dla twórczości Nemesa stanowi pogląd teoretyka Franca Berardiego „Bifa”, który stwierdził, że kiedy tracimy nadzieję w obliczu trudnej sytuacji ekonomicznej i politycznej oraz nowego europejskiego egoizmu, „pozostaje nam tylko przyjaźń”. Przechodząc od roli biernego świadka zachodzących zmian do roli aktywisty walczącego o wolność artystyczną i społeczną sprawiedliwość, Nemes tworzy fascynującą kronikę dokumentującą trudną drogę transformacji węgierskiego społeczeństwa od upadającego socjalizmu państwowego do zadeklarowanej nieliberalnej demokracji.

Csaba Nemes, Aktywa zamrożone, 2015, z cyklu Aktywa zamrożone, akryl / drewno, 70 × 50 cm, dzięki uprzejmości Knoll Galleries Vienna & Budapest

Gdy polityka wchodzi w codzienność, widok wystawy

Gdy polityka wchodzi w codzienność, widok wystawy

Centralnym punktem wystawy jest seria obrazów zatytułowana Imię ojca: Csaba Nemes (2009–2014). Nemes postanowił przemalować wybrane fotografie z rodzinnego archiwum liczącego kilkaset zdjęć. Oryginalne fotografie wykonał w latach 60. i 70. w jednej z węgierskich wsi ojciec artysty, po którym ten ostatni otrzymał imię. W swych pracach Nemes kwestionuje status obrazów jako dokumentacji codziennego życia w czasach socjalizmu i bada różne sposoby przetwarzania politycznej przeszłości oraz włączania osobistych przeżyć w narrację historyczną. Na wystawę składa się także cykl rysunków Pub Szczątki Utopii (2011–2013), który ujawnia opozycyjny charakter najsławniejszych pubów w Budapeszcie, oraz wybór plakatów, wśród nich Sztuka plebejska! (2013). Towarzyszą im prace dokumentujące protesty ludzi ze świata sztuki przeciwko arogancji konserwatystów kierujących polityką kulturalną Węgier. Najnowsze dzieła Nemesa są umieszczone w kontekście jego twórczości z lat wcześniejszych. Seria fotografii Skradzione fasady (1992) obrazuje chaotyczny urbanizm postkomunistycznego okresu transformacji, zaś film zatytułowany Remake (2007) wskazuje na genezę obecnych nadużyć politycznych, poruszając problem dramatycznych wydarzeń towarzyszących 50. rocznicy rewolucji węgierskiej. Architektura w sztuce Nemesa staje się wyrazem społecznej potęgi, zaś wydarzenia historyczne oraz pełne uroku wspomnienia z przeszłości są nie tyle pretekstem do oddawania się nostalgii, ile kluczem do interpretacji teraźniejszości.

Csaba Nemes, Autorytet, 2012, z cyklu Imię ojca: Csaba Nemes, olej / płótno, 100 × 100 cm, dzięki uprzejmości Knoll Galleries Vienna & Budapest

Gdy polityka wchodzi w codzienność, widok wystawy