„Dzieci światła. 10. wystawa kuratorska Bielskiej Jesieni 2018” w Galerii Bielskiej BWA
Jubileuszowa edycja wystawy kuratorskiej Bielskiej Jesieni, zrealizowana została według pomysłu kuratora Stanisława Rukszy, który w swoim projekcie pt. Dzieci światła, nawiązał do twórczości Andrzeja Urbanowicza, charyzmatycznego artysty, od lat 60. XX wieku guru śląskiego niezależnego środowiska artystycznego.
Tytuł wystawy zaczerpnięty został z wypowiedzi Andrzeja Urbanowicza w tekście Okazanie (1999): „Najdosłowniej jesteśmy dziećmi światła, choć nie zawsze o tym pamiętamy. Nawet, gdy jest go całkiem niewiele, ono jest najważniejsze. Posłańcem uczuć światła jest barwa”.
Stanisław Ruksza, od lat zajmujący się twórczością Andrzeja Urbanowicza i działalnością śląskiego undergroundu, w swoim projekcie wystawy zbiorowej uwzględnił zarówno kontekst lokalności, jak i uniwersum. Andrzej Urbanowicz – związany z Katowicami, ale też z Ameryką – łączył w swej sztuce i postawie życiowej mądrość Wschodu i energię Zachodu.
Wystawa zbiorowa pt. Dzieci światła poświęcona jest wybranym zjawiskom w polskiej sztuce współczesnej odnoszącym się do twórczości Andrzeja Urbanowicza (1938–2011), artysty o niebagatelnym wpływie na rozwój sztuki, działającego w Katowicach przez pół wieku, od początku lat 60. XX wieku (z przerwą na pobyt w USA w latach 1978–1991). Słynna katowicka pracownia na poddaszu kamienicy przy ulicy Piastowskiej 1, którą artysta stworzył wraz ze swoją żoną, znakomitą malarką Urszulą Broll, była nieformalnym centrum życia artystycznego śląskich intelektualistów. Charyzmatyczna osobowość Andrzeja Urbanowicza koncentrowała wokół niego artystów z różnych dziedzin: malarstwa, rzeźby, poezji, teatru i muzyki, literatów i filozofów. Ożywczy klimat wpływał na powstawanie ugrupowań artystycznych czy też nieformalnych związków twórczych.
***
10. Wystawa Kuratorska Bielskiej Jesieni 2018 podejmuje się ukazania relacji współczesnego malarstwa w Polsce ze sztuką Andrzeja Urbanowicza. Andrzej Urbanowicz (1930-2011) jest jednym z legendarnych artystów, których obecność w historii polskiej sztuki jest właśnie przywracana. Malarz w swojej twórczości swobodnie i poza wszelkimi konwenansami czerpał inspirację ze sztuki art brut, surrealizmu, malarstwa materii, pop-artu czy sztuki psychodelicznej. Urbanowicz współtworzył środowisko polskiego undergroundu w czasach PRL-u, będąc współzałożycielem legendarnej Grupy Oneiron, znanej też jako Liga Spostrzeżeń Duchowych (LSD). Słynna katowicka pracownia na poddaszu kamienicy przy ulicy Piastowskiej 1, którą artysta stworzył wraz ze swoją żoną, malarką Urszulą Broll, była nieformalnym centrum życia artystycznego śląskich intelektualistów. Charyzmatyczna osobowość Andrzeja Urbanowicza koncentrowała wokół niego artystów z różnych dziedzin, a ożywczy klimat wpływał na powstawanie ugrupowań artystycznych czy też nieformalnych związków twórczych.
Twórczość Andrzeja Urbanowicza jest dziś inspiracją dla wielu artystów, bądź jego postawa zbiega się z niektórymi zjawiskami w sztuce. Tym samym na wystawie Dzieci światła podkreślona zostanie ciągłość wybranych wątków w polskim malarstwie.
Tytułowe Dzieci światła zostały zaczerpnięte z tekstu Andrzeja Urbanowicza: „Najdosłowniej jesteśmy dziećmi światła, choć nie zawsze o tym pamiętamy. Nawet, gdy jest go całkiem niewiele, ono jest najważniejsze. Posłańcem uczuć światła jest barwa”. Światło to witalizm (splendor solis), ale i buntownicza wiedza (lux).
Wystawa nie rości sobie jednak pretensji do obiektywnej diagnozy stanu współczesnego malarstwa, nie jest jej zadaniem tworzenie i udowadnianie chwilowego kierunku na użytek krytyki artystycznej. Traktuje medium malarstwa raczej ikonicznie niż technicznie, podkreślając ewentualnie jego energetyczną moc.
Przedstawia reprezentatywny wybór najważniejszych prac Urbanowicza z okresu psychodelicznego lat 70., słynne Czarne karty kręgu Oneiron, czy rzadko pokazywany, ale kultowy cykl Chaosu świętość niewyczerpalna, zestawiony z dziełami zaproszonych artystów, autonomicznie współtworzących ostateczny kształt wydarzenia.
Wystawa Dzieci światła pomyślana jest jako witalne spotkanie ujawniające różne napięcia egzystencjalne. Andrzeja Urbanowicza cechował, jak mawiał, „brak umiaru we wszystkim”. W ślad za tym, w sensie znaczeniowym, wystawa afirmatywnie traktuje o paradoksach między potrzebą seksualności a koniecznością śmierci, o obsesyjnym nienasyceniu, nadmiarze obrazu i przepełnieniu cierpieniem, akceptacji Chaosu, psychodelii i łasce snu, szacunku dla kiczu (zwłaszcza w dobie sztuki postinternetowej) i innych dróg poznania, żądzy narzucania rozkoszy i tortur, kolekcjonowaniu wrażeń oraz w końcu staje się sadycznym imperatywem aby „powiedzieć wszystko”. Urbanowicz pisał: „chaotyczne współistnienie obrazów, w gruncie rzeczy jest jak śniony na jawie sen”.
Ostatecznie, czy zamykam czy otwieram oczy, obrazy bezlitośnie się toczą…
Stanisław Ruksza, kurator wystawy
Wystawie towarzyszyć będzie katalog zaprojektowany przez Patrycję Orzechowską, autorkę identyfikacji wizualnej wystawy, z tekstami krytycznymi m.in. Stanisława Rukszy, Agnieszki Taborskiej i Dariusza Misiuny.
Przypisy
Stopka
- Osoby artystyczne
- Agnieszka Brzeżańska, Maciek Cholewa, Martyna Czech, Dominik Jałowiński, Michał Jankowski, Magda Moskwa, Izabela Ewa Ołdak, Patrycja Orzechowska, Aleka Polis, Agnieszka Polska, Marek Rachwalik, Maciek Salamon, Bartosz Zaskórski oraz Andrzej Urbanowicz (1938-2011)
- Wystawa
- Dzieci światła. 10. wystawa kuratorska Bielskiej Jesieni 2018
- Miejsce
- Galeria Bielska BWA, Bielsko-Biała
- Czas trwania
- 9.11–30.12.2018
- Osoba kuratorska
- Stanisław Ruksza
- Fotografie
- Krzysztof Morcinek
- Strona internetowa
- galeriabielska.pl
