„Druga jesień” w galerii Art Stations

Druga jesień, Karl Malich

Wystawa Druga jesień prezentuje cyrkulację idei, postaw artystycznych i etycznych związanych ze środowiskiem na przykładzie dwóch okresów. Pierwszy z nich to lata 60. i 70. XX wieku, które ukształtowały pojęcia „etyki środowiskowej” oraz „głębokiej ekologii”, przyniosły wzrost świadomości środowiskowej i jednocześnie rozkwit praktyk awangardowych w sztuce. Drugi to początek XXI wieku, z diagnozą potrzeby radykalnego przemyślenia antropocentrycznego podejścia do ekologii.

Druga jesień, galeria Art Stations, Poznań

Druga jesień, galeria Art Stations, Poznań

Druga jesień jest kolejną wystawą, dla której punkt wyjścia stanowią prace z Kolekcji Grażyny Kulczyk – tym razem jest to twórczość Karela Malicha, który z krajobrazu uczynił punkt wyjścia dla całości swoich poszukiwań artystycznych. Czech, obchodzący w tym roku dziewięćdziesiąte pierwsze urodziny, często odwołuje się do przedstawień i wspomnień najbliższego otoczenia z czasów dzieciństwa. Na pewnych etapach swojej twórczości ten sentymentalny pejzaż skrajnie redukował i upraszczał, by w innym czasie (jak np. w okresie „normalizacji”, silnie naznaczonym rozczarowaniem rzeczywistością), powrócić do jego odtwarzania lub projektować otoczenie na nowo.

Na wystawie po raz pierwszy zaprezentowano prace na papierze węgierskiego artysty Imre Baka ze zbiorów Grażyny Kulczyk. Jej kolekcja od niedawna regularnie wzbogaca się o kolejne dzieła artystów z Europy Środkowej i Wschodniej z lat 60. i 70., w szczególności prace – jak w przypadku Baka – z kręgu sztuki konceptualnej.

Druga jesień, galeria Art Stations, Poznań

Na wystawie można zobaczyć prace twórców podejmujących kwestie środowiska w sposób właściwy dla każdego z tych okresów. Znajdą się na niej z jednej strony prace artystów aktywnych w latach 60. i 70., pochodzących głównie z krajów Europy Wschodniej (Karel Malich, Rudolf Sikora czy Imre Bak), z drugiej – twórców współczesnych, urodzonych w latach 70. i tworzących w ostatniej dekadzie (Hubert Czerepok, Paul Chaney, Siri Hermansen, Tim Knowles i Oscar Tuazon). Wybór ten uzupełnia prezentacja praktyki Romana Signera.

Projekt stanowi przegląd nieoczywistych podejść do krajobrazu – jednego z banalniejszych, jak by się mogło wydawać, tematów w sztuce. Prezentuje m.in. postawy konceptualne względem krajobrazu, traktowanie natury jako studia artysty, podejmowanie zagadnień środowiskowych jako przejawu działań wolnościowych oraz poszukiwania alternatywy wobec, pokutującej w eko-sztuce, silnie antropocentrycznej perspektywy.

Druga jesień, prace Karela Malicha

Druga jesień, prace Paula Chaneya

W ramach Drugiej jesieni zaprezentowane zostały również prace Brytyjczyka Paula Chaneya, który bada cienką granicę między „zielonymi” utopiami a dystopicznymi scenariuszami survivalowców oraz Oscara Tuazona, chętnie odwołującego się do porażek tych pierwszych. Zobaczyć można najnowsze wideo Huberta Czerepoka Ekosystem, w którym porusza on problem przymusowych wywłaszczeń górali z polan i hal pasterskich na rzecz Tatrzańskiego Parku Narodowego w latach 60. XX wieku. Podobny obraz odromantycznionego świata przedstawia Szwajcarka Siri Hermansen, w swojej praktyce artystycznej badająca modele adaptacji i techniki przetrwania w przechodzących głębokie przemiany, współczesnych społeczeństwach. Jej filmy Chernobyl Mon Amour i Land of Freedom prezentują możliwe scenariusze rozwoju dla dwóch populacji, w odmienny sposób dotkniętych katastrofą (w pierwszym przypadku ekologiczną, w drugim – ekonomiczną).

Tytuł projektu pochodzi z wydanej na początku lat 80. powieści science fiction Wiktora Żwikiewicza, przedstawiającej globalny kryzys, u podstaw którego leżą anomalie pogodowe. Z kolei Żwikiewicz zaczerpnął go z opowiadania Druga jesień Brunona Schulza.

Druga jesień, galeria Art Stations, Poznań

Druga jesień, galeria Art Stations, Poznań

Karel Malich, Siedzę i obserwuję niebo, 1976