„Demonstracja neoplastyczna”
Demonstracja neoplastyczna była częścią antywojennego pochodu Wiosna nasza – pożegnanie zimy, wyzysku i wojny, organizowanego m.in. przez Miasto Jest Nasze i Otwarty Jazdów. 20 marca, przeszedł on ulicami Warszawy stanowiąc wyraz poparcia dla wolnej Ukrainy i gest solidarności z ofiarami imperialistycznej polityki Rosji. Idea, jaka stoi za Demonstracją neoplastyczną skupia się na próbie zaszczepienia pozytywnego języka wizualnego za pomocą dobrze znanych narzędzi z obszaru sztuki i jej historii. Neoplastycyzm wraz ze swoją paletą opartą na kolorach podstawowych i geometrycznych podziałach powszechnie jest kojarzony jako symbol sztuki nowoczesnej – eleganckie dzieło sztuki, które doskonale wygląda na białej ścianie apartamentu lub galerii. Drogie i dalekie od zaangażowania społecznego. Jednak pomysł, który zrodził się ponad sto lat temu w głowie Pieta Mondriana i Theo van Doesburga (twórców i propagatorów neoplastycyzmu) był radykalnie inny. Neoplastycyzm był radykalnym głosem przeciwko tragizmowi życia i zgubnemu sentymentowi ku przeszłości – był próbą wprowadzenia harmonii i uczucia, spojrzeniem w przyszłość i możliwość zbudowania lepszego świata. Takiego, w którym wojny i imperia są przeszłością, za którą nikt nie tęskni.
Ponad sto lat później królikokaczki – członkinie i członkowie nieformalnego sojuszu pracujących w sztuce i kulturze, który stoi za Demonstracją neoplastyczną – wyprowadzają na ulice kilkadziesiąt dzieł inspirowanych Mondrianem i van Doesburgiem. Przypominają o aktualności sztuki rodem z międzywojnia, pamiętając o sile obrazów. Tak, jak o nich przypominał lwowianin Henryk Streng/Marek Włodarski, malując cykl Demonstracja obrazów w latach 30., w którym dzieła sztuki są nieodłączną częścią protestu przeciwko czemuś i zarazem w jakiejś sprawie. Podobnie do postaci namalowanych przez Strenga/Włodarskiego osoby uczestniczące w pochodzie Wiosna nasza zabierają ze sobą prace, banery i transparenty. Ascetyczna paleta realizacji, która opiera się na bieli, czerni i podstawowych kolorach (czerwieni, żółci i błękicie) to nie tylko odwołanie do neoplastycznych idei, ale również czytelny sygnał solidarności z osobami z Ukrainy, a także Białorusi.
Ponad pięćdziesiąt dzieł powstałych na okoliczność Demonstracji neoplastycznej posłużyło nie tylko jako wizualna oprawa antywojennego przemarszu – po jego zakończeniu zostaną wymienione na darowizny na rzecz organizacji humanitarnych wspierających Ukrainę w obliczu putinowskiej agresji. Powstały we współpracy ze środowiskiem artystycznym z Białej Cerkwi, Charkowa, Czerwonogradu, Gdańska, Katowic, Kijowa, Krakowa, Lwowa, Poznania, Rejkiawiku, Torunia, Warszawy i Winnicy, a także – dzięki wkładowi uczennic i uczniów Liceum Plastycznego z Grudziądza. Koncepcja przenoszenia narzędzi sztuki do świata codziennego, która przyświeca organizatorom i organizatorkom Demonstracji neoplastycznej – królikokaczkom – to coś więcej, niż jałowe dyskusje na temat użyteczności sztuki. To kolejny rozdział historii solidarności, współpracy i oporu wobec agresji za pomocą niestandardowych, oddolnych narzędzi i kreatywności.
Marcowa równonoc, od której rozpoczynamy astronomiczną wiosnę (20 marca), to również rocznica niesławnej akcji spalenia kilku tysięcy zrabowanych dzieł, uznawanych przez nazistowską III Rzeszę za „sztukę zdegenerowaną”. Wśród twórców i twórczyń uznawanych za „zdegenerowanych” znalazł się także sam Mondrian i kilka osób, którym bliskie były idee neoplastycyzmu. Przekaz, jak i forma tych dzieł stały w sprzeczności z ideałami nazistów, które były zdecydowanie dalekie od wizji pokoju, współpracy i przyszłości wolnej od imperiów, militarnych zakusów i wyzysku. Jednak „nasza” wiosna to symboliczny początek nowego etapu i znak kiełkującej nadziei, które byłyby niemożliwe, gdyby nie solidarność pomiędzy różnymi środowiskami, społeczeństwami i podmiotami. Demonstracja neoplastyczna jest częścią tego głosu, który protestuje przeciwko wojnie, wyzyskowi i imperialistycznej agresji. Mówi o przyszłości, którą możemy zbudować tylko razem.
Kontakt w sprawie darowizn: demonstracjaneoplastyczna@gmail.com.
Przypisy
Stopka
- Osoby artystyczne
- Kongres Praktyk Postartystycznych
- Wystawa
- Demonstracja neoplastyczna
- Czas trwania
- 20.03.2022
- Fotografie
- Monika Bryk
