„Decyzje” Stuarta Brisleya w Galerii Studio

Decyzje to wystawa Stuarta Brisleya – brytyjskiego nestora sztuki performance, jednego z najbardziej radykalnych przedstawicieli tego nurtu na świecie.

W sklepie

O zwrocie performatywnym w polskiej sztuce pisze Karolina Plinta

Jest to pierwsza szeroka prezentacja jego twórczości w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem lat 70. i 80., i jego związków z polską sceną artystyczną. Nawiązuje do sześciodniowej brawurowej akcji Moments of Decision / Indecision, jaką Brisley wykonał w Galerii Studio na zaproszenie Józefa Szajny w 1975. Obaj twórcy poznali się wcześniej. Brisley przeczytał recenzję z pokazu ReplikiSzajny na Festiwalu w Edynburgu w 1972 w tygodniku „Observer”. Podczas stypendium w Berlinie przyjechał do Warszawy, odnalazł Szajnę przez Związek Polskich Artystów Plastyków i pokazał mu dokumentację swoich prac. Zaowocowało to dalszą współpracą z Galerią Studio, którą prowadził wtedy Andrzej Ekwiński. AkcjęMoments of Decision / Indecision ogłoszono jako Pokaz działania artystycznego. Była dużym ryzykiem dla obu stron: artysty i organizatorów.Działanie trwało sześć dni i było otwarte dla publiczności. Brisley wspinał się na ścianę, nago zanurzał się w farbach, stawał na głowie, malował nogami, tarzał się, pozostawiając ślady swoich gestów w przestrzeni galerii. Jego gesty były symboliczne, chciał zrobić coś niemożliwego: wspiąć się na mur berliński, przekroczyć żelazną kurtynę. Używał do tego farb w kolorze czarnym i białym, którymi malował własne ciało, zalewając sobie twarz i oczy, oślepiając się. Były dla niego odpowiednikiem czarno-białej, rozdzielonej rzeczywistości, a jego ciało postawione w ekstremalnej sytuacji, stawało się ciałem politycznym. Akcja została udokumentowana przez fotografa Leslie Haslama (wieloletniego współpracownika Brisleya) w kilkudziesięciu zdjęciach, których najważniejsze edycje znajdują się w kolekcji Tate w Londynie i Galerii Studio w Warszawie. Działanie to wywołało skandal artystyczny i polityczny – jego ślady można odnaleźć w komentarzach Normana Reddawaya, ówczesnego ambasadora Wielkiej Brytanii i urzędników brytyjskich, którzy domagali się relegowania artysty i przerwania jego pobytu w Polsce.

Stuart Brisley, „Decyzje”, widok wystawy

Stuart Brisley, „Decyzje”, widok wystawy

Stuart Brisley, „Decyzje”, widok wystawy

Stuart Brisley, „Decyzje”, widok wystawy

Stuart Brisley, „Decyzje”, widok wystawy

Stuart Brisley, „Decyzje”, widok wystawy

Stuart Brisley, „Decyzje”, widok wystawy

Stuart Brisley, „Decyzje”, widok wystawy

Stuart Brisley, „Decyzje”, widok wystawy

Na wystawie Decyzjepokazujemy (na fotografiach lub w filmach) także inne wielodniowe akcje artysty z lat 70., w których poddawał swoje ciało ekstremalnym działaniom. W 10 Daysgłodował przez dziesięć dni, częstując publiczność posiłkami podawanymi na stole podzielonym na dni tygodnia. Z kolei w Bath Workswycinał wiadomości z codziennych gazet, oblepiał nimi głowę i zanurzał ją w wodzie, doświadczając sensorycznej dezintegracji. W działaniu And for Today… Nothingprzez czternaście dni wchodził do wanny wypełnionej czarną farbą i brudną wodą, dopóki w łazience nie dokonał się proces gnicia sterty zgromadzonych przez niego podrobów. Kontynuacją tych działań była realizacja Arbeit Macht Freiw 1973.

W tym dwudziestominutowym filmie artysta wymiotuje i zanurza głowę w wodzie do utraty tchu, manifestując w ten sposób sprzeciw wobec Zagłady i radykalnego zła. Projekt Survival in Alien Circumstances polegał na kopaniu w ziemi dołu i budowaniu nad nim drewnianej konstrukcji do mieszkania. Został wymyślony na Documenta w Kassel w 1977 i był wypadkową dwóch najważniejszych praktyk Brisleya z tych lat: próby własnej cielesności oraz performance partycypacyjnego, odwołującego się do jego wcześniejszych doświadczeń z górniczego Peterlee Project. Na wystawie pokazujemy też Georgiana Collection – fikcyjną instytucję i kolekcję sztuki gromadzoną przez artystę w latach 1979–1986, kiedy mieszkał na ulicy Georgiana w Londynie, gdzie znajdowało się schronisko dla bezdomnych. Jak mówi Brisley, performance służy podważaniu obrazu społeczeństwa narzucanego nam przez instytucje. Dowodzi tego w przewrotnym dokumencie Being and Doingz 1984. Film zrealizowany przez Brisleya z Kenem McMullenem przedstawia subiektywną historię sztuki performance lat 70. i 80., z udziałem m.in. Iaina Robertsona, Zbigniewa Warpechowskiego, Jerzego Beresia, Tibora Hajasa, Natalii LL, Ewy Partum.

W dniu wernisażu artysta wystąpi z interwencją na dużej scenie Teatru Studio, odnosząc się bezpośrednio do kontekstu wystawy – czterdziestu lat historii dzielącej nas od jego ostatniego pobytu w Studio.