„CYRK” w Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego

Przedstawienia cyrkowe z udziałem treserów dzikich zwierząt, akrobatów i woltyżerów pobudzały wyobraźnię widzów odkąd możemy mówić o narodzinach nowożytnego cyrku, czyli od końca XVIII wieku. Widownia cyrkowa była miejscem prawdziwie egalitarnym. Zasiadali na niej przedstawiciele wszystkich klas społecznych, kobiety i mężczyźni, dorośli i dzieci. Cyrkiem zafascynowani byli również artyści. Inspirowała ich wolność i przekraczanie ludzkich możliwości, co obserwowali właśnie podczas przedstawień. Dla niektórych z nich był to powrót do beztroskich lat młodości, inni doceniali w formie cyrkowej możliwość ucieczki od formalizmu. Niektórzy artyści utożsamiali się z odrębnością cyrkowców, doceniając ich wyłamywanie się poza istniejące konwencje. Inni zachwycali się ich niemal nadludzką siłą, przeciwstawiającą się siłom natury.

widok wystawy „Cyrk”, fot. Bartosz Bajerski/Muzeum Rzeźby w Królikarni – oddział MNW

widok wystawy „Cyrk”, fot. Bartosz Bajerski/Muzeum Rzeźby w Królikarni – oddział MNW

widok wystawy „Cyrk”, fot. Bartosz Bajerski/Muzeum Rzeźby w Królikarni – oddział MNW

widok wystawy „Cyrk”, fot. Bartosz Bajerski/Muzeum Rzeźby w Królikarni – oddział MNW

Wystawa „CYRK” to efekt poszukiwań prowadzonych przede wszystkim w kolekcjach Muzeum Narodowego w Warszawie. W naszych zbiorach, zarówno nowoczesnych, jak i dawnych, mamy około stu obiektów o tematyce cyrkowej, nie licząc zbiorów Muzeum Plakatu w Wilanowie, gdzie jest aż 370 plakatów cyrkowych. Są to prace takich artystów, jak m.in.: Roman Cieślewicz, Ferdynand Léger, Jan Lenica, Leopold Lewicki, Max Liebermann, Jan Młodożeniec, Tymon Niesiołowski, Teresa Pągowska, Pablo Picasso, Henryk Tomaszewski, Witold Wojtkiewicz i Andrzej Wróblewski.

Włączając w przestrzeń wystawy „CYRK” prace współczesnych artystów (Alicja Bielawska, Norbert Delman, Rafał Milach), chcemy pokazać kontynuację wątków, powiązać przeszłość z teraźniejszością. Stworzyć pomost między czasem, kiedy cyrk był wyjątkowym, wyczekiwanym wydarzeniem a współczesnością, kiedy jest jedynie jedną w całym wachlarzu rozrywek.

widok wystawy „Cyrk”, fot. Bartosz Bajerski/Muzeum Rzeźby w Królikarni – oddział MNW

widok wystawy „Cyrk”, fot. Bartosz Bajerski/Muzeum Rzeźby w Królikarni – oddział MNW

widok wystawy „Cyrk”, fot. Bartosz Bajerski/Muzeum Rzeźby w Królikarni – oddział MNW

To, co cyrk oznaczał dla publiczności dawniej i to co znaczy dla nas obecnie, zostało ukształtowane po części przez osobiste doświadczenia, a po części też przez jego reprezentacje w sztuce i w literaturze. Tak powstał kulturowy mit cyrku. Cyrk to olśniewający, fantastyczny spektakl, gabinet cudów, teatr nieprawdopodobnego, a nawet niemożliwego, dający każdemu możliwość ucieczki od szarej rzeczywistości. Jednak trzeba pamiętać, że cyrk to nie tylko wyreżyserowane „numery”. To wspólne odczuwanie, wspólne wstrzymywanie oddechu, doświadczenie, które jednoczy widzów.

widok wystawy „Cyrk”, fot. Bartosz Bajerski/Muzeum Rzeźby w Królikarni – oddział MNW

widok wystawy „Cyrk”, fot. Bartosz Bajerski/Muzeum Rzeźby w Królikarni – oddział MNW

„CYRK” nie będzie tradycyjną wystawą, ale spektaklem, wypełnionym pokazami umiejętności zarówno cyrkowych, jak i artystycznych. Widz może się spodziewać prezentacji barwnej, przewrotnej, wieloznacznej. Wystawa – tak jak cyrk – będzie przeznaczona i dla dorosłych, i dla dzieci, do odbioru na wielu poziomach intelektualnego zaangażowania.