„Canti Espositi” w Galerii Sztuki Współczesnej w Opolu

W ramach wystawy zaprezentowanych zostanie siedem prac artystów współczesnych, które w rozmaity sposób odnoszą się do zjawiska amplifikacji. Podstawową strukturę wystawy tworzą trzy główne pomieszczenia opolskiej galerii, w których umieszczone są prace Cathy van Eck, Konrada Smoleńskiego i Łukasza Sosińskiego. Na co dzień autonomiczne prace artystyczne, od święta będą także trzema „scenami” festiwalu na wzór scen dużych festiwali muzycznych – „artystycznymi systemami nagłośnienia” występów muzyków i performerów. Trzy „sceny” będą się od siebie wyraźnie różnić, tak jak różnią się same prace artystów – od monumentalnej, rozelektryzowanej rzeźby Konrada Smoleńskiego zbudowanej z gigantycznych modułów głośnikowych przez subtelnie grającą relacjami między dźwiękiem, tekstem i rzeźbą instalację Łukasza Sosińskiego do filigranowych syren Cathy van Eck nawiązujących do przednowoczesnych sposobów nagłaśniania dźwięku. W trzy główne sceny wkomponowane są kolejne prace, w których można widzieć i słyszeć mini-traktaty na tematy ewokowane przez różne aspekty przenoszenia i wzmacniania dźwięku. Praca Sebastiana Buczka jest jedyną, która o nagłośnieniu mówi w sposób niemy. Głos z głośnika Vladana Radovanovic’a na odwrót – jest jedyną pracą, która w swej oryginalnej wersji nie posiada korelatu obiektowego poza taśmą, na której była zarejestrowana. Z kolei prace Łukasza Rodziewicza i Gizeli Mickiewicz wykorzystuąc różne sposoby amplifikacji nawiązują do zjawiska głosu wewnętrznego.

Koncerty, performensy, warsztaty, słuchowiska radiowe i filmy pojawiające się w tym krajobrazie głośników w kolejne weekendy trwania wystawy tworzą coś więcej niż tylko program towarzyszący. Bardziej niż towarzyszą wystawie, eksplorują prace, które się na nią składają; wyprowadzają je z ich pierwotnego zastosowania za pomocą rozmaitych form muzycznych – najsmutniejszych piosenkek świata (Marc Marcovic), eksperymentalnych imprez (Jealousy Party), muzyki elektronicznej z głosem w centrum (Stíne Janvin Motland), performensów dźwiękowych (Áine O’Dwyer) czy współczesnej opery (Piotr Kurek). Ponadto, program wydarzeń jest komentarzem na temat natury amplifikacji i piosenek, a przede wszystkim – ich wzajemnych relacji. W pewnym sensie jest dodatkowym tekstem kuratorskim oprowadzającym po wystawie.

Performans Aine O’dwyer, fot. Patrycja Kucik

Łukasz Rodziewicz, „Pogoda mowy”, instalacja, fot. Maciej Węgrzyn

Sebastian Buczek, obiekt, fot. Maciej Węgrzyn

Konrad Smoleński, „Ataraxy”, instalacja, fot. Maciej Węgrzyn

Cathy Van Eck, „Hearing Sirens”, instalacja, zdjęcie z wystawy, fot. Maciej Węgrzyn

Łukasz Sosiński, „Gdy stereo zginie, będzie koniec świata”, instalacja, fot. Maciej Węgrzyn

Jednym z centralnych punktów programu jest prezentowany w pierwszy weekend po otwarciu performens Erika Büngera pt. The Third Man. Opowiada on o szczególnym etapie w historii piosenek, który narodził się wraz z reprodukcją techniczną. Piosenka jako „earworm”, piosenka jako wirus w naszych głowach, piosenka jako mnemotechnika, piosenka jako zetknięcie z nieobecnością, piosenka jako element budowy pokoleniowych tożsamości, piosenka jako znakomite narzędzie budowania kultu jednostki czy tożsamości wspólnoty – wszystko to poza performensem szwedzkiego artysty pobrzmiewa także w klasycznym filmie Baldessari sings Sol LeWitt, w którym znany artysta śpiewa traktat na temat sztuki konceptualnej Sola LeWitta. W pewnym sensie rewersem tej ironicznej wiary w popularyzatorską moc piosenki są z kolei prace Susan Philipsz i Douglasa Gordona, którzy w bezpretensjonalny śpiewają przeboje Davida Bowie i Lou Reeda. Akcenty kładzione na społeczne funkcje piosenek znajdują swe uzupełnienie w innych pracach, które są badaniem ich kulturowo definiowanych granic – od historycznych nagrań pieśni wielorybów Rogera Payne’a do melodii rodzących się z niedoskonałości rowków wyciętych w płytach winylowych przez Sebastiana Buczka. Wreszcie, istotna rola w programie przypada radiu i muzyce konkretnej – dziedzinom, które odpowiedzialne są za odcieleśnienie dźwięku, zwłaszcza głosów. Stworzyły one swoistą ontologię dźwięku z głośnika, która zawładnęła w ostatnim stuleciu naszą świadomością i stworzyła nowe sposoby słuchania. Ontologia ta rozwija się nieustannie, co znakomicie pokazują ostatnie prace Gregory Whiteheada czy Alessandro Bosettiego na równi z obecnym już całkiem powszechnie w naszej świadomości głosem Siri.