SZUM
SZUM Wspieraj nas!
  • Działy
    • News
    • Krytyka
    • Rozmowy
    • Do zobaczenia
    • Na dobry początek
    • Eseje
    • Kwartalnik
    • Patronite
  • Archiwum
  • Podcast
  • Redakcja
  • Sklep
Piszemy o sztuce z całej Polski. Komentujemy najważniejsze wydarzenia, dowartościowujemy marginesy, dajemy głos osobom twórczym i specjalistom. Pomóż nam w robieniu SZUMU.
Wspieraj nas!
Newsletter Szumu
co piątek w Twojej skrzynce!
Do zobaczenia 04.03.2022 2 min

„Boginie i wojownicy: 100 lat do Mariji Gimbutas” w Litewskim Muzeum Narodowym

Redakcja
udostępnij — facebook   twitter/x   link
pobierz .pdf
„Boginie i wojownicy”, Litewskie Muzeum Narodowe, fot. S. Samsonas

Otwarta w Domu Historii – części Litewskiego Muzeum Narodowego – wystawa Boginie i wojownicy opowiada o Marij Gimbutas (1921–1994), najsłynniejszej litewskiej archeolożce oraz jej badaniach naukowych.

Odwiedzający wystawę poznają dwie podstawowe hipotezy badaczki dotyczące rozwoju i tożsamości kultury europejskiej, które przyniosły jej światowe uznanie i dały początek nowym ruchom akademickim i społecznym.

Marija Gimbutas jeździ na mule w Segesta na Sycylii w 1962 r., fot. archiwum rodzinne M. Gimbutas, przekazane przez jej córkę Živilė Gimbutaitė
„Boginie i wojownicy”, Litewskie Muzeum Narodowe, fot. S. Samsonas
„Boginie i wojownicy”, Litewskie Muzeum Narodowe, fot. S. Samsonas
„Boginie i wojownicy”, Litewskie Muzeum Narodowe, fot. S. Samsonas
„Boginie i wojownicy”, Litewskie Muzeum Narodowe, fot. S. Samsonas
„Boginie i wojownicy”, Litewskie Muzeum Narodowe, fot. S. Samsonas
„Boginie i wojownicy”, Litewskie Muzeum Narodowe, fot. S. Samsonas
„Boginie i wojownicy”, Litewskie Muzeum Narodowe, fot. S. Samsonas

8000 lat temu pierwsi rolnicy zaczęli rozprzestrzeniać się w południowo-wschodniej części Europy, sprowadzając swoją wiedzę, zwyczaje, zasady koegzystencji i zwierzęta domowe z Bliskiego Wschodu. Po ich przystosowaniu się do warunków naturalnych i nawiązaniu kontaktów ze społecznościami myśliwych-rybaków, na obszarze od Grecji po region karpacki zaczęła rozwijać się wyjątkowa kultura – nazwana przez Mariję Gimbutasa Starą Europą. Chociaż charakteryzowała ją różnorodność sztuk i technologii, widoczne były również jej cechy wspólne: duże osady, które istniały przez wieki; specjalizacja w ceramice, metalurgii i różnych innych rzemiosłach; handel, a nawet podstawy pisania. Niemniej jednak najważniejsze było to, że życie tego społeczeństwa opierało się na kulcie bogiń, dominowała religia Bogini.

Rzeźba antropomorficzna z cmentarza Durankulak, Bułgaria 5 pne. (fot. A. Baltėnas, Litewskie Muzeum Narodowe)
Rzeźba antropomorficzna z cmentarza Durankulak, Bułgaria 5 pne. (fot. A. Baltėnas, Litewskie Muzeum Narodowe)

Cywilizacja ta zakończyła się 6000 lat temu, gdy ludzie kultury Kurgan zaczęli przybywać ze stepów. Byli to pasterscy nomadzi uzbrojeni w sztylety, siekiery i łuki, identyfikowani z ich specyficznych zwyczajów pogrzebowych, tj. chowania swoich bliskich w kurhanach – kurhanach. Rozpowszechniony przez nich język indoeuropejski, tradycje patriarchalne i trójstronne postrzeganie świata stanowią integralną część fundamentów współczesnej kultury europejskiej.

„Boginie i wojownicy”, Litewskie Muzeum Narodowe, fot. S. Samsonas
„Boginie i wojownicy”, Litewskie Muzeum Narodowe, fot. S. Samsonas
„Boginie i wojownicy”, Litewskie Muzeum Narodowe, fot. S. Samsonas
„Boginie i wojownicy”, Litewskie Muzeum Narodowe, fot. S. Samsonas
Honda Prelude – auto którym poruszała się Marija Gimbutas podczas pobytu w USA

 

Na wystawie hipotezy Mariji Gimbutas określające europejską transformację kulturową ilustrowane są jej znaleziskami archeologicznymi, na których badaczka pracowała. Te wyjątkowe eksponaty przybyły na Litwę – do Domu Historii – z osiemnastu różnych europejskich muzeów i instytucji.

Równie ważna jest trzecia część wystawy. Koncentruje się ona na osobowości Mariji Gimbutas – kobiecie, która uciekła się z Litwy przed sowiecką okupacją, która zniosła trudy migracji, ale nigdy nie zaniedbała swoich marzeń i została światowej sławy uczoną. Jej życie to historia absolutnie niezwykła.

Przypisy

Stopka

Wystawa
Boginie i wojownicy: 100 lat dla Mariji Gimbutas
Miejsce
Dom Historii - oddział Litewskiego Muzeum Narodowego
Czas trwania
23.09.2021-13.03.2022
Strona internetowa
lnm.lt/en/
Indeks
Lietuvos nacionalinis muziejus Litewskie Muzeum Narodowe Marija Gimbutas

Najczęściej czytane

1
Krytyka 04.07.2025

Pejzaże, opowieści. O filmach Anki i Wilhelma Sasnalów

Portret Mateusz Górniak
2
Eseje 04.07.2025

Cynizm – czyli jak uciec przed kontekstem

Portret Łukasz Białkowski
3
Na Dobry Początek 30.06.2025

30 czerwca – 6 lipca

Redakcja
4
News 08.07.2025

Daniel Muzyczuk dyrektorem Muzeum Sztuki w Łodzi

Redakcja
5
Na Dobry Początek 07.07.2025

7–13 lipca

Redakcja
6
Do zobaczenia 01.07.2025

„Memory Palace” w Galerii HOS

Redakcja

Newsletter Szumu
co piątek w Twojej skrzynce!

REKLAMA
Piszemy o sztuce z całej Polski. Komentujemy najważniejsze wydarzenia, dowartościowujemy marginesy, dajemy głos osobom twórczym i specjalistom. Pomóż nam w robieniu SZUMU.
„Boginie i wojownicy: 100 lat do Mariji Gimbutas” w Litewskim Muzeum Narodowym — SZUM
REKLAMA
Logo: SZUM

Magazyn SZUM

Fundacja Kultura Miejsca
Wydział Badań Artystycznych i Studiów Kuratorskich
Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
ul. Wybrzeże Kościuszkowskie 39
00-347 Warszawa

redakcja@magazynszum.pl

ISSN 2956-817X

Media społecznościowe

  • facebook
  • instagram
  • spotify
  • apple podcasts
  • podcast RSS

Wspieraj nas!

Polityka prywatności

Kontakt

Przeszukaj SZUM

‹ › ×

    ‹ › ×
      Nasz serwis korzysta z cookies w celu analizy odwiedzin.
      Zapoznaj się z naszą polityką prywatności