„And the door was kicked open again” Michała Knychausa i Uli Lucińskiej w galerii Futura
Podobnie jak w przypadku zbiorowej wystawy Listening to Voices, punktem wyjścia dla And the door was kicked open stała się historia rozwoju i upadku przemysłu cukrowego w Europie Środkowej. Temat ten ilustruje dobitnie dynamikę sił i działanie systemów opresji powiązanych z rozwojem przemysłowym, a także radykalne zmiany we własności środków produkcji, jakie dokonały się w Europie drugiej połowy XX w.
Cukrownie, jako jedne z kluczowych zasobów w środkowoeuropejskiej gospodarce, w ciągu kilku dekad zostały w znacznej większości przejęte przez większe spółki z Europy Zachodniej. W celu uzyskania bądź utrzymania monopolu, celowo ograniczały one miejscową produkcję, zamykając fabryki i zamieniając przemysł cukrowniczy w rynek eksportowy.
Przywołując tę historię dziś, widzimy nie tylko, jak rozciąga się ona na inne sektory przemysłu i gałęzie gospodarki – odzwierciedla ona także zmianę systemów ekonomicznych na poziomie globalnym, ewolucję późnych stadiów kapitalizmu, globalizacji oraz nowe strategie i kody kolonizacji. O ile zbiorowa wystawa Listening to Voices bada możliwości odwrócenia bądź zaburzenia biegu historii poprzez dekolonizację naszej przyszłości, tak autonomiczna instalacja Uli Lucińskiej i Michała Knychausa jest raczej interpretacją natury samej Historii, widzianej jako cykl nieodwracalnych i nieskończonych powtórzeń, pozwalających nadziei kiełkować wyłącznie na bazie błędów i zaburzeń w owym cyklu, poprzez indywidualne historie oporu i niezłomności.
Duet artystów zbudował wewnątrz galerii instalację inspirowaną przemysłową maszynerią, jednak choć ciężkie łuki obejmują i zawężają przestrzeń, metaliczna architektura jest zarazem na swój sposób „kolonizowana” przez elementy organiczne, które zdają się podważać jej solidność i niewzruszoność. Kwiatowe rzeźby ze skóry z odzysku (same będące kolejnym przykładem transformacji materii w ramach procesu konstruowania wystawy) wyrastają z ziemi przebijając solidne blaty stołów (Anitya), kwestionując niepodważalność dominacji technologii za pomocą powolnego, lecz uporczywego instynktownego redystrybuowania sił. Podobne podejście odnajdziemy w cyklu Thistle Mirrors, w którym motyw ostów wycięty został w lustrzanych stalowych powierzchniach wiszących reliefów. „Osty, ze swoimi charakterystycznymi kolczastymi liśćmi, znane są jako jedne z roślin o najlepszych zdolnościach adaptacyjnych, zdolnych przetrwać w trudnych warunkach środowiskowych. I faktycznie, często porastają one postindustrialne tereny i ruiny opustoszałych budynków”, wyjaśniają artyści.
Jeśli jednak powolne odzyskiwanie przestrzeni przez organiczne i przypadkowe struktury interpretować można jako potencjalną zmianę materialnej rzeczywistości, metaliczne łuki – jedyny monumentalny element w tej przestrzeni – a także różnego rodzaju lustra zawieszone na każdej ze ścian sugerują, że tocząca się tutaj walka o władzę nie jest krótkotrwała. Łuki powtarzają się według motywu, który wychodzić ma poza ograniczoną przestrzeń galeriim tworząc potencjalnie nieskończony „Pasaż”, z którego nie ma łatwej drogi ucieczki. Historia faktycznie powtarza własne metamorfozy i stadia przejściowe, równoważąc siły tak, że żadna z nich nigdy do końca nie przegrywa, ale i nigdy też z pewnością nie triumfuje.
Caroline Krzyszton
Przypisy
Stopka
- Osoby artystyczne
- Michał Knychaus, Ula Lucińska
- Wystawa
- And the door was kicked open again
- Miejsce
- Galeria Futura, Praga
- Czas trwania
- 16.01–30.04.2021
- Osoba kuratorska
- Mira Keratová, Caroline Krzyszton
- Fotografie
- dzięki uprzejmości galerii Futura
- Strona internetowa
- futuraprague.com
