9-15 listopada
Witamy w drugim lockdownie, czas wrócić do zwiedzania zza monitora – w większości przypadków, istnieją bowiem galerie, które niczym osada nieugiętych Galów stawiająca opór najeźdźcom znajdują sposoby na pozostanie aktywnymi w trybie analogowym. Galeria Leto na przykład jako „działalność gospodarcza prowadząca sprzedaż detaliczną artykułów nieżywnościowych” wciąż daje możliwość nadrobienia wystawy Wojciecha Ireneusza Sobczyka otwartej w czasie WGW.
Tymczasem galeria Centrala w Poznaniu, korzystając ze sprzyjających warunków lokalowych, najnowszą wystawę Licking War Wounds Andrii Dostlieva i Lii Dostlievy, otwieraną jutro (10.11), prezentować będzie nie tylko online, ale i fizycznie – przez galeryjną witrynę. Tytułowy projekt to realizowana przez dwoje ukraińskich artystów od 2016 roku długofalowa praca na temat traumatycznej, wojennej pamięci. Punktem wyjścia stała się dla niej lampa solna w kształcie czołgu – w słynącym z kopalni soli Bachmucie na wschodzie Ukrainy wzór ten pojawił się w pamiątkarskim sklepie przed kilkoma laty, po wyzwoleniu miasta przez armię ukraińską. Wizualną reprezentacją społecznego przepracowywania wojennej traumy staje się dla artystów proces dosłownego i skrupulatnie dokumentowanego „lizania ran” pod postacią solnego czołgu.
Jeszcze dziś (9.11) wystartuje sieciowy projekt Galerii Foksal zatytułowany #LasRzeczy, kuratorowany przez Katarzynę Krysiak i rozpoczęty już w pierwszej, kwietniowej fazie lockdownu. Jego tytuł nawiązuje do szlacheckich kronik domowych, z łacińska zwanych silva rerum, podobnie jak one przyjmując formę dość pojemnego, otwartego zbioru. Projekt będzie więc stale rozrastać się w trudnych do przewidzenia kierunkach, a prezentowane w ramach niego prace, autorstwa m.in. Norberta Delmana, Katyi Shadkovskiej czy Kuby Dąbrowskiego, nie będą połączone żadną narzuconą odgórnie tematyką czy formą – choć siłą rzeczy znaczna część z tych prezentowanych na starcie odnosić się będzie do uniwersalnego doświadczenia przymusowej izolacji.
Andrii Dostliev, Lia Dostlieva, Licking War Wounds, 2016-obecnie, Galeria Centrala
Online można sobie też częściowo zrekompensować ograniczenie wycieczek na tegoroczne międzynarodowe imprezy, jak Biennale Architektury w Tbilisi. W programie jego tegorocznej edycji, organizowanej pod hasłem What do we have in common? znalazł się jeden polski projekt, przygotowany przez dwie młode architektki Annę Nauwaldt i Aleksandrę Zawistowską we współpracy z reporterką i tłumaczką Stasią Budzisz, autorką książki Pokazucha. Na gruzińskich zasadach. Przygotowany przez nie projekt Dostroyka – Completion to ogólnodostępna platforma internetowa odnosząca się do gruzińskiego, ale nieobcego i w polskim kontekście problemu nieistniejącej przestrzeni wspólnej. Cyfrowy model typowego tbiliskiego bloku jest gotowy do “zamieszkania” przez użytkowników i aktualizuje się w czasie rzeczywistym zgodnie z decyzjami kolejnych odwiedzających.
W odpowiedzi na nowe ograniczenia Zachęta rozkręca natomiast program Zachęta online 2.0. Wśród najbliższych propozycji stołecznej instytucji warto zwrócić uwagę na dyskusję Języki radykalnej wrażliwości, która streamowana będzie na Facebooku Zachęty w piątek (13.11). O wpływie języka na rzeczywistość, pogłębianiu za jego sprawą z jednej strony bliskości, a z drugiej podziałów, języku inkluzywnym i języku wykluczającym rozmawiać będą Liliana Piskorska, Margaret Amaka Ohia-Nowak i Agnieszka Róż.
Dzień później (14.11) wrocławski OP ENHEIM zorganizuje debatę online poświęconą Stolpersteine, nazywanych po polsku „kamieniami pamięci”, czyli niewielkim pomnikom ofiar nazizmu wmurowanym w bruk przed ich domami. Ich idea narodziła się stosunkowo niedawno, bo w latach 90., z inicjatywy Guntera Demniga, ale do dziś w całej Europie znalazło się ich już ponad siedemdziesiąt tysięcy. W Polsce koncept ten jeszcze nie zdążył się upowszechnić, nie bez powodu jednak dyskusję z udziałem Ramony Bräu, Mikołaja Grynberga i Anny Makówki-Kwapisiewicz prowadzoną przez Agatę Ganiebną zorganizuje właśnie OP ENHEIM, bowiem zgodnie z planem wkrótce znaleźć się przed nim mają Stolpersteine z nazwiskami żydowskich mieszkańców dawnego Domu Oppenheimów.
Artystom i artystkom przypominamy natomiast o przedłużonym open callu do Relacji Online, organizowanych przez Mazowiecki Instytut Kultury. Proponowane w jego ramach wirtualne i interaktywne projekty powinny oscylować wokół trzech przewodnich haseł, czyli relacji, komunikacji i empatii, a nowy deadline na ich zgłaszanie upływa za tydzień, 16 listopada.
