14-20 września
Bytom
Po przeznaczonej zdecydowanie dla dorosłych widzów wystawie Martyny Czech, bytomska Kronika powraca dla równowagi do projektów skierowanych głównie do młodszych odbiorców. W sobotę (19.09) otworzy się w niej edukacyjna wystawa Zobacz Słońce zamkniętymi oczami, na której znajdą się prace stworzone podczas warsztatów z dziećmi i młodzieżą przez takich artystów i artystek jak Maciej Cholewa czy Elżbieta Jabłońska. Motywem przewodnim ich wszystkich będzie podróż w kosmos i eksploracja jego odległych zakątków, potraktowana jako okazja zarówno do popularyzowania wiedzy z kategorii astronomii, jak i pobudzania wyobraźni za pomocą sztuki.
Gdańsk
Dwa otwarcia nowych wystaw czekają nas w ten piątek (18.09) w Gdańsku. Kuratorowane przez Andrzeja Zagrobelnego Stojąc obok w Gdańskiej Galerii Miejskiej prezentować będzie prace czterech artystów, dla których sztuka była i jest doświadczeniem granicznym i pozwalającym poprzez samego siebie poznać to co na zewnątrz. Zobaczymy więc autotematyczne, skupione na języku malarskim obrazy Jarosława Baucia, metafizyczne i ekspresyjnie dziurawione płótna Jacka Sempolińskiego, akcjonistyczną twórczość Hermanna Nitscha oraz znajdujące się na przeciwnym kulturowo-emocjonalnym biegunie medytacyjne prace Kojiego Kamojiego.
W Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia tego samego dnia otworzy się wystawa Victorii Vesny Noise Aquarium, dotycząca zanieczyszczenia oceanów, choć nie w formie plastikowej pacyficznej wyspy śmieci, a mniej namacalnego zanieczyszczenia generowanymi przez człowieka falami dźwiękowymi. Artystka koncentruje się przy tym na jednym kluczowym, choć często niezauważanym wycinku morskich ekosystemów, czyli planktonie. We współpracy ze sztabem naukowców i animatorów Vesna przygotuje w Łaźni quasi-akwarium, w którym mikroorganizmy powiększone zostaną do rozmiarów wielorybów.
Fot. Tomasz Michalowski, dzięki uprzejmości Biura Wystaw Artystycznych w Jeleniej Górze
Gdynia
Siódmej już odsłony doczeka się w ten piątek (18.09) organizowany przez Muzeum Miasta Gdyni cykl Polskie Projekty Polscy Projektanci. Jego bohaterem będzie tym razem postać wyjątkowa nie tylko ze względu na dorobek, ale też związek z samym miastem – przedwcześnie zmarły przed pięcioma laty Janusz Kaniewski, autor wielu wybiegających w przyszłość projektów motoryzacyjnych, a także współtwórca Gdynia Design Days i doradca prezydenta Gdyni w sprawie estetyki miasta. W duchu projektowej twórczości Kaniewskiego, wystawa stawiać będzie pytania o moc sprawczą projektowania i zawartą w nim wizję przyszłości.
Jelenia Góra
Indywidualna wystawa Tomasza Michałowskiego – fotografa, absolwenta i wykładowcy łódzkiej filmówki oraz operatora filmowego mającego na koncie ponad setkę dokumentów i kilka fabuł – otworzy się w piątek (18.09) w jeleniogórskim BWA. Logos i mit w fotografii prezentować będzie poszukiwania Michałowskiego w polu fotografii krajobrazowej, którą cechuje w jego wydaniu analityczne, naukowe podejście, a jednocześnie wykraczanie poza samą rejestrację w stronę subiektywnych pejzaży odnoszących się do samej istoty natury.
Lublin
Z nowym cyklem wystaw wystartuje w ten piątek (18.09) Galeria Labirynt. Powiększenie prezentować będzie prace artystów i artystek związanych z Lublinem; w pierwszej odsłonie będą to Edna Baud, Jakub Ciężki i Małgorzata Pawlak. To oczywiście nie pierwszy skupiony na lokalnym środowisku projekt lubelskiej galerii, jednak wyrastający z refleksji nad wyzwaniami stawianymi przez realia pandemiczne nowy cykl jest o tyle wyjątkowy, że nie tylko prezentować będzie dorobek związanych z miastem twórców, ale też stanie się okazją do tego, by ich prace kupić.
Poznań
Po MSN-owskim Wieku półcienia w tym tygodniu czeka nas otwarcie drugiej z opóźnionych przez pandemię tegorocznych wystaw proponujących nowe spojrzenie na kwestie środowiskowe. Magiczne zaangażowanie, które będzie można oglądać w poznańskim Arsenale od piątku (18.09), zaproponuje narrację osnutą wokół trzech przeplatających się wątków: aktywizmu, animacji i tytułowego magicznego zaangażowania.
Ustka
Wokół tematyki kryzysu klimatycznego i oddziaływania człowieka na środowisko krąży także projekt Biały szum Pameli Leończyk, który artystka zaprezentuje w środę (16.09) online w ramach swojej rezydencji w Centrum Aktywności Twórczej w Ustce. Jako że rezydencja odbywa się nad morzem, to ono będzie stanowić ramę dla instalacji wykorzystującej dźwięki fal i nadmorskich ptaków oraz nagrania wody, nieba, światła i cienia, a towarzyszyć jej będą zarejestrowane rozmowy z mieszkańcami Ustki.
Warszawa
W Salonie Akademii od jutra (15.09) będzie można oglądać wystawę Tomasza Milanowskiego i Sławomira Ratajskiego Malarstwo radykalne. Poszukiwania obojga artystów, choć odmienne formalnie, skupione są w obu przypadkach na wykorzystywaniu właściwości samej farby, jej płynności, gęstości i lepkości, a także nawiązują do malarstwa wieku XX, od koloryzmu, przez informel, po malarstwo materii.
W tym tygodniu rozpoczyna się też tegoroczna edycja Warszawskiej Jesieni, której towarzyszyć będą też wydarzenia galeryjne. Już jutro (15.09) w Galerii XX1 otworzy się realizowana przy współpracy MCSW Elektrownia w Radomiu monograficzna wystawa Andrzeja Mitana VII Performance na dźwięki / Hommage à Andrzej Mitan, na której znajdzie się dokumentacja z jego wystąpień performatywnych i koncertów, wydawnictwa, obiekty, a także animacje poświęcone jego twórczości. W kolejnym tygodniu czeka nas z kolei koncert i seria performansów dźwiękowych w ramach wystawy.
Warszawskiej Jesieni towarzyszyć będzie również wspólna wystawa Karoliny Breguły i Karla Salzmanna w Austriackim Forum Kultury. Kuratorowane przez Stanisława Welbela Podźwięki otworzą się w czwartek (17.09) i gromadzić będą prace obojga artystów, w których pojawiają się obiekty nierozerwalnie związane z dźwiękiem, nawet jeśli występują w nich jako nieużywane. Tytuł wystawy odnosi się do takich właśnie niemych obiektów, które mogą stać się nośnikami wybrzmiałego dźwięku.
Podwójna wystawa, oparta tym razem na dialogu międzypokoleniowym, otworzy się też w środę (16.09) w Galerii Studio. Kudlicka/Gołkowska prezentować będzie prace dwóch tytułowych artystek, które wchodzą z sobą w wielopoziomowe relacje, choć same twórczynie nigdy nie miały okazji spotkać się bezpośrednio. Wanda Gołkowska, jedna z kluczowych postaci wrocławskiej i krajowej neoawangardy, była jedną ze współtwórczyń polskiej sztuki konceptualnej, choć nigdy nie zrezygnowała zupełnie z malarstwa i rysunku, które stało się dla niej polem eksperymentów. Marlena Kudlicka urodziła się w momencie, gdy sztuka konceptualna przeżywała swój rozkwit i to właśnie z niej w dużej mierze wyrasta.
Jednym z ważniejszych zeszłorocznych kulturalnych towarów eksportowych znad Wisły była prezentowana w Musée du Louvre-Lens, północnofrancuskim oddziale Luwru wystawa polskiego malarstwa XIX i początku XX wieku. Teraz zobaczymy jej drugą odsłonę na rodzimym gruncie – Polska. Siła obrazu otworzy się w czwartek (17.09) w warszawskim Muzeum Narodowym. Jej narracja koncentrować się będzie przede wszystkim na dziewiętnastowiecznym postrzeganiu społecznej roli artysty, w tym m.in. znaczenia malarstwa w kształtowaniu świadomości narodowej.
Tego samego dnia (17.09) warto wybrać się ponownie na Osiedle Jazdów – niedawno miała tam miejsce druga edycja Warsaw Preview, a w tym tygodniu w jednym z domków fińskich, w którym mieści się siedziba grupy Państwomiasto, otworzy się wystawa Nieprawidłowości. Krążyć ona będzie wokół idei ciała jako mikrokosmosu, przyglądając się jednocześnie tytułowym nieprawidłowościom w relacjach pomiędzy człowiekiem a planetą.
Joanna Piotrowska, Vital points I, 2019, dzięki uprzejmości Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki
W Zachęcie czeka nas kolejna po wystawie Moniki Sosnowskiej monograficzna ekspozycja poświęcona twórczości jednej z najbardziej rozpoznawalnych współczesnych polskich artystek. W piątek (18.09) otworzy się Zaduch Joanny Piotrowskiej, pierwsza w kraju przekrojowa wystawa fotografki. Jej tytuł odnosi się do dość wczesnego cyklu Frowst, który zainicjował błyskawiczną międzynarodową karierę Piotrowskiej, obok niego na wystawie zobaczymy jednak także szereg nowszych prac, w tym najnowszą serię dokumentującą klatki i wybiegi dla zwierząt w ogrodach zoologicznych aranżowane na wzór ludzkiej architektury mieszkalnej.
Przy okazji przypominamy też o trwającym naborze do kolejnej, szóstej edycji konkursu ±∞Zachęta, organizowanego przez Fundację Gessel. Prace magisterskie można nadsyłać jeszcze do 10 października.
Końca dobiegają również dwa open calle organizowane przez Fundację Katarzyny Kozyry we współpracy z MeetFactory, Easttopics i słowackim Björnsonova. To ostatni dzwonek przede wszystkim dla kuratorek, które chciałyby wziąć udział w projekcie Secondary Archive, do którego nabór kończy się już jutro (15.09). Jego celem jest opracowanie informacji na temat trzech pokoleń artystek z Europy środkowej, ich odkrycie, reinterpretacja i promocja. Do końca miesiąca potrwa natomiast nabór w ramach tego samego projektu skierowany do samych artystek, reprezentujących najmłodsze ujęte w nim pokolenie, a więc urodzonych po 31 grudnia 1989 i związanych z jednym z krajów wyszehradzkich.
Po programowym powrocie do młodości w Galerii Promocyjnej zobaczymy w ten piątek (18.09) dla równowagi wystawę dwóch fotograficznych klasyków – Tadeusza Rolke i Chrisa Niedenthala. Sąsiadka. Komentarz powracać będzie po niemal dwudziestu latach do Sąsiadki z Zachęty, odnoszącej się do inicjujących dyskusję o mordzie w Jedwabnem książki Jana Tomasza Grossa i filmu Agnieszki Arnold. Kuratorki wystawy, Katarzyna Sagatowska i Monika Szewczyk-Wittek, sięgają do archiwów obu fotografów, których łączy także doświadczenie emigracji i obcości, choć w różne strony i w różnych okolicznościach, poszukując w owych archiwach właśnie odpowiedzi na pytanie o to, kim jest inny.
Ostatni raz prace Dominiki Kowyni na solowej wystawie w Warszawie widzieliśmy podczas WGW dwa lata temu, teraz związana z Katowicami malarka powróci z indywidualnym pokazem w Galerii Foksal. Wąskie przejście swój tytuł zawdzięcza jednemu z najnowszych płócien Kowyni, w którym powracają rozwijane przez artystkę wątki przemijalności i rozpadu, eksplorowane na kilku poziomach, od osobistego po społeczny i planetarny.
Mimo nieustępującej pandemii, odpowiednio wyekwipowane w środki ochronne dzieci wrócić mogą nie tylko do szkół, ale i muzeów. W tę sobotę (19.09) skierowana do młodych widzów wystawa otworzy się nie tylko w Bytomiu, ale i w stołecznym Muzeum Etnograficznym. Eureka, czyli odkrywam! skoncentruje się na narzędziach, jakie daje filozofia, pozwalająca zaspokajać i pobudzać dziecięcą ciekawość. Idee konkretnych filozofów przybliżać będą stworzone specjalnie na tę okazję prace m.in. Bartka Buczka, Krzysztofa Maniaka czy Natalii Bażowskiej.
Magda Grzybowska, Po balu II, stal, parafina, Międzynarodowe Sympozjum Sztuki „Było, jest i będzie”
Wrocław
Od 2017 roku w Pałacu Morawa we Wrocławiu odbywa się Międzynarodowe Sympozjum Sztuki „Było, jest i będzie”, którego tegoroczna edycja rozpocznie się już dziś (14.09) i potrwa do końca miesiąca. W tym roku, w ramach edycji pod hasłem Piękne czasy, jako że obecne czasy nie do końca są takie piękne, uczestniczący w nim artyści spotkają się nie w pałacu, a w internecie, nie opuszczając przy tym własnych pracowni. Efekty tych spotkań publiczność będzie natomiast mogła śledzić za pośrednictwem dokumentacji, streamów, wirtualnych pokazów filmowych czy odczytów.
Prace trzech kolejnych laureatów pierwszej edycji konkursu OP_Young zobaczymy w galerii OP ENHEIM w czwartek (17.09) na otwieranych równolegle prezentacjach. Nowe realizacje pokażą Nikita Krzyżanowska, Liliana Piskorska i Jakub Jakubowicz. Zobaczymy więc najnowsze, powstałe w czasie lockdownu obrazy Krzyżanowskiej, czerpiące z estetyki streetartowej, Piskorska rozwijać będzie z kolei kluczowe dla jej dorobku wątki bliskości i nieheteronormatywności, Jakubowicz natomiast zaprezentuje wyniki sowich badań nad historią nieistniejącej już łemkowskiej wsi Wólka, która przed wojna znana była jako znana „rzeźbiarska wioska”.
