14–20 października
Kraków
Od czwartku do niedzieli (17–20.10) potrwa trzynasta edycja Festiwalu Sztuki Cyfrowej Patchlab, poświęconego zjawiskom z pogranicza sztuk wizualnych i zaawansowanej technologii cyfrowej. Tegoroczna odsłona zatytułowana ERROЯ? stawiać będzie pytania o to czym jest błąd i czy w dobie wszystkich współczesnych kryzysów, również związanych z technologią, może on prowadzić do odkrycia nowych sposobów myślenia i postrzegania świata. Na wystawie głównej festiwalu zobaczymy prace podejmujące tematy m.in. kryzysu zaufania, polaryzacji społecznej, rozwoju AI oraz manipulacji rzeczywistością za pomocą dezinformacji czy deep fake’ów.
Towarzysząca tegorocznej edycji Festiwalu Conrada wystawa Nowa Kobieta. (NIE)nowa rzeczywistość. Lotte Laserstein otworzy się w niedzielę (20.10) w galerii Domu Norymberskiego w Krakowie. Kuratorowana przez Iwonę Demko i Renatę Kopyto ekspozycja za punkt wyjścia obiera dorobek i biografię tytułowej Laserstein, znanej przede wszystkim z obrazów ukazujących wizerunek weimarskiej „nowej kobiety”, malowanych na przełomie lat 20. i 30., do czasu aż dojście do władzy NSDAP nie wykluczyło jej z życia publicznego. Wystawa przyglądać się będzie radykalnej zmianie społecznej związanej z emancypacją kobiet na początku XX wieku, kulturowym obrazom tych przemian, ich konsekwencjom i znaczeniu z perspektywy współczesnego feminizmu.
Rysa na suficie. „Jej Magnificencja Rektora” Iwony Demko w Galerii Sztuki Wozownia
Karolina Plinta
Krosno
W czwartek (17.10) współkuratorka wystawy w Domu Norymberskim zaprezentuje z kolei solową wystawę w krośnieńskim BWA. Jestem mną, tobą, nią Iwony Demko to powrót artystki do miasta w którym 30 lat temu ukończyła liceum plastyczne i jednocześnie podsumowanie jej dotychczasowej twórczości. Na kuratorowanej przez Magdalenę Ujmę ekspozycji artystka powraca na miejsce swoich początków, gdzie pierwszy raz zetknęła się z twórczością Camille Claudel i w efekcie postanowiła studiować rzeźbę. Spotkanie to nie tylko wpłynęło na wybór kierunku studiów, ale i ukształtowało w znacznej mierze feministyczną perspektywę Demko i jej niezgodę marginalizowanie roli artystek w kulturze.
Piotrków Trybunalski
W piątek (18.10) w Ośrodku Działań Artystycznych w Piotrkowie Trybunalskim otworzy się zbiorowa wystawa Pańska skórka. W czasie jej trwania, obejmującym słowiańskie Dziady, katolickie Zaduszki, celtyckie powitanie zimy i amerykańskie święto Halloween, osoby artystyczne podejmować będą refleksję nad śmiercią, związanymi z nią zjawiskami społecznymi i jej miejscem we współczesnej kulturze. Prezentowane prace odnosić się będą m.in. do lęków, rytuałów i przesądów związanych ze śmiercią czy przedmiotów pozostawionych przez zmarłych.
fot. Melchior Wańkowicz, dzięki uprzejmości Muzeum Literatury w Warszawie
Poznań
Większość słynnych literackich bohaterek to postaci stworzone przez mężczyzn, a wśród nich najlepiej pamiętane to te obdarzone negatywnymi cechami. Co by było, gdyby te fikcyjne bohaterki uwolnić od wykreowanych w męskich głowach charakterów? To jedno z pytań, które zadawać będzie Magdalena Moskwa w swojej indywidualnej wystawie W kobiecej główce, otwieranej jutro (15.10) w Galerii Czas Kobiet. Artystka odwraca dotychczasowe spojrzenie i zastanawia się, co rzeczywiście odnaleźć by można w kobiecym umyśle, gdyby zajrzeć doń bezpośrednio, a nie przez pryzmat konstruowanych przez stulecia męskich fantazji.
O niemieckiej okupacji z perspektywy architektury i życia codziennego w ustanowionym przez nazistów Kraju Warty opowiadać będzie otwierana w piątek (18.10) w Centrum Kultury Zamek wystawa Iluzje wszechwładzy. Przyglądać się będzie ona m.in. wykorzystywaniu architektury jako jednego z kluczowych narzędzi w polityce germanizacji – również na własnym przykładzie, jako że siedziba instytucji, czyli dawny Zamek Cesarski Wilhelma II także przebudowany został zgodnie z wytycznymi władz okupacyjnych, a wręcz miał się stać jedną z siedzib Hitlera. W przestrzeni planowanej jako jego gabinet zobaczymy w ramach wystawy instalację Izy Tarasewicz.
Tego samego dnia (18.10) w Galerii Śluza otworzy się wystawa Warta. Ćwiczenia z wyobraźni. W przestrzeni zlokalizowanej nad Wartą i Cybiną zobaczymy opowieść o tym, co tworzy główną rzekę Poznania, o jej dziejach i osobliwościach. Stawiać będzie ona pytania o znaczenie rzeki dla miasta i jego mieszkańców, jej niezmienne mimo wszelkich przeobrażeń krajobrazu cechy oraz potencjalne nowe znaczenia w przyszłości.
Sopot
Największa w historii rodzimego wystawiennictwa przekrojowa ekspozycja poświęcona polskiej sztuce feministycznej otworzy się w najbliższy piątek (18.10) w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie. Chcemy całego życia. Feminizmy w sztuce polskiej to owoc prac kolektywu kuratorskiego tworzącego Seminarium Feministyczne, czyli Anki Leśniak, Karoliny Majewskiej-Güde, Pauliny Olszewskiej, Agnieszki Rayzacher i Doroty Walentynowicz. Narracja wystawy obejmować będzie z grubsza pół wieku – od początków sztuki feministycznej w PRL-u, przez okres transformacji, po współczesność. Zobaczymy na niej prace niemal setki osób artystycznych, które łączy wspólnota idei, aspiracji i praktyk, poszerzanie obszarów wolności, oferowanie systemów wartości innych niż patriarchalne, bunt przeciwko narzuconym im normom widzialności i normatywnym systemom wartości.
Jagoda Przybylak, „Dziewczyna w szarej sukience”, 1984, dzięki uprzejmości Fundacji Arton
Warszawa
Osiem wieków historii żywienia w Warszawie podsumowywać będzie otwierana w czwartek (17.10) w Muzeum Warszawy wystawa Na miejscu i na wynos. Kuchnia warszawska. Ekspozycja kuratorowana przez Zuzannę Różańską-Tutę i Lenę Wicherkiewicz opowiadać będzie o społecznych, obyczajowych i politycznych przemianach przez pryzmat gotowania w domu i gastronomii miejskiej. O sposobach przygotowywania i podawania posiłków, tym co, jak i gdzie jadano mówić będą artefakty archeologiczne, przedmioty codziennego użytku, archiwalia, fotografie i prace artystyczne.
Tego samego dnia (17.10) po sąsiedzku, w Muzeum Literatury, otworzy się wystawa Melchior Wańkowicz. Fotoreporter. Przygotowana z okazji Roku Melchiora Wańkowicza ekspozycja koncentrować się będzie nie na tekstach klasyka polskiego reportażu, a na wykonywanych przezeń fotografiach, zachowanych w rodzinnych albumach przekazanych muzeum, a dotąd praktycznie nieznanych szerokiej publiczności. Część z nich ilustrowała reportaże Wańkowicza, większość jednak to zdjęcia niepublikowane, wykonywane pod koniec lat 30. w województwach wileńskim i nowogródzkim II Rzeczypospolitej, dokumentujące nastroje społeczne podczas jednego z przełomowych momentów w historii PRL-u, czyli Października 1956 oraz końcówkę epoki Eisenhowera i początki ery rock and rolla w USA.
Solowa wystawa Adama Garnka kuratorowana przez Ewę Gorządek otworzy się w piątek (18.10) w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski. Świetlistość stali. Maszyny, ekrany, instrumenty to kontynuacja cyklu prezentującego twórczość artystów, których prace znajdują się w zbiorach instytucji. Zobaczymy na niej prace artysty o dadaistyczno-fluxusowym rodowodzie, rzeźbiarskie formy o interaktywnym charakterze, które co prawda posiadają określone role, ale pozostają absurdalnie niefunkcjonalne, raczej komplikując i utrudniając wykonanie konkretnych czynności niż je ułatwiając.
Adam Garnek, „Maszyna do rysowania na papierze” fot. dzięki uprzejmości artysty i Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski
Do sformułowanej przez Ariellę Aïshę Azoulay koncepcji historii potencjalnej odnosić się będzie kuratorowana przez Marię Brewińską, Katarzynę Kołodziej-Podsiadło i Joannę Kordjak, otwierana w piątek (18.10) w Zachęcie wystawa Historie potencjalne. Dla autorki koncepcja ta oznacza strategie opowiadania historii na nowo, z niezachodniej i dekolonialnej perspektywy, odsłaniając mechanizmy wyzysku i zając się ich skutkami. W perspektywę tę wpisywać się będą prezentowane prace, które łączy tematyka zawłaszczania, instrumentalnego traktowania i odzyskiwania historii ukazana w kontekście obecnych napięć politycznych w regionach niedawnych i aktualnych konfliktów.
Wystawa zmarłej w zeszłym roku Jagody Przybylak, oparta o materiały przechowane przez artystkę w jej pracowni, otworzy się w sobotę (19.10) w Fundacji Arton. Na …trzeba zobaczyć znajdą się prace wykorzystujące charakterystyczną dla fotografki metodę opartą na analizie już istniejących, wernakularnych fotografii. Począwszy od 1977 roku Przybylak na podstawie starych zdjęć grupowych tworzyła wielkoformatowe kolaże czy wręcz instalacje fotograficzne, przefotografowując i powiększając poszczególne twarze, wydobywając z tłumu konkretne osoby i oferując im uwagę na przekór nieubłaganemu procesowi zapominania.
Wrocław
W tym tygodniu (18–20.10) czeka nas druga edycja wrocławskiego weekendu galeryjnego. Podobnie jak przed rokiem, Wrocław Off Gallery Weekend odbywa się bez zewnętrznych dofinansowań i prezentuje lokalne niezależne inicjatywy artystyczne. W tym roku impreza się rozrasta – zobaczymy nie tylko kilka nowych galerii, do projektu dołączą także wrocławskie kolektywy i pracownie artystyczne, na ten weekend otwierające się dla szerokiej publiczności. W ramach WOGW odbędą się wernisaże, performanse i koncerty prezentujące możliwie najszersze spektrum formatów artystycznych w polu pozainstytucjonalnym i niekomercyjnym.
W ten weekend (19–20.10) we Wrocławiu odbędzie się także szósta odsłona festiwalu sztuki nowych mediów Kinomural, pierwotnie planowanego na wrzesień, przesuniętego jednak w związku z powodzią, która przed miesiącem dotknęła region. Tegoroczna edycja festiwalu odbywa się pod lemowskim hasłem przewodnim Bajki robotów i stawia pytania m.in. o to, jak czy AI może mieć marzenia i jak wyglądałby świat zaprojektowany przez roboty.
