„Zjednoczone Pangea” w Muzeum Sztuki w Łodzi

Bardzo możliwe, że […] nie jesteśmy już obywatelami [i obywatelkami] żadnego konkretnego państwa. W głębi duszy nosimy kraje, w których przyszłyśmy na świat, tamtejszą chaotyczną różnorodność, rzeki i góry, lasy, sawanny, pory roku, śpiew ptaków, owady, powietrze, pot i wilgoć, błoto, hałas miast, śmiech, bałagan i zamęt.

Achille Mbembe, Polityka wrogości, 2016

Historia Pangei, inaczej „Wszechziemi”, to opowieść o jedności dawnego kontynentu, który istniał około 200–250 mln lat temu i łączył w sobie wszystkie obecnie rozdzielone bloki kontynentalne. Rozbite fragmenty Pangei ciągle noszą ślady dawnego związku. Wystawa „Zjednoczona Pangea” używa tej geologicznej metafory, zapraszając do próby wyobrażenia sobie ziemskiej wspólnoty jako jednego gospodarstwa domowego.

Carolina Caycedo, „Yuma albo Ziemia Przyjaciół”, 2014, wideo, dzięki uprzejmości artystki

Agnes Denes, „Pole pszenicy – konfrontacja: wysypisko śmieci Battery Park, Dolny Manhattan”, 1982, dokumentacja fotograficzna, Type-C print, 57,8 x 73cm, © Agnes Denes, Leslie Tonkonow Artworks + Projects, Nowy Jork

Zhou Tao, „Fán Dòng (The Worldly Cave)”, 2017, wideo, dzięki uprzejmości artysty i Vitamin Creative Space

Monika Zawadzki, „Karmiąca”, 2014, żywica epoksydowa, akryl,. 150 x× 100 x× 214 cm, dzięki uprzejmości artystki i Kunsthaus Graz

Biorące udział w wystawie artystki i artyści podsuwają pytania, które pomagają uruchomić wyobraźnię ekologiczną. Jak prototypy powstające w sztuce mogą uczyć odpowiedzialności za niewidoczne cierpienie zadawane innym ciałom? Czy logika użyta w przemysłowej hodowli zwierząt może doprowadzić do podobnie przedmiotowej produkcji życia ludzkiego? Jaki potencjał ekologiczny mogą mieć skromne działania, np. czyszczenie podłóg starymi ścierkami i sianie rzeżuchy w przestrzeni publicznej albo spotkanie grupy kobiet odkrywających wspólnie ciężar patriarchatu? Czego możemy nauczyć się  od ludzi żyjących w zagrożonych wyniszczeniem tzw. kulturach rdzennych i ludowych? Jaka byłaby wartość towarów, pieniędzy i pracy w przyszłości pozbawionej perspektywy wzrostu gospodarczego? Dlaczego granice, strefy i terytoria dzielące Ziemię są fikcją i będą zawsze nieszczelne? Prace artystek i artystów połączone w przestrzeni wystawy tworzą esej, którego materią jest ludzka uważność i wrażliwość na współzależność różnych form życia.

„Zjednoczona Pangea”, widok wystawy, fot. Piotr Tomczyk

„Zjednoczona Pangea”, widok wystawy, fot. Piotr Tomczyk

„Zjednoczona Pangea”, widok wystawy, fot. Piotr Tomczyk

„Zjednoczona Pangea”, widok wystawy, fot. Piotr Tomczyk

„Zjednoczona Pangea”, widok wystawy, fot. Piotr Tomczyk

„Zjednoczona Pangea”, widok wystawy, fot. Piotr Tomczyk

Użyteczność w produkcji i konsumpcji, granice państw czy hierarchie gatunkowe – to kategorie przy pomocy których zbyt długo grupowano różnorodne ziemskie mieszkanki i mieszkańców. Tymczasem potrzebujemy obrazów, pojęć i uczuć zdolnych do wyrażenia bardziej złożonych relacji, jakie nas i łączą, i dzielą. Podstawą poszukiwań wspólnoty jest świadomość kruchości i plastyczności życia przecinanego i poruszanego stale przez innych – przez innych ludzi, organizmy, maszyny, ekosystemy. Nałożenie intymnej skali gospodarstwa domowego na rozległą perspektywę  planety tworzy filtr do patrzenia na te relacje. Być może pozwoli on spojrzeć na nie z troską, czyli z odpowiedzialnością za własne miejsce, władzę i przemoc w zbiorowości i środowisku współdzielonym z tymi, których często możemy jeszcze nie znać.