„Zachód pachnie czekoladą” w Miejskim Ośrodku Sztuki w Gorzowie Wlkp.

Zachód pachnie czekoladą to wystawa o Szczecinie i każdym miejscu, które jest na tyle oddalone od rozwojowego i konsumpcyjnego centrum, by za nim szczerze tęsknić. Na początku lat 90. tym miejscem była w sumie cała Europa Wschodnia, lecz ambicją projektu jest skupienie się na samych emocjach i ich pamięci. Zaproszeni artyści mierzą się z problemem tego, w jaki sposób lata 90. ulegają procesom konfabulacji, przetwarzania, mitologizacji oraz sympatycznej inflacji pamięci biograficznej.

Zachód pachnie czekoladą, to projekt robiony rękami młodych artystów, studentów i absolwentów Akademii Sztuki. Lata 90. to dla nich najczęściej okres dzieciństwa, który nie zawsze jest czasem pogłębionej refleksji socjologicznej. Pamięć tego okresu jest jednak tematem intensywnej pracy badawczej w rejonach, do których nikt poza artystami nie ma dostępu.

Okres lat 80. i 90. był czasem bardzo szybkiego i niekontrolowanego przenikania wzorców wizualnych do codzienności polskich miast. Szczecin jako miasto portowe oraz z racji swojego granicznego położenia był miejscem, gdzie ten proces odbywał się z trudną do uchwycenia dynamiką – zdecydowanie bardziej intensywną i mniej przewidywalną niż reszta kraju. Peryferyjne i oddalone od najważniejszych metropolii miasto, zaludnione po wojnie nowymi mieszkańcami, stanowi świetne pole do badania.

Lata 90. to złoty okres Szczecina – historia mocno przyspieszyła, a wraz z nią wizualność. Tym co najbardziej interesujące w niej to specyficzna imitacyjność napędzana nośną jeszcze dekadę temu retoryką nadganiania. Imitacje i bezkrytyczność to klasyczne znaczniki peryferyjności. Nigdzie czekolada nie pachnie tak bardzo intensywnie jak na świeżo otwartych peryferiach.
Za wizualną, często zabawną i pokraczną z dzisiejszej perspektywy stroną tego procesu stoi coś znacznie głębszego i poważniejszego. Tym co napędza ludzi funkcjonujących w mniejszych i większych społecznościach są aspiracje, sposób w jaki są one konstruowane i transmitowane to jedno z najpoważniejszych zagadnień socjologicznych. Poczucie bycia gorszym, jeśli jest obecne w większej grupie, może stać się potężną siłą obalającą systemy i rządy. Peryferie uwielbiają imitacje, a te najłatwiej przyjmują formę obiektów. Imitacja też jest bardzo selektywna – dlatego pierwszy marsz równości miał miejsce w Szczecinie w 2018 roku – inne elementy jak kultura klubowa, lepsze niż gdzie indziej narkotyki, moda etc. przenikały błyskawicznie.

Jan Baszak, „Podłoga”, 2017

Grażyna Monika Olszewska, „Horror architektoniczny”, 2019

Klaudia Prabucka, „Kurs jak przestać zazdrościć Polsce”, 2019

KRAZ, „Grafitti goes east”, 2019

Małgorzata Goliszewska, „Życzę ci jak najlepiej”, 2018

Małgorzata Goliszewska, „Życzę ci jak najlepiej”, 2018

Przemysław Piniak, „Szczecińska tkanka kiczi”, 2019

Natalia Laskowska, „W kółko martwił się czymś, czego jeszcze nie widzł a na pewno będzie to okropne”, 2019

Teresa Otulak, „Mosty donikąd”, 2019

„Zachód pachnie czekoladą”, widok wystawy

Uladzimir Pazniak, „Wild Wild West”, 2019

„Zachód pachnie czekoladą”, widok wystawy

„Zachód pachnie czekoladą”, widok wystawy

„Zachód pachnie czekoladą”, widok wystawy

„Zachód pachnie czekoladą”, widok wystawy

Wystawa ogniskuje się wokół pytania o sposoby, w jakie to poczucie było przetwarzane i przeżywane i jakie wizualne ślady te procesy zostawiały w przestrzeni Szczecina. Wiele z prac nie odnosi się bezpośrednio do historii, ale pracuje z samymi emocjami, wrażeniami i wszystkim tym, co mimo że obecne w pamięci wspólnej, jest bardzo trudno uchwytne zwykłemu opisowi.

Tytułowy zapach czekolady to z jednej strony marzenie o byciu w lepszym świecie, a z drugiej poczucie wielkiego niezawinionego indywidualnie dystansu, z jakim trzeba się zmierzyć.