„Z (don’t panic, kiss me)” w BWA Wrocław
Wystawa, jak co roku, jest przedłużeniem kinematograficznych poszukiwań prowadzonych na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym Nowe Horyzonty. W tym roku jej tematem przewodnim są zęby.
Zęby to twór anatomiczny, który w ludzkiej egzystencji tworzy rodzaj punktu węzłowego – w tym sensie, że przecinają się w nim różne płaszczyzny ludzkiego doświadczenia.
Jako jedyny element szkieletu nie zamaskowany żadną inną tkanką, ujawniają (trupią) czaszkę ukrytą pod obliczem człowieka. Znajdują się na granicy wnętrza i zewnętrza istoty ludzkiej; z jednej strony dostarczają intymnych, zmysłowych sensacji, w tym cierpień – z drugiej należą do kluczowych elementów fasady twarzy, którą człowiek pokazuje światu. Swojskie i zarazem, na swój sposób, obce. Są także ważnym frontem walki, którą człowiek prowadzi z entropią swojej cielesności; starzeją się bowiem i zużywają szybciej niż świadomość ich posiadaczy.
Apetyt na drapieżne gryzienie życia jest o wiele bardziej długowieczny, niż zęby, które pozwalają gryźć i zaspokoić to pragnienie. Stąd ambiwalentny status zębów w uniwersum ludzkich emocji i wyobraźni; są w równym stopniu emblematem młodości i witalności, co figurą utraty tych przymiotów. Demaskują zwierzęcy i drapieżny aspekt człowieczeństwa, ale jednocześnie uwikłane są w różnorodne narracje kulturowe i społeczne konteksty.
Zęby są też kinematograficznym fetyszem. W niezliczonych horrorach oglądamy go pod postacią groźnych kłów wampirów, reprezentujących potworność człowieczeństwa. To znów w formie idealnego uzębienia filmowych gwiazd, postaci, na które dokonujemy projekcji naszych zbiorowych wyobrażeń. Nie przypadkiem z aktorów i aktorek biorą przykład politycy, traktując zdrowe, efektowne zęby jako istotny komponent publicznego wizerunku osoby, z którą społeczność gotowa się będzie utożsamić. Kontrapunktem silnych zębów lidera, który ucieleśnia zbiorowe aspiracje, są zęby niewolnika, po których kondycji ocenia się wartość „ludzkiego towaru”. Znamienne, że spośród wszystkich dziedzin medycyny, żadna nie została tak totalnie urynkowiona jak medycyna estetyczna – i stomatologia. Troska państwa o ludzkie ciało kończy się na zębach, które zostają pozostawione kapitalizmowi jako pionki w jego darwinistycznej grze. Zęby stają się zatem emblematem sukcesu materialnego i etykietą przynależności klasowej. I vice versa, nie można być kimś w społeczeństwie nie mogąc udokumentować swojej podmiotowości zadbanymi zębami. Na brak zębów, mogą pozwolić sobie tylko te osoby, które są „nikim”, zajmując na drabinie społecznej miejsca przeznaczone dla ludzi „niewidzialnych”.
Zęby są wreszcie transhumanistycznym poligonem, na którym technologia stomatologiczna testuje coraz to nowe sposoby na przekroczenie ograniczeń wpisanych w ludzką cielesność i jej zegar biologiczny.
Między zębami społeczny i kulturowy aspekt życia krzyżuje się ze zwierzęcym, cielesnym, sensualnym, emocjonalnym i egzystencjalnym wymiarem ludzkiego doświadczenia. Postrzegamy zęby jako zbyt ważne by zostawić je stomatologom, wolnemu rynkowi oraz własnemu losowi i wraz zaproszonymi artystkami i artystami, proponujemy dotknąć ich narzędziami sztuki i poddać je pracy wyobraźni.
Przypisy
Stopka
- Osoby artystyczne
- Wojciech Bąkowski, Piotr Bosacki, Oskar Dawicki, Friedl Vom Gröller, Karolina Jabłońska, Tomasz Kręcicki, Norman Leto, Jacek Malinowski, Rebecca Moss, Cyryl Polaczek, Aleksandra Ska, Konrad Żukowski
- Wystawa
- Z (don’t panic, kiss me). Scena Artystyczna 21. MFF Nowe Horyzonty
- Miejsce
- BWA Wrocław
- Czas trwania
- 23.07–22.08.2021
- Osoba kuratorska
- Ewa Szabłowska, Stach Szabłowski
- Fotografie
- Alicja Kielan; dzięki uprzejmości BWA Wrocław
- Strona internetowa
- bwa.wroc.pl
