„When I State that I Am an Anarchist” w Plato Ostrava

When I State that I Am Anarchist to wystawa i cykl performansów inspirowanych twórczością amerykańskiego artysty-anarchisty Christophera D’Arcangelo. Ekspozycja, w której biorą udział współczesne artystki i artyści, została przygotowana przez Pierre’a Bal-Blanca.

Projekt When I State that I Am Anarchist przybliża historię siedmiu działań, które zdefiniowały karierę Christophera D’Arcangelo jako artysty, który funkcjonował na marginesie na nowojorskiej sceny performansu. W latach 1975-1978 D’Arcangelo, mając dwadzieścia-dwadzieścia cztery lata, przeprowadził siedem nielegalnych działań performatywnych w różnych instytucjach sztuki. Perfomanse tego młodego, białego Amerykanina sproblematyzowały definicję ustanowionego na Zachodzie dwudziestowiecznego kanonu przestrzeni wystawienniczej (white cube). Projekt Bal-Blanca podejmuje również próbę przedstawienia działań performatywnych w kontekście źródeł starożytnych – kurator odwołuje się do dorobku szkoły antycznych cyników czy aktów chrześcijańskiego miłosierdzia. Takimi wątkami próbuje negocjować z oficjalną historią sztuki performansu, która jako praktyka twórcza – według historyczek i historyków sztuki – pojawiła się dopiero pod koniec XIX wieku.

Siedem działań Christophera D’Arcangelo odwołuje się zatem do podobnej liczby pamiętnych wystąpień związanych z dziedzictwem starożytności, antycznymi praktykami cyników, a także – późniejszych anarchistów i anarchistek. Twórczość D’Arcangelo stanowi także punkt odniesienia dla współczesnych artystek i artystów o różnych narodowościach i tożsamościach: Sammy’ego Baloji’a, Trajala Harrella, Pope.L, Ricka Lowe’a, Marii Papadimitriou, Paula Maheke’a, Jimmy’ego Roberta czy Shikeitha. Ich siedem performansów, wykonanych przez Štěpána Tučka, odnosi się również do starożytnych tradycji. W ten sposób performans zostaje przedstawiony jako praktyka artystyczna o charakterze ponadhistorycznym.

Wspomniane siedem wystąpień stanowi pierwszą część programu When I State that I Am Anarchist. Drugą stanowi projekt realizowany we współpracy z Evą Barto, Niną Canal, Deanem Inksterem, Marianne Marić, Markiem Therem, Iris Touliatou i Štěpánem Tučkiem. Ciało performującej osoby jest tu przestrzenią syntezy tych wszystkich niezwykłych gestów. Spojrzenie na historyczne i współczesne działania performatywne umożliwia refleksję zarówno o przeszłości, jak i o teraźniejszości tej praktyki artystycznej.

widok wystawy „When I State that I Am an Anarchist”; fot. Martin Polák

widok wystawy „When I State that I Am an Anarchist”; fot. Martin Polák

widok wystawy „When I State that I Am an Anarchist”; fot. Martin Polák

widok wystawy „When I State that I Am an Anarchist”; fot. Martin Polák

widok wystawy „When I State that I Am an Anarchist”; fot. Martin Polák

widok wystawy „When I State that I Am an Anarchist”; fot. Martin Polák

Wystawa When I State that I Am Anarchist opowiada o ucieleśnieniu idei. W tym celu wykorzystuje nakładanie na siebie różnych sposobów reprezentacji ciała – związanych z czasem, biografiami i aktami konstruującymi tożsamość oraz samym ruchem ciała osoby, która performuje. Instytucje, w których działał D’Arcangelo, przywoływane są przez należące do różnych pokoleń artystki i artystów. Przekłada się je na instrukcje noszone na performera. Pierwszej grupie, złożonej z osób o innym niż biały kolorze skóry, kurator przypisał określone działania D’Arcangelo ze względu na ich wiek – od najmłodszego Shikeitha do najstarszego Pope.L (rówieśnika amerykańskiego artysty). Każda z zaproszonych osób opracowuje działanie inspirowane Christopherem D’Arcangelo we własnym, odrębnym stylu. Druga grupa – złożona głównie z kobiet i osób queerowych – zajmuje się prezentacją i pośrednictwem w realizacji projektu grupy pierwszej. W ten sposób wcielają się w rolę partnerki amerykańskiego artysty, która zajmowała się dokumentacją i archiwizacją jego działań. Obecnie jednak dostęp do tej dokumentacji jest ograniczony – zarządza nim na wyłączność Fales Library of New York University.

dokumentacja cyklu performatywnego w ramach projektu „When I State that I Am an Anarchist”; fot. Martin Polák

dokumentacja cyklu performatywnego w ramach projektu „When I State that I Am an Anarchist”; fot. Martin Polák

dokumentacja cyklu performatywnego w ramach projektu „When I State that I Am an Anarchist”; fot. Martin Polák

Wystawa, która potrwa od marca do maja 2022 roku prezentuje indywidualne prace wszystkich osób, które uczestniczą w projekcie. Natomiast podczas kwietniowego programu performatywnego będzie można wziąć udział we wspólnym konstruowaniu nowej sytuacji. Projekt When I State that I Am Anarchist proponuje alternatywną historię perfomansu, w której przechodzi się od jego historycznych form aż do współczesności i obecnego statusu tej dziedziny, funkcjonującej w galeriach sztuki. Wychodząc od kanonu white cube i próbując aktywizować ciała (w tym także publiczności), projekt kwestionuje i negocjuje podziały (rasowe, genderowe i klasowe), które nadal obowiązują w przestrzeni instytucjonalnej. Geneza tej sytuacji tkwi niezmiennie w XIX-wiecznej dyscyplinie i organizacji galeryjnej. Stroje zaprojektowane przez Vier5 dla osób performujących, są w tym wypadku rodzajem skóry, czy też powłoki budującej bohaterów/ki naszej opowieści.

Pierre Bal-Blanc