„Tym, co teraz widzę” Karola Palczaka w Galerii Bielskiej BWA

Laureat Grand Prix Bielskiej Jesieni i nominacji do Paszportu „Polityki” pokazuje nowe obrazy. Malowniczym scenkom z wiejskiego życia daleko jednak do sielanki: w obrazy wkrada się niepokój, a nawet groza: zabawa to, rytuał czy przemoc…?

Dwa lata po zdobyciu Grand Prix 44. Biennale Malarstwa Bielska Jesień 2019, tuż po nominacji do Paszportu „Polityki” w kategorii Sztuki wizualne za 2020 rok, Karol Palczak prezentuje swoje najnowsze obrazy na wystawie zatytułowanej Tym, co teraz widzę. Widzowie przeniosą się ponownie do podkarpackiej Krzywczy, rodzinnej miejscowości artysty, która niezmiennie jest dla niego malarską inspiracją.

Piotr Rypson:
Malarstwo Karola Palczaka jest osadzone w malowniczym krajobrazie rodzinnej Krzywczy nad Sanem; można tedy artystę uznać za znakomitego kontynuatora polskiego malarstwa krajobrazowego. Już sama ta zbitka pojęciowa powinna wywołać przyjazne nastawienie miłośników rodzimego malarstwa; nie ma chyba ostatecznie w sztuce nic bardziej swojskiego, niż krajowy krajobraz.
Są więc w obrazach Palczaka i barwy wzięte z podbieszczadzkich okolic, mistrzowsko oddane kolory tamtejszej zimy, faktura śniegu i lodu, nawet „wilgotność powietrza i ciężar dymu” – cytując jednego z jurorów Bielskiej Jesieni 2019, festiwalu na którym malarz zdobył Grand Prix. Jednak niemal zawsze obecny jest w nich także niepokój, coś więcej niż napięcie… Artysta zdaje się zapytywać: i co teraz z tym pięknem? Co ze światłem dnia, intensywnością żaru, chłodnym błękitem lodu? Co z tymi pięknymi zbitkami słów, zbiorem znaków zrytych koleinami znaczeń?

Tematy obrazów, znalezione lub aranżowane, okazują się pułapkami. Wciągają widza w scenerię naturalną, w mistrzowsko wyreżyserowany nastrój, by ów został świadkiem zdarzeń nieodgadnionych, niejasnych rytuałów. Czy ogląda beztroską zabawę, czy nasycony przemocą obrządek? Czy dymowi sączącemu się z rosochatego pnia wtóruje odwieczna ludowa melodia, czy jest to raczej preludium do filmowej sekwencji grozy? W krajobraz wytęsknionej idylli wkrada się cywilizacyjna ingerencja, zakłócenie i niepokój, od jakich nie ma ucieczki – nawet na dalekich i sielskich peryferiach świata.

Tytuł wystawy Tym, co teraz widzę nawiązuje do dzieła Uwagi o barwach austriackiego filozofa Ludwiga Wittgensteina, do fragmentu:
314. Czym właściwie jest „świat” świadomości? Chciałbym tu powiedzieć: „tym, co zachodzi w moim umyśle, co teraz w nim zachodzi, tym, co widzę, słyszę…”. Czy nie moglibyśmy tego uprościć i powiedzieć: „tym, co teraz widzę”?
(Ludwig Wittgenstein, Uwagi o barwach, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2014, przekład: Bogdan Baran)

Karol Palczak, „Modlitwa”, 2021, olej, blacha aluminiowa (fragment)

Karol Palczak, „Płonące auto”, 2021, olej, blacha aluminiowa (fragment)

Karol Palczak, „Niesłyszalne drzewo z wewnętrzną muzyką”, 2021, olej, blacha ocynkowana (fragment)

Karol Palczak, „Betoniarka”, 2021, olej, blacha aluminiowa (fragment)

Wystawy indywidualne laureatów Grand Prix Biennale Malarstwa Bielska Jesień realizowane są w Galerii Bielskiej BWA – organizatora biennale, od 1996 roku, jako forma Nagrody Dyrektora Galerii dla laureata Grand Prix. Wystawie, prezentującej najnowsze prace artysty, towarzyszy katalog z reprodukcjami prac oraz tekstami krytycznymi o twórczości autora wystawy.

Jury 44. Biennale Malarstwa Bielska Jesień 2019 tak uzasadniało swój werdykt przyznający Karolowi Palczakowi Grand Prix za zestaw trzech obrazów: Dym, Stanął w ogniu nasz wielki dom, dom dla psychicznie i nerwowo chorych, Ogień – „Za malarstwo realistyczne o dużym ładunku symbolicznym, łączące współczesne obrazy prowincji z nastrojem niepokoju i zagrożenia”.
W nominacji do Paszportu „Polityki” pisano o Karolu Palczaku: „Jego obrazy ukazują realną rzeczywistość i zatrzymują czas mocniej niż fotografia. To zamierzony suspens”.

Karol Palczak, „Tym, co teraz widzę”, widok wystawy, fot. Krzysztof Morcinek, dzięki uprzejmości Galerii Bielskiej BWA

Karol Palczak, „Tym, co teraz widzę”, widok wystawy, fot. Krzysztof Morcinek

Karol Palczak, „Tym, co teraz widzę”, widok wystawy, fot. Krzysztof Morcinek

Karol Palczak, „Tym, co teraz widzę”, widok wystawy, fot. Krzysztof Morcinek

Karol Palczak – urodził się w 1987 roku w Przemyślu. Jest absolwentem Wydziału Malarstwa krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie w 2015 roku obronił dyplom w pracowni prof. Janusza Matuszewskiego. Po skończeniu studiów wrócił do rodzinnej miejscowości – Krzywczy na Podkarpaciu, gdzie tworzy i mieszka i, jak mówi, ma swoje miejsce na ziemi.

Laureat Grand Prix 44. Biennale Malarstwa Bielska Jesień 2019, Galeria Bielska BWA, Bielsko-Biała (2019); laureat Grand Prix pierwszego Krakowskiego Salonu Sztuki, Pałac Sztuki, Kraków (2018); II nagrody w IV Triennale Malarstwa Animalis 2017, Galeria MM, Chorzów (2017); wyróżniony Medalem Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w wystawie Najlepszych Dyplomów ASP Kraków 2014/2015, Pałac Sztuki, Kraków (2015). Nominowany do Paszportu „Polityki” w kategorii Sztuki wizualne za 2020 rok. Autor wystaw indywidualnych: Codziennie jeden pożar, Galeria Śladowski, Kraków (2019); Baghvan, Galeria Potencja, Kraków (2017/ 2018). Uczestnik wielu wystaw zbiorowych.